Waar komt de kerstboom vandaan
Fondue-set
108.-
OVERAL
ALLERHANDE
In witte winternacht werd 's werelds
mooiste kerstlied geboren
OPGEKLOPTE BRAADBOTER
GESCHIKT VOOR BOTERHAM
CASTOR 2000
98.-
248.-
226.-
PATÉ DE CAMPAGNE
Gouden
armbanden
Chippendale
styled
serviezen
V
Groeiende welvaart
alleen
kerstboom
Gouden
manchetknopen
Clubprijs
Clubprijs
Clubprijs
Clubprijs
Clubprijs
Mtesr,t:V :1:\' v -
(Jy/t
Clubprijs
Herdenkingskapel
Arm gestorven
PMC presenteert:
Speciale eisen
oak met de
feestdagen
NOACK
2
ALLERHANDE
A
DECEMBER
Zwartmetalen réchaud op
roodkoperen onderblad.
Koperen pan met krasvaste
nikkelen binnenwand. Erbij:
6 fondue-vorken.
Vw 57.50, Bestelnr. F-815.
Chic, klassiek model met fijn
geciseleerd dessin. 14 ka
raats goud. Gewicht 10 gram
Vw 120.-. Bestelnr. F-291.
waarvan52.-inPMC-cheques
Moderne schakelarmband
met 16 platte schakels. Leng
te 19.5 cm. Gewicht 15 gram.
14-karaats.
Vw 170.-. Bestelnr. F-288.
waarvan52.-in PMC-cheques
Gladde slavenarmband
Nauwelijks zichtbare slui
ting. Gewicht 15 gram. 14-
karaats.
Vw 165.-. Bestelnr. F-271.
waarvan52.-inPMC-cheques
Voornaam, glansvol verzil
verd. Koffie of theepot, sui-
kerschaal, melkkan en on
derblad.
Koffieservies
Vw 398.-. Bestelnr. F-245;
waarvan52.-in PMC-cheques
Theeservies
Vw 370.-. Bestelnr. F-240.
waarvan52.-In PMC-cheques
Vraag gratis
catalogus waarin volledi
ge gegevens
u - j~
//'Cl4
v imm
-t.j. -
In PMC-cheques
A
'rr
itf;
k
Een afbeelding van de originele partituur van Salie nacht, heilige nacht" is te zien in hel
museum van Hallein.
Aandachtig luisterden de
Oberndorfers in hun oude kerk
naar de nieuwe melodie en de
nieuwe woorden, die eigenlijk
helemaal niet nieuw waren.
Zij voelden het toch- om zich
heen, zij wisten toch dat het zo
was. De pastoor en de mees
ter hebben het hun voorgelezen
en het koor heeft het zo prach
tig gezongen, zo mooi als de
winternacht zijn kan wanneer
het windstil is, als de sneeuw
valt en de sterren aan de he
mel schitteren; als alles rustig
is, niet alleen buiten, doch ook
binnen in de. mensen. Zoals het
'is met Kerstmis. „Stille Nacht,
Heilige Nacht".
-De Oberndorfers wisten niet,
dat zij een wereldpremière bij
woonden, dat zij getuige waren
van de geboorte van een lied,
dat meer is dan een lied. Zij
wisten slechts, dat dit lied op
dezelfde middag ontstond, waar
op het orgel van de oude Sint-
Nikolauskerk plotseling on
bruikbaar werd.
Zo hebben zij het mij de af
gelopen zomer bij mijn bezoek
aan Oberndoff verteld, waar
ik tevergeefs haar de oud? Sint
Nikolauskerk zocht. Dit Gods
huis, werd ruim vijftig jaar ge
leden tot puin. Alleen een ou
de watertoren bleef staan als
getuige van deze gedenkwaar
dige kerstnacht.
Daar waar eens de kerk stond,
werd een herdenkingskapel op
gericht, waarheen bezoekers
uit alle delen van de wereld
komen en hun namen in het
gastenboek schrijven.
Men vertelde mij nog, dat na
de geboorte van het kerstlied
de pastoor in het voorjaar de
beroemde orgélbouwer Maura-
Een gebrandschilderd raam,
in de herdenkingskapel te
Oberndorf. In het bovenste
gedeelte de beeltenis van de
tekstdichter pastoor Joseph
Mohr.
cher naar Oberndorf heeft uit-
gènodigd, om het oude orgel te
repareren. Reeds op de eerste
dag hoorde MauraCher van
het lied „Stille Nacht, Heilige
Nacht". Hij nam tekst en mu
ziek mee naar Tirol.
Twee kooplieden, de gebroe
ders Strassner die op alle Eu
ropese markten handschoenen
verkochten, hoorden het nieu
we lied. Dertien jaar later zon
gen zij het in Leipzig voor de
Katholieke Congregatie. Van
hieruit drong het lied overal
in de wereld door. Overal zong
men het lied, maar bijna nie
mand wist de namen van de-
componist en van de tekstdich
ter. Het was in 1854, achtender
tig jaar later, dat de Konink
lijke Kapel in Berlijn hierover
inlichtingen inwon.
Franz Xaver Gruber, die in-
Sinds juli van dit jaar is het
nieuwe produkt braadboter on
der de naam boterconcentraat
in de handel gebracht. De die
pe stilte, die aanvankelijk rond
dit nieuwe produkt heerste,
werd begin september doorbro
ken door een opzienbarende te
levisie-uitzending, waarin
werd aangetoond dat met wa
ter opgeklopte braadboter de
oorspronkelijke eigenschappen
van verse boter herkrijgt,
waardoor het produkt op de
boterham kan worden uit
gesmeerd. Hiervoor moet de
250 g braadboter met 38 g wa
ter ofwel vier eetlepels in een
mixer worden opgeklopt. De
boter krijgt hierdoor het uiter
lijk van verse boter. Hij doet
alleen wat luchtiger aan en de
smaak lijkt iets minder vol. De
kleur wordt echter, in vergelij
king tot die van verse boter
iets lichter. Opgeklopte braad
boter is minder lang houdbaar
dan verse boter hoewel eerstge
noemde nog per merk uitoen
kan iopen.
Deze openbaring bracht een
ommezwaai te weeg in de pas
sieve houding van de consu
ment ten aanzien van dit pro
dukt. De proeven, die de afge
lopen maanden met braadboter
zijn genomen hebben in het al
gemeen positieve eigenschap
pen aan het licht gebracht.
Goede jus
Bij het bakken en braden
met het concentraat ontstaat
voldoende bruin bezinksel, zo
dat redelijk goede jus kan
worden verkregen. Ook voor de
bereiding van fondue bourguig-
nonne is het boterconcentraat
uitermate geschikt gebleken,
omdat het niet spettert. De
resultaten met braadboter in
gebak zijn verschillend. Voor
deegsoorten, waarin eieren zijn
verwerkt, zoals bijvoorbeeld
cake, kan het heel goed worden
gebruikt. Voor boterkoek daar
entegen is het concentraat min
der geschikt omdat het harde
en brokkelige resultaten geeft.
tussen organist van Halleins
Stadskerk was geworden,
schreef op 30 december 1854
een brief naar Berlijn, waarin
hij het verhaal over het ont
staan van het lied en enige bij
zonderheden betreffende de
schrijver en de componist mee
deelde. In deze brief staat, dat
pastoor Joseph Mohr op 4 de
cember als hulpprediker in
Wagrein bij Salzburg stierf.
Men heeft hem zeer vereerd,
maar hij stierf toch zo arm,
dat men hem op kosten van
de gemeente moest begraven.
Franz Xaver Gruber plukte
al evenmin de vruchten van
aardse roem. Hij verdiende
dan wel als organist van Hal
lein zijn dagelijks brood, maar
zoals tijdgenpten vaststelden,
waren beidén, tekstdichter en
componist van het lied, dat in
elke kersttijd weer miljoenen
ontroert, even arm als de
schaapherders op weg naar
Bethlehem.
De hoeveelheid water in de
trommel wordt automatisch op
het juiste niveau gehouden.
Een belangrijke veilig
heidsmaatregel is, dat de deur
niet kan worden geopend zo
lang er een programma staat
ingeschakeld.
Op een speciale indica
tieschijf kan men precies afle
zen, hoever het af te wikkelen
programma is gevorderd.
Special „wash and wear"
programma. Ook aan overhem
den gemaakt uit moderne no-
iron textiel, is bij de Castor
2000 gedacht. Bij de program
ma's 3 en 5 is niet alleen, het
centrifugeren weggelaten, maar
ook het volautomatische af pom
pen van het laatste spoelwater.
De was blijft dus in ruim wa
ter staan, tot dat u de machine
laat spoelen en afpompen.
Daarna haalt u de overhem
den er direct uit.
Zo voorkomt de Castor 2000
dat de overhemden verkreukeld
uit de machine komen. De ma
chine wacht- tot dat u het water
afpompt.
De huisvrouw die de belang
rijke stap neemt, kan altijd re
kenen op de mannen van de
PMC Service Afdeling in Hil
versum, die niet alleen voor
goede service zorgen, maar bo
vendien hun best doen de
eventuele kosten zo laag moge
lijk te houden. En u hoeft geen
dagen vergeefs thuis te blijven
wachten tot de tovenaar
verschijnt, want hij stuurt
eerst bericht wanneer zijn be
zoek tegemoet kan worden ge
zien.
De Castor 2000 kost 698.
waarvan min. 52 in PMC-
cheques. Het bestelno. is A-220.
Het Nederlands Katoeninsti
tuut heeft een onderzoek doen
instellen teneinde het „pro
fiel van een groeimarkt" glas
helder te omlijnen; Die groei
markt dan betrof de vrije-,
tijdskleding. In het boekje
met de resultaten van dat on
derzoek, „Vrije tijd kleedt
zich" geheten, kan men lezen
op welk een opzienbarende
wijze de „vrijetijdsbescha-
ving" (zoals dat heet) zich
ontwikkelt en tevens hoezeer
onze welvaart groeiende is.
de zaterdag was een volle
werkdag en de zondag was
lang niet brandschoon in dat
opzicht. Hij verdiende, in al
die werkuren, maar net hei
zout in de pap en dat weer
noopte hem elk uurtje dat ex
tra ter beschikking kwam
al was dat vrijwel onmoge
lijk ook nog te besteden
aan streven naar inkomsten
etc. Met andere woorden: van
vrije tijd was geen sprake. Pas
toen de industriële revolutie
de welvaart deed stijgen, be
gon er enige hoop te gloren
voor onze voorouderen. Er
ontstond een zekere welvaart
ook voor de grote massa. Nu
is de situatie zo: de gemiddel
de koopkracht is viermaal zo
groot als die in 1850 en de
arbeidstijd is nagenoeg ge
halveerd. Dat zet zich voort:
in 2000 zal het gemiddelde in
komen meer dan verdubbeld
zijn en zal de arbeidstijd rond
de 38 uur per week liggen.
Vrije tijd stelt eisen
De sterk-groeiende vrije tijd
en de langere vakanties, doen
nieuWe wensen ontstaan. Wel
vaartsstijging én vrije tijd in
combinatie stimuleren het met-
vakantie-gaan. In 1954 gin
gen 4.2 miljoen Nederlanders
De tijd om uitstapjes te ma
ken (ook naar het strand) en
het geld om zich daarbij aan
gepast en prettig te kleden,
ontbreken ons niet meer. Wij
kunnen nu de leukste dingen
kopen voor onze vrije tijd. Hier
twee modellen van frotté, ..Sam
my" en „Nadja" van EGERIA.
Sammy" Is een badjas met
reverskraag en opgezette zak
ken; „Nadja" is een jurkje met
ruimvallende rolkraag en (nge-
zette zakken. Overigens: de
de mannequin, hier getoond, Is
degene die Günther Sachs op
het moment troost voor het
verlies van Brigitte Bardot.
Alleen een kerstboom maakt
nog geen kerstfeest! Echte
kerstsfeer betekent meer: fees
telijkheid met een toon van
bezinning. Het zijn dan ook de
kleine, liefdevol uitgekozen en
smaakvol opgestelde extra aar
digheidjes, die zulk een be
langrijke rol spelen, daar zij
de kerststemming in het ver
trek oproepen. Kaarsen heb
ben hier natuurlijk ook een
grote functie: In mooie kan
delaars of kaarsenhouders zul
len zij de .intimiteit van het
huiselijke bij-èenzijn in krach
tige mate accentueren. Hier
twee modellen kaarsenhour
ders; beide van ROSENTHAL.
Stervormige, die het licht van
de bewegende kaarsenvlam
veelvoudig vangen, zijn één
voorbeeld van fraaie vormge
ving, de vaasvörmige (model
„Polaris") zijn er een ander
'voorbeeld van.
En dat niet alleen in zuiver-
materiele zin; ook in de zin
van meer tijd ter beschikking
te hebben dan vroeger het
geval was, om daarin te doen
wat men wil. De Europese mens
leefde, in het midden van de
vorige eeuw, nog in een ake
lige vicieuze cirkel van werk,
lage beloning en lange werk
tijden; hij zwoegde zo'n 12 tot
16 uur gemiddeld per dag en
De toenemende vrljetljd en de
toenemende welvaart hebben de
omzetten van vrijetijdskleding
met sprongen doen stijgen. De
man, vroeger een zwoeger met
vrijwel geen vrije tijd (in 1850
werkte hij 12 tot 16 uur per
dag) koopt ook steeds meer
kleding die bestemd is voor
zijn vrije uren. Hier een model
met slankmakende streep over
schouder en mouw van Wash-
cryl. De vrouw draagt een Dio-
len jurk met dwarsstreepeffec-
ten. Beide modellen zijn van
BITZER ZUR ROSE.
met vakantie; in 1967 waren
dat er al 9 miljoen. Het aan
tal hunner die naar het bui
tenland gaan, verdrievoudig
de in dezelfde periode: van
0.9 miljoen tot 2»8 miljoen
(1966). De auto en het ge
groeide autopark (van 157.000
in 1951 tot 1 Vï miljoen in
'66) maken uitstapjes groot of
klein mogelijk; dat kost geld.
Nederlandse vakantiegan
gers geven in eigen land uit
voor plm. 900 miljoen en in
het buitenland (in 1966) zo'n
1300 miljoen. Voor het jaar
2000 verwacht men een totaal
van 8 miljard gulden! Ook
op andere wijze dan vakan
tie-gaand spenderen wij geld
ter opvulling van de vrije
tijd: in 1962 bezat 33 procent
der Nederlandse gezinnen een
platenspeler; in '67 was dat
50 procent. In '64 werd voor
40 miljoen aan grammofoon,
platen verkocht; in '67 al voor
100 miljoen.
Doe-het-zelf-artikelen in '67
groeide de omzet uit tot
bedrag van 110 miljoen. Bo
ten: één op elke 150 inwo
ners heeft een boot 80.000
totaal!); tenten: in, '60 huis
den we in „maar" 45.000 ten
ten; in '66 waren het er al
90.000. Caravans: in '57 wa
ren het er 3300; in '67 liefst
72.000. Dat is 20 maal zoveel.
En wat de vrijetijdskledinj
aangaat: aan shorts, wind
jacks, anoraks, parka's, week
enders, spijkerbroeken
slacks werd in 1962 voor 131
miljoen omgezet; vorig jaar
was dat al 248 miljoen (toe
name van 90 percent!)
De geleerden beweren
dat men de oorsprong van
de kerstboom, terug kan
voeren tot een oud bijgeloof
dat stoelde op de aanbid
ding van bomen. Anthropo-
logen zeggen dat het her
leven van deze „aanbid
ding"^ (als men het zo zou
willen noemenberust op
een primitieve bomenver-
ering die men overal bij
oude volkeren aantreft.
Virgilius sprak over de Ro
meinse gewoonte om, teneinde
god Bacchus te plezieren,
maskers op te hangen aan
pijnbomen. De Arabieren vier
den jaarlijks een feest en hin
gen dan aan hun dadelpalmen
mooie kleren en vrouwensiera
den. In Perzië en India werden
van goud en zilver vervaardig
de bomen met juwelen versierd
en meegedragen in de optocht
bij het feest van de voorjaars
dag- en nachtevening. Op som
mige Griekse eilanden voeren
nog heden de boeren versierde
stokken mee, waaraan kransen
zijn opgehangen van mirtetwij
gen en olijf en die omwoeld
zijn 'met gouden papierbanden,
als zij eer gaan bewijzen aan
de Aardgod. Pas op het einde
van de zestiende eeuw is de
kerstboom ontdekt. In het be
gin van de achttiende eeuw
was de boom algemeen inge
burgerd op het vasteland van
Europa, al was hij meer te
vinden bij Protestanten dan bij
Katholieken. Eerst stond hij al
leen in woningen; later echter
werd hij ook in de kerken ge-
plaast en in bepaalde geval
len ook op de kerkhoven.
Geleidelijk aan herwint de kerst
boom ook zijn plaats in de le-
gendenschat. Men ziet dan hoe
oude heidense legenden
versmelten met de „nieuwe"
godsdienst, die het Christen
dom in de heel-vroege middel
eeuwen nog was. Zo is er
het verhaal dat toen Christus
werd geboren alle rivieren
gevuld bleken met wijn en de
bomen bloeiden te midden van
sneeuw en ijs. Ook hier her
kent men de vrolijke „bloei"
van onze kerstboom. Sommigen
menen dat ook de bloei van
een bepaalde doornstruik die
feitelijk tweemaal per jaar
bloeit, n.l. in het voorjaar en
soms slechts enkele dagen of
zelfs uren ook rond de 6e janu
ari, aanleiding is geweest tot
deze legende (men dient hierbij
te weten dat de oude datum
van Kerstmis de 6e januari
was.) De mooiste kerstboomle
gende is wellicht wel die over
de Boom-des-Levens. Daar
wordt in verteld dat Adam op
sterven ligt en dan Seth weg
zendt naar de Tuin van Eden
om te vragen om de olie der
genade. Deze wordt Seth ge
weigerd. De Engel van de Tuin
van Eden echter geeft Seth een
twijg afkomstig van de
Boom-des-Levens en raadt hem
aan deze te planten op het
graf van zijn vader. Uit deze
twijg groeit dan, in de loop der
eeuwen, de boom waarvan Mo-
zes zijn wonderstaf snijdt. La
ter wordt de boom gekapt en
blijft als onnut liggen om. juist
daarom, te worden gekozen
teneinde hout te leveren voor
het kruis van de kruisiging. Zc
wordt de dode boom opnieuw
Boom-des-Levens.
Advertentie
V.I.F. Heeze, CNrd Br.)
(Advertentie)
iiiiiiiimiiiiiiiiii'iiiiiiiiilüiu
Heerlijk.héérlijk
voordelig
tijdelijk van 1.10
voor 98 ct!
'n Verrukkelijke Franse
"Hausmacher" met stukjes lever
en vlees. Geraffineerd gekruid. H<
bijzonder op broodjes en sandwiches.
In dikke plakken bij de hors d'oeuvres,
gegarneerd met mayonaise of ketchup.
In blokjes bij de borrel, of vermengd met
boter als pikante vulling voor soesjes
tUlr
HOFLEVERANCIER
Koninklijke Fijne Vleeschwaren- en Conserven Fabrieken N.V.
AMERSFOORT
siiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiurn
