AN SINTERKLAAS TOT DRIEKONINGEN
Waar men (al in april)
kerstsfeer kan kopen
Hoe buitenlanders
Kerstfeest vieren
in Nederland
Flonkerende kerststerren
gemaakt door vaardige handen
6 December
13 December
26 December
6 Januari
•fe 21 December
GOED
BEKEKEN
CEMBER 1968
ALLERHANDE
I
17
j)e winterzonnewende is rijk aan mooie
itdagen waarin de strijd tussen de
uegod, de keer des levens, en de
rhten van koude en duisternis, glorie-
wordt gewonnen door het licht
|n de periode van Sint Nicolaas tot
iekoningen strijden de machten van
ide en duisternis met de zonnegod of-
de heer des levens. Zo zag de mens
dat in de heidense voor-middel-
iwse tijden. In de middeleeuwse kerst-
ring speelde een knaap voor bisschop
ook zag men (b.v. in Engeland) hoe
nar er een belangrijke rol speelde,
n kan in beide figuren de oude
„koning" zien aan wie, zo was dat in de
vroegste tijden der mensheid, enige dagen
van allerlei voorrechten werden toege
staan, waarna hij werd geofferd. Zoiets
zagen we ook al in de tijden van de Ro
meinse Saturnaliënin die periode wer
den de slaven dat was een week lang in
de maand december als vrije lieden be
handeld en hun meesters bedienden hen.
In sommige landen ziet men de resten van
dit gebruik nog. Zo zal de Engelse ser
geant zijn sectie op Kerstmorgen haar kop
thee op bed brengen en zullen de offi
cieren hun mannen bedienen tijdens het
kerstdiner. Naast de „koningsfiguur"
uit de vroegste dagen, ziet men de ge
schenkenbrenger: het is een heilige (bij
ons dan Sint Nicolaas) die, namens bet
pasgeboren Kerstkind, cadeautjes komt
brengen of het is het Kerstkind zelf. In
Frankrijk is het de kleine Jezus, le petit
Jésus; in Italië is het de geliefde Bam
bino en in Duitsland is het het Christus
kind. In de vijf winterse feestdagen die
we hier even willen bespreken, komen
bovenstaande motieven alle tot uiting.
Er zijn landen, waar deze dagen de eigen
lijke Kerstdagen in vreugde en uitbun
digheid overtreffen.
Over Sint Nicqlaas behoe-
i we niet veel te vertellen;
is onze oude kindervriend,
in de 4e eeuw bisschop
i van Myra in Klein-Azië
die tevens beschermheilige
van de zeelieden. De Duitse
trievering echter dat hij be-
urmheilige was van de, jon,-
is veel belangrijker ge
ien; dat heeft hem tot hei-
van de kinderen gemaakt,
de middeleeuwen kozen de
crknapen en misdienaars in
Duitse kathedralen hun
jen, jeugdige „bisschop" uit
midden en deze „Nic'o-
mocht dan. tot het feest
Onnozele Kinderen op 23
rember, over hen heersen,
■r ziet men opnieuw de
ifling" die eens met zijn le-
offerde voor de eer en de
ugden van de verkiezing.
het feest zelf wordt ge-
rd is bekend: de heilige
schijnt met staf en mijter
ms met knechtje) in' het
iin en informeert of de kin-
en zoet zijn geweest. Hij
•lt daarna geschenken uit.
wordt de schoen gezet
r>r de schoorsteen; Sint Ni-
??s immers rijdt over het
zoals eens zijn „voorgan-
.Wodan door de lucht
icg en vandaar geschenken
•rwierp in de open schoor-
nen van de vroege middel-
uwen.
)p deze datum viert men,
vele landen, het feest van
heilige Lucia. In Zweden
die dag ook Klein Joel-
het geldt als de eerste
Kerstdagen. Het liefste
t'je in huis wordt gekozen
Santa Lucia en, bij het
4e hanengekraai, verschijnt
gekleed in het wit met een
»n van ijzerdraad en tak-
op in de slaapkamers van
gezin en brengt de ande
kof fie op bed bij het zin-
van een toepasselijk lied-
ién ontbijt dan in een hel
verlichte kamer en vroe
ging men daarna vissen
jagen bij het licht van
Ttsen. De naam Lucia her-
ert aan licht; men neemt
dat de feestdag verband
idt met het fèit dat 13 de-
über vroeger, volgens de
'i Juliaanse tijdrekening,
;0rtste dag van het jaar
JANUARI
DRIEKONINGEN
was. Ook op Sicilië viert men
Santa Lucia als lichtfeest. Na
zonsondergang beweegt zich
een Jange stoet mannen, kna
pen en kinderen door de stra
ten van Montedorp en zwaait
daarbij wild met, brandende
bundels stro. Het beeld van de i
heilige wordt naab de markt
gebracht, waar men een
vreugdevuur ontsteekt. Op het
Oostenrijkse platteland trekt
men in optocht door het hele
huis om de boze geesten te
verjagen. Des avonds gaan de
meisjes naai? de beek om de
toekomst te vernemen; de jon
gens zoeken mét hetzelfde
doel de hemel af op zoek naar
het geheimzinnigë licht dat h
zou schijnen, de z.g. Luzie-
schein. Op dezelfde avond 1
zeggen de Deense meisjes:
„Lieve Lucia, laat mij weten
aan wiens tafel ik zal eten;
wiens bed ïk zdl spreiden en
wiens kindje ik zal krijgen".
Het meisje dat de kip vangt,
wordt koningin; de jongen die
de' haan pakt, wordt koning.
Êlders in Belgic sluiten de
ftipderert hun ouders buiten
en de dienstboden hun mees
ters ën meesteressen. Zoals
zoveel traditionele zaken, ver
dwijnen deze gewoonten ech
ter geleidelijk-aan; alleen
resten treft men nog aan. In
Bohemen reed Sint Thomas
rond in een vurige luchtwa-
gen; hij deed dat tegen mid
dernacht. Men meende dat de
doden op de kerkhoven, bui
ten hun graf, wachtten op zijn
zegen-om daaVna weer te ke
ten in het graf. In de "wonin
gen luisterde men met diep
ontzag naar het oversuizen
van de vuurwagen en be
sprenkelde het vee met /.out
om het voor ziekten te behoe
den. -Sint Thomas wordt ook
vaak in verband gebracht met
langslapers en luiaards; waar
schijnlijk heeft dat betrekking
op het feit dat 21 december de
kortste dag is. In Westfalen
werd, op deze dag, het kind
dat het laatste de school bin
nenkwam, betiteld als Dome-
esel of Thomas-eïel. Tn Enge
land was het gewoonte op de
ze dag te gaan „Thomassen":
bij de buren geld, voedsel en
snoep ophalen voor Kerstmis.
Onze Tweede Kerstdag is
feitelijk de dag van Sint Ste-
phanus. Van oudsher gold deze
dag als die waarop het paard
de grote rol speelde. In Enge
land en Oostenrijk werden de
paarden adergelaten en in
sommige dalen in Karinthië re
den de jongemannen op onge
zadelde paarden door het dorp.
Vier of vijfmaal reed men om
het hardst om het kerkhof,
terwijl de priester de paarden
zegende. In Zweden bracht
men vroeger de paarden op
deze dag naar een beek die in
noordelijke richting stroomde;
de dieren dronken van de
„room van het water" en dat
behoedde voor ziekten. En de
gene die daarna de wedren
naar het dorp won, zou de eer
ste zijn die zijn oogst komen
de zomer zou binnenhalen.
Ook zag men- wel hoe Stepha-
nusmannen des nachts de men
sen wekten en versnaperingen
verwachtten. In Engeland heet
deze Tweede Kerstdag Boxing-
Day: het is de dag dat de bak
ker en de slager en de melk
boer hun fooi. hun Christmas
Box ontvangen. Men neemt
aan dat dit box doos in ver
band staat met de Romeinse
gewoonten om bijdragen voor
feestelijkheden te verzamelen
jfn aarden potten, paganalia
geheten.
De twaalfde dag na Kerst
mis was indertijd de climax
van de winterse feestvreug
den. Het is dan Driekoningen.
In vele landen geldt dit feest
als een belangrijke dag. In
Engeland werd degene die een
boon vond in de feesttaart, ko
ning en de vrouw die de
erwt vond. koningin. Dit spel
zag men al in de dertiende
eeuw bij de monniken van de
befaamde Mont St. Michel, het
eilandkasteel aan de Franse
kust. In Lotharingen zag men
deze boonverkiezing nog in
de negentiende eeuw. Ook in
ons land, in Duitsland en in
Italië kende men deze tradi
tie. In Spanje brengen de Drie
Koningen gescherken voor de
kinderen; ze moeten hun met
hooi- gevulde schoentje dan
's avonds op het balkon plaat
sen. In Rome brengt een lelij
ke maar goedaardige heks de
kinderen speelgoed en lekker
nij: zij is de Defana. In de
Grieks-Orthodoxe kerk her
denkt men de doop van de
Heiland met de „Grote Ze
gen"; zee. rivieren en het wa
ter in de kerk worden geze
gend. In de grote Russische
steden ging dit alles eens met
grote praal gepaard: op het
platteland hechtte men er bij
zondere betekenis aan omdat
men geloofde dat de priester
die een bijt in het bevroren
meer hakte daaruit alle demo
nen en boze geesten verdreef.
Op deze dag verwisselen de
j kinderen van tol met hun j
ouders en opvoeders. Het is
vandaag Sint Thomas en in
Denemarken schreven de
schoolkinderen vroeger een
vleiend rapport voor elkaar en
gaven elkaar titels zoals Paus.
Koning, Koningixj.. Op school
was hel dan eenuitgelaten
dag met offiqieej verbranden
van de plak van de meester i
en er werd allerlei katte- i
kwaad uitgehaald. In de buurt
van Antwerp'ejj komen de kin
deren vroeg op, school, sluiten
de onderwijzer buiten en ja-
gen op een haan ;en op een kip.
DECEMBER
HET FEEST VAN DE H. LUCIA
Toen, door allerlei omstan
digheden, het Kerstfeest van
een zuiver-huiselijk feest (dat
vooral het accent legde op
knusheid en bezinning op ho
gere waarden) veranderde in
een bijna-wereldse aangelegen
heid met geheel andere accen
ten. moest ook de industrie, die
zich bezighoudt met het leve
ren van etalagemateriaal, mee
gaan en het verder zoeken dan
rood papier, opvouwbare kerst
klokken en kerstboomballen.
Kerstmis krijgt tegenwoordig
zozeer de aandacht van de eta
leur, dat de industrie, het ge
hele jaar door vrijwel, werkt
aan de kerstproduktie. In zulk
een bedrijf is het dus ook het
hele jaar door Kerstmis. Bij
een der grootste van ons land
hebben wij ons alvast in de
kerstsfeer gedompeld van de
mooiste sterren en flonkerin
gen en guirlandes; nog gezwe
gen van de engelen. Het is wel
duidelijk dat niets wordt nage
laten om de sfeer zo mooi mo
gelijk te accentueren.
In Amsterdam staan de let-
Ergens in Gou
da in een
klein ateli'ertje
op de Graaf Flo-
risweg zit een
jonge vrouw ge
bogen over grote
vellen alumi
niumfolie. Goud
en zilverkleurig
en veel dikker,
dan we het in de
huishouding gé
bruiken. „Dit
stevige alumi-
Nmmateriaal is ajleen maar te
»p in van die doe-het-zelf-wiii-
I»", vertelt ons de blonde
Arid van Wijnen, 24 jaar, gra-
di ontwerpster en bovendien
"der van een zeer levenslus-
jongedame van amper 8
Unden.
•Knutselarijen van allerlei aard
altijd al mijn hobby ge-
«M", vertelt ze, onderwijl vou-
;iil pil lijmend aan één van
fraaie Kerstontwerpen.
Als peuter san drie jaar maak
te al \an alles uit de kleinste
'l'jes boet.-eerklei of van pa-
en lapjes."
Wankelijk alleen bestemd
r. privédorleinden (familie-
!|t Cïi vriendenl zullen deze
Heisterren de komende feest
dagen ongetwijfeld tal van andere
huiskamers opluisteren. Dank zij
het zakelijk instinct yau .eeii vin-,
dingrijke Goudse kantoorboek
handelaar, voor wie Astrid van
Wijnen in de afgelopen maanden
ijverig heeft zitten knippen, vou
wen en plakken.
ters B. W. niet alleen voor
„Burgemeester en Wethouders",
maar ook voor een van
de grootste bedrijven voor eta
lagemateriaal en decoratiead
viezen. die ons land kent. Wie
B W in de Amsterdamse
Nieuwe Doelenstraat, bin
nenstapt wordt meteen omge
ven door de feestelijke glinste
ringen van het Kerstfeest; zo
wel de hall als de receptie van
het bedrijf flonkeren en dat
al vroeg in oktober! van de
kerstachtige sfeer: uiteenspat
tende. zilveren vuursterren,
koudvuursneeuwkristallen, be
ijzelde twijgen en guirlandes
van het fijnste ijskristal, dalen
neer met ertussen glas-in-lood-
achtige ronde Firenzer tegels
met het aanzien van antieke
kunstwerken. De juffrouw van
de receptie echter zit, in deze
sneeuwblanke, kerkraamschone
mengeling van kleuren, achter
een enorme bos voorjaarsbloe
men, waarvan de meeste echter
nimmer in de werkelijke na
tuur hebben gebloeid; het zijn
fantasiebloemen. Alles wat bij
B W flonkert en flitst en
straalt en tintelt, is namaak
(voorzover men dat kan zeggen
van dingen die alle in na
maak „echt" kunnen zijn, zoals
kristallen, sneeuw, ijzel, rijp en
engelen). Met andere woorden:
het is alles imitatie wat er
blinkt bij B W en dat nu
juist is de grote opgave van
het bedrijf: mooie imitatie ma-
ken die de toeschouwer in een
sprookjesmooie waan brengt
dat hij werkelijk binnenkijkt
in een wereld van kerst-
besneeuwde, door engelen be
volkte schoonheid.
Het gaat nu om sfeer
De heer P. J. de Kuiper is
een der medewerkers, die be-
1 last is met de verkoop en heel
zijn wezen is gericht op dat
tot-stand-brengen van die
waanwereld. Hij manipuleert
met de ontelbare elementen en
artikelen die B W verhan
delt en uit zijn creativiteit als
etalageman (want dat moet hij
natuurlijk voor alles zijn) in
snelle opbouwtjes met enorme
kerstballen, levensechte „wit
marmeren" zuiltjes, verfijnde
zetstukjes voor kapperszaken
of dure boutiques, en ganse
pasklare etalage-décors.
Hier ook kan men, als men
eens iets anders wil dan de ge
bruikelijke kerstversiering, al
lerlei ideeën opdoen: wie heeft
wel eens een enorme kerstbal
van plastic opgehangen en
versierd met bijvoorbeeld klei
ne, gouden bolletjes die er zo
opgeplakt kunnen worden? En
wie denkt eraan, inplaata van
de gebruikelijke ster voor het
raam, eens een zogenaamde fa
cetbal op te hangen, die men
dan zelf. naar eigen belleven
nog weer, kan opsieren tot een
„stuk".
„Het gaat er in de etalage-
kunst cm te werken met je j
fantasie", zegt de jeugdige heer
de Kuiper; „je moet spelen met
de dingen, die voorhanden zijn
èn combineren, niet alleen van
kleuren, maar ook van elemen
ten". Hij laat een samengesteld
werkstuk zien dat heel decora
tief aandoet en dat gebaseerd
is op een samenstel van ka
chelpijpachtige bussen die een
helkleurige bodem hebben. „En j
dit zijn heelgewoon deksels
van grote conservenbussenu
moest eens zien welk een effect 1
die geven in een etalage."
„Vroeger was het kerstmotief i
het belangrijkste van de etala
gekunst", vertelt hij. „dan
moest de kerstklok, het kerst-
kerkje, de kerstsneeuw en na
tuurlijk het Kerstkind er, op
de een of andere manier, in
voorkomen en dat kon dan ge
makkelijk gedaan worden met
symbolische zaken zoals kerst-
takken, hulst en engelenhaar.
Tegenwoordig gaat het om de
sfeer.
Ook engelen en
mannequins
De kerstengel blijft de belang
rijke centrale figuur, al is het i
I dan in een hee! wat moderner j
l vorm dan vroeger, toen het een j
verschijning was met enorme
vleugels; nu zijn eigenlijk
vooral kinder-engeltjes
bestanddeel van b.v. de re-
liefstukken, die op marmer lij
ken. "Ze zijn zeker van gips?",
vraagt men. „Nee", zegt de
heer de Kuiper, „ze zijn va
cuum getrokken en dat bete-
kent dat een dunne plaat j
plastic die verhit is, door een j
luchtledig wat eronder getrok-
j ken wordt, ineens om een mal-
i let je slaat en de vorm daarvan
1 volkomen overneemt. Zo'n j
„marmeren" brok is dus in fei-
j te vliesdun en even licht. Het
gaat natuurlijk om de malle-
I tjes; die maken we op eigen
ateliers en trouwens we trek-
I ken ze zelf ook na. We zijn in
j staat b.v. een geklopt koperen
plaat, van dit spul, zo na te
maken dat hij niet van echt is
te onderscheiden. Dat geldt ook
voor beeldhouwwerkjes, voor
houtsnijplanken en voor specu
laaspoppen, kortom voor alles.
We zitten soms met merkwaar
dige karweien; zo moesten we
onlangs ineens 700 ho
rens-van-overvloed maken, dat
was een heel karwei". De
kerstafdeling van B W wordt
al in april opgebouwd met na-
maak-sneeuw, namaak-denne-
groen, namaak- alles en alleen
het licht van de bewegende
Vele tienduizenden buitenlandse werknemers we
hebben er geen beter woord voor dan gastarbeiders
brengen Kerstmis-1968 door in Nederland. Duizenden
andere buitenlanders soms in dienst van grote
concerns en soms met een eigen onderneming
maken ook een Nederlandse kerst mee. Hoe'' Zijn ze al
zo ver-Nederlandst dat ze onze gebruiken-hebben
overgenomen of blijven ze vasthowtén wat in hun
eigen vaderland gewoonte is?
Het aantal buitenlanders dat de
kerstdagen nog verlof kon be
machtigen en guldens genoeg in
de portemonnaie vond om huis
waarts te keren, is zeer gering.
Al die anderen blijven hier. En
dat zijn er nog al wat. wanneer
men bedenkt, dat ons land alleen
al dertigduizend Moslims telt
(vijftienduizend Turken en even
veel Marokkanen plus een dikke
duizend Pakistani en Jordaniérs)
die hun vastenmaand Ramazan
(tot en met 20 december) nauwe
lijks achter de rug hebben en
hun Suikerfeest (op 21 decem
ber) nog moeten gaan vierèn.
Suikerfeest, hetgeen voor de
Moslims betekent, dat zij vrien
den versnaperingen, gebak en
snoepjes geven.
Bel oen boom
De heer V. Cinar is Turk en
woont sinds vier jaar In Neder-
TURKIJE: de heren K. Illudag
(met snoren V. CinarWij
vieren geen Kerstmis, wel vier
dagen eerder het Suikerfeest.
Maar we zetten wel een boom
in de kamer".
land. Ettelijke woonplaatsen heeft
hij al achter de rug. nu is hij in
Rotterdam begeleidingsfunctiona
ris bij de Stichting Hulp aan
buitenlandse werknemers. Hij is
met een Nederlandse getrouwd
en samen met zijn collega de
heer K. Uludag (drie jaar In
Nederland) vertelt hij in vloeiend
Nederlands
..Wij Turken vieren kerstmis dus
niet, wij hebben ons Suiker
feest, na de vasten. U weet. dat -
onze jaartelling pas 622 jaar na
Christus begint en wij leven dus
m 1346".
Maar een kerstboom hebben de
heren Uludag en Cinar wél In.
hun kamers. Zo Néderlands zijn
ze dan toch wel geworden.'En
verder? „Wat wandelen met het
gezin", lacht de heer Uludag
„Voor ons zijn het twee zonda
gen, twee vrije dagen, achter el
kaar".
SPANJE; de heren Aurelio 6e-
sa/o (met bril) en Severiano
Dominguez: „Bij ons is Kerst
mis meer een feest op straat,
tot vier uur 's morgens toe
P. w.
HUSSEL
spotjes en aan- en uitflikke-
rencie kaarsversieringen, is
echt. Alles wat men nodig
heeft voor de begoocheling van
de etalage wordt geleverd: pa
pier, stoffen, papier met stofef-
fect (van 15.- per meter!) en
daarbij behoren ook de mo
dieuze etalagepoppen of man
nequins, met hun modehoudin
gen en modegezichten. Ook zij
maken deel uit van de droom,
die geschapen wordt in de
droomfabrieken van de etala-
gebedrijven. En als u een klas
siek beeldje zoekt voor in de
vestibule, de hall van uw be
drijf of op een overdekt bin
nenplaatsje, ook dat kan men
leveren. Met natuurlijk, voor
elk seizoen, de etalages
kant-en-klaar voor zomer,
herfst winter en lente. En
daarbij, het hele jaar door,
Kerstmis!
Mol ilo vrienden
De Spanjaarden Dominguez en
Basalo zijn twee onafscheidelijke
vrienden, die in Enschede bij
Vredestem werken. De heer Do
minguez doet dat al vier jaar.
Hij is pas een paar maanden ge
trouwd ën dat kon, omdat Neder
landers hem hielpen. Samen met
Basalo (die getuige was) had hij
drieduizend gulden gespaard m
die jaren en die werden, toen hij
in de nachtploeg werkte, gesto
len uit zijn koffer.
Dominguez en Basalo hebben
'hun geld van tientallen Neder
landers teruggekregen en ze
hebben de bruiloft van Domin-
guez-in het Spaanse dorpje Tres
gevierd. „Deze kerstdagen zijn
we bij elkaar met nog meer
Spaanse vrienden, in Enschede",
zegt Dominguez. „Na de nacht
mis vieren we het kerstfeest in
huis, waar alles met groen ver
sierd Is.
Kerstmis in Nederland is heel an
ders dan in Spanje. Hier viert
men het binnen, in Spanje op
straat en in de café's, die alle
maal tot vier uur 's morgens
open zijn. Er is maar één ding
dat ik dit kerstfeest mis: mijn
familie Verder ben ik vreselijk
graag in Nederland".
Veel liedjes
Veel grote Amerikaanse bedrij
ven hebben hun mensen voor
een of twee jaar in Nederland,
maar in Amsterdam werkt een
Amerikaan, die al meer dan ze
ven jaar in ons land is (en In
Wassenaar woont): de heer R.
M. Starke, directeur Hilton voor
Nederland en Scandinavië en
general-manager van het Hilton
Hotel in Amsterdam.
Jk geloof dat het Amerikaanse
kerstfeest meer religieus is dan
het Nederlandse", zegt hij. „Ik
vind dat men in Nederland veel
i eer uit gaat die dagen; bij ons
blijft men thuis".
„Wij gaan de avond van de 24ste
december in Den Haag naar de
kerk; daar hebben we een dienst
met heel veel kerstliedjes. Te
voren .hebben we de boom op
gesierd, een orote boom. met
veel gekleurde lichten, ballen en
slingers. En na de kerk zingen
we thuis met de kinderen samen
en drinken een borrel of punch".
GRIEKENLAND: de heer Ste-
fanq Chiotis. Ikoonties in de
kerstbootn en kalkoen met
rijst op tafel
In een kous
Voor we naar bed gaan aldus
de heer Starke, „hangen we alle-,
maal een kous bij de open haard
en het is Santa Claus die ze vol
stopt en als we de volgende dèg
met te vroeg opstaan, is
de eerste gang natuurlijk naar
die kous om te kijken'
Amerikanen pakken hun cadeau
tjes uitgebreider in dan wij We
hebben in Amerika letterlijk hon
derden soorten papier daarvoor",
zegt de heer Starke „In Neder
land begint een verscheidenheid
nu ook te komen. Wij bewaren,
als ik eerlijk moet zijn, die pa
piertjes dikwijls voor een volgend
jaar. En op de pakjes doen we
bloemetjes en strikjes, we zijn er
uren mee bezig".
Oesters in kalkuen
Op eerste kerstdag een uitge
breid ontbijt (gecombineerd met
de lunch) voor de Amerikanen
en dan gaan de pakjes die onder
de boom liggen open. „Ik geloof,
dat wij Amerikanen ook meer ge
zinscadeaus geven", vertelt de
heer Starke. „In Amerika is het
gewoon, dat een man zijn vrouw
een set kristallen glazen geeft,
of een broodrooster, of een af
wasmachine, een auto of een
boot En we geven ook veel ca
deautjes aan goede vrienden'
Met diezelfde vrienden wordt
's avonds uitgebreid gegeten.
..Grote garnalen en daarna kal
koen, gevuld met oesters en
roomsaus met kleine uitjes erin
en bij dat alles warme broodjes.
Fruitcake of plumpudding toe".
Maar de drie kinderen van de
heer en mevrouw Starke een
jongen van veertien en twee
meisjes van dertien en tien jaar
doen óók druk mee met Sin
terklaas en Zwarte Pietl
AMERIKA: de heer R M. Star
ke- „Voor Amerikanen is het
gewoon om met Kerstmis een
gezinscadeau te geven, een
afwasmachine of een boot
Ilonte boom
Er zijn nog veel mensen die
geen Nederlands paspoort heb
ben, de kerstdagen bij ons. Brit
ten en Italianen, Duitsers. Fran
sen, Portugezen en Japanners.
Laten we er nog één man u>t-
tillen en laten we aan Stefanos
Chiotis uiteraard, een Griek
vragen, wat hij de kerstdagen
doet.
De heer Chiotis (38 jaar) heeft
in de Maasstad zijn eigen res
taurant. „Met een speciale ver
gunning ben ik de kerstdagen
juist open voor de buitenlanders
en speciaal voor de Grieken",
legt hij uit. „Ik zou liever juist
die dagen bij mijn vrouw en
dochtertje zitten, maar dat kan
nu een keer niet"
Maar de avond van de vieren
twintigste december, kerstavond,
dan denkt Stefanos Chiotis nog
niet aan zijn gasten. „Om twaalf
uur In de kerstnacht gaan we
naar de Grieks-Orthodoxe kerk
en daarna thuis ontbijten bij de
kerstboom. Zeker, Grieken ken
nen de kerstboom ook. We ver
sieren hem bonter dan de Ne
derlanders, soms met papieren
ikoontjes erin en vogeltjes. En
overdag komt de familie, terwijl
we allemaal samen het kerstmaal
eten- rijst met aan het spit ge
braden kalkoen, opgevuld met
kastanjes. Want wat dat betreft,
verschillen we nu ook weer niet
zoveel van de Nederlanders
