fcOELKASTEN VEROVERDEN IN
ENKELE JAREN NEDERLAND
Netty Rosenfeld:
Gebruik van koffie kan
automobilist van nut zijn
Voedseldeskundigen geloven
in toekomst van kunstvlees
X
Veranderde
koop
gewoonten
€BBSXEES9
HlllfWIHniiHII
lts i
vr*
IS#*
Thuis op alle fronten
Thuis bij alle omroepen
Diamanten
echtp
aar
Van der Pas
jaar
klant van AH
Ook als de fles is
aangebroken
Onvoorwaardelijke
Kwaliteitsgarantie
Gouden horloges
worden duurder
GOED
BEKEKEN
(iiwsblad van
|ert Heijn N.V. - Zaandam
Aller
SAH001000149
Allerhande augustus 1968
augustus 1968 oplage 1.866.000
13e jaargang - No. 8 (148)
Ju zes jaar tijd hebben de koelkasten Nederland veroverd. In 1962 waren er
ÖO.OOO gezinnen die over een dergelijk meubelstuk beschikten, in 1965 1,4 mil-
5en, in 1967 1,9 miljoen en tegen het einde van dit jaar zal het aantal van 2 mil-
jen ruimschoots zijn overschreden. De grote doorbraak, zo verklaren ons inge-
ijden, heeft plaatsgevonden in de jaren 1962 en 1963. Thans evenwel is er op dit
ebied wederom een belangrijke ontwikkeling te zien: de kleine tafelkoelkast (130
jt 140 liter), waar de huisvrouw jarenlang heel blij mee was, is langzamerhand
klein geworden. Men wenst een groter exemplaar.
In de kleine maar ge
zellige woning van de
familie Van der Pas aan
ie Herenstraat 9 te
Weesp was liet vorige
maand feest. Op 22 juli
herdachten de heer en
mevrouw J. van der Pas
namelijk het feit dat zij
60 jaar geleden in het
huwelijk traden. Voor
Albert Heijn was dit ju
bileum een bijzondere
gebeurtenis, want me
vrouw Van der Pas-Die-
iericli was toen tevens
0 jaar klant van AH.
In geuren en kleuren
vertelt mevrouw Van der
Pas (87) over het eerste fi
liaal van AH te Weesp dat
was gevestigd aan de
Slijkstraat. „Dat was nog
i'n echte oude kruide
nierswinkel met die prach-
glanzende koperen
weegschalen", zegt ze.
„De Albert Heijnwinkel
is voor mij altijd het voor
deligste geweest. En als je
een gezin met vijf kinde
ren moet onderhouden dan
moet je wel uitgerekend
zijn". Vanaf de eerste dag
dat ik mijn inkopen bij
AH ging doen ben ik altijd
goed behandeld geweest.
Daarom heb ik nooit een
andere kruidenier willen
hebben. Ook nu nog kom
ik regelmatig met mijn
dochter bij AH. Ik moet
wel zeggen dat dit bedrijf
steeds met de tijd is mee
gegroeid".
De heer Van der Pas. die
in de hoek van de kamer
bijna' geheel verscholen
tussen de tientallen
bloemstukken zit, vertelt
hoe hij ruim 40 jaar
beurtschipper is geweest
eerst op de trekschuit en
later op motorschepen.
,,Het was geen gemakke
lijke tijd. Je moest 20 uur
per dag werken en voor
een loon waarvan je net in
leven kon blijven", zegt de
85-jarige heer v.d. Pas.
De familie Van der Pas
heeft op 27 juli een feeste
lijke receptie en familie
bijeenkomst gehouden
waarop de vijf kinderen,
15 kleinkinderen en twee
achterkleinkinderen het
echtpaar eens goed in het
zonnetje hebben gezet.
Koffiemelk, limonade, wijn,
slaolie, sherry, cola-drink,
welke inhoud een bij Albert
Heijn gekochte fles ook
heeft, als u er niet helemaal
over tevreden bent, kunt u
hem terugbrengen, ook al is
hij aangebroken of gedeel
telijk leeg. Albert Heijn
schippert niet met zijn On
voorwaardelijke Kwaliteits
garantie. Albert Heijn ver
goedt het volle bedrag.
Albert Heijn wil alleen te
vreden klanten!
Deze wens houdt nauw ver-
band met de verandering die zich g
gaandeweg in de „koopgewoonte" g
van de consument heeft voltrok- |j
ken. Om het heel anders te zeg-
gen: er bestaat een duidelijke sa-
menhang tussen het succes van
de SuperMart en de groei van de
koelkast. Nadat de koelruimte
aanvankelijk in het huishouden
nog maar weinig toepassing had
gevonden, ging men allengs meer
oog voor de mogelijkheden krij
gen: restjes eten, boter, melk,
vlees en vleeswaren verdwenen
erin en toen het eenmaal zo ver
was, begonnen sommigen het
probleem van het plaatsgebrek al
te voelen.
Maar de behoefte aan kasten
met een grotere capaciteit, ging
pas echt vaste vormen aannemen
naarmate de consument zich bij
het doen van zijn boodschappen
geheel begon in de stellen op de
vereenvoudiging die de Super-
Mart bood: het injkopen van zo
veel mogelijk artikelen in één
keer, zodat veel van het dagelijk
se gesjouw van vroeger kon ver
vallen. Aan de andere kant moet
worden toegegeven, dat de SM
nooit zo'n vlucht had kunnen ne
men wanneer de koelkast er niet
was geweest.
Knappe koppen hebben becij
ferd, dat de klant thans gemid
deld 2,3 keer per week inkopen
doet. Als gevolg daarvan is ech
ter vooral op vrijdag en zater
dag de hoeveelheid levensmid
delen die men mee naar huis
neemt zo omvangrijk, dat in de
koelkast de kip, het vlees en de
vis temidden van kaas, boter,
melk, eieren en limonade lelijk
in de verdrukking komen. In vele
huiskamers wordt over vervan
ging gesproken. Albert Heijn
hoopt met de twee nieuwe aan
biedingen de keus gemakkelijk te
maken, (zie pag. 2).
In verband met de stijgende
goudprijzen zullen het gouden
F3VIC heren- en dameshorloge
duurder worden. Het dames
horloge dat eerst 136,kostte
zal met ingang van 1 septem
ber 144,— gaan kosten. Met
ingang van dezelfde datum zal
het herenhorloge van 178,—
worden verhoogd tot 192,
Voedseldeskundigen geloven
in de toekomst van kunstvlees.
Alleen al door het feit, dat het
wereldtekort aan vlees jaar
lijks groter wordt en kunst-
vlées een goede vervanger is!
Onbekend maakt onbemind.
Dat gold vele jaren geleden
voor de eerste pakjes margari
ne, die op de markt werden
gebracht. Boter, pure roombo
ter heette onvervangbaar te
zijn en daarmee werd margari
ne als vanzelfsprekend tot sur
rogaat veroordeeld. Op het
ogenblik leren de omzetcijfers
van de margarine-industrie en
die van boterfabrieken, dat van
die oorspronkelijke bewering
niets is overgebleven...
Het is geenszins uitgesloten,
dat het met het kunstvlees net
zo gaat. Het produkt, dat onge
twijfeld nog een aantal ont
wikkelingsstadia moet doorma
ken en daardoor thans nog van
weinig belang is, heeft aan
trekkelijke perspektieven. Al-
bert Heijn heeft onlangs in de
sortering in alle SuperMarts en
een aantal zelfbedieningswin
kels TVP opgenomen.
Höewel in de Verenigde Sta
ten van Amerika van een te
kort aan vlees nog lang geen
sprake is, is juist daar de re
search met kunstvlees het verst
gevorderd. De omzet is gering,
maar dat neemt niet weg, dat
de grootste voedselindustrieën
kunstvlees in diverse variëtei
ten fabriceren.
Grondstof voor kunstvlees is
het eiwit van sojabonen en in
een later stadium wellicht ook
het kunstmatige eiwit, dat
wordt vervaardigd uit aardolie
en steenkolen. Essences geven
er de smaak van vlees aan:
rundvlees, varkensvlees, bacon,
ham, kip.
Er zijn twee fabricagemetho
den. Bij de ene wordt het eiwit
geëxtrudeerd (het beste te ver
talen met geperst) en is het
resultaat brokjes kunstvlees;
bij de andere wordt het eiwit
gesponnen, ongeveer zoals op
de kermis met suiker gebeurt.
De laatste methode is kostbaar.
Kunstvlees, dat op deze manier
is gemaakt, is even duur als
echt vlees. Pas als het in grote
hoeveelheden op de markt
Het wordt steeds duidelijker, dat auto
mobilisten, hier gemakshalve als vertegen
woordigers van alle verkeersdeelnemers ge
noemd, maar weinig stoffen straffeloos
kunnen gebruiken als zij achter het stuur
zitten. Ook het gebruik van slechts weinig
alcohol en het innemen van sommige ge
neesmiddelen blijken gevaren op te leveren
of te kunnen opleveren.
Nu is het beker.d, dat koffie naast zijn
smaak ook om zijn opwekkende werking
wordt gedronken. Vele automobilisten zijn
gewend, vooral voordat zij een wat langere
rit maken en zeker wanneer dit 's a-
vonds geschiedt om eerst een kop koffie
te drinken. Ook tijdens langere ritten wor
den vaak een of meer korte pauzes gehou
den, waarin koffie wordt gedronken. Ge
zien het feit, dat er opwekkende stoffen
zijn, waarvan het gebruik voor automobi
listen funest kan zijn, is het niet onredelijk
te vragen of het gebruik van koffie door
automobilisten gewenst is.
Het blijkt dat na gebruik van 1 of 2
koppen koffie, loomheid en moeheid min
der worden. Het waarnemingsvermogen
verbetert, het denken gaat sneller en hel
derder en de reactietijd wordt korter. In
een speciaal daarop gericht onderzoek kon
worden aangetoond, dat typistes na het ge
bruik van een kop koffie sneller werkten
en minder fouten maakten dan daarvoor.
Verkeersveiligheid
Verkeersongelukken en -fouten worden
weinig geanalyseerd, dat wil zeggen dat de
wérkelijke oorzaak van het ongeval slechts
zelden bekend wordt. Maar uit de gebrek
kige gegevens, die beschikbaar zijn kan
met zekerheid worden geconcludeerd, dat
de menselijke factor in een zeer hoog per
centage een doorslaggevende rol verhult.
Onoplettendheid, zitten suffen of slapen
vormen een belangrijk gedeelte van deze
menselijke fouten. De strijd voor de ver
keersveiligheid omvat daarom onder meer
de strijd tegen de slaperigheid en onop
lettendheid.
Op grond van het bovenstaande bestaat
er dus geen twijfel, dat koffie voor de
automobilist nuttig kan zijn. Direct onder
zoek bij deelnemers aan het verkeer is we
liswaar niet verricht, maar dit is geen re
den om aan de conclusie, dat het drinken
van een kop koffie nuttig kan zijn, te twij
felen.
Er zijn echter twee punten, die hier moe
ten worden vermeld. Het ene is: gaat de
gunstige werking van koffie bij dagelijks
gebruik niet verloren? Het andere is: wordt
de verbetering niet door een verslechtering
gevolgd? Wat het eerste punt betreft kan
worden medegedeeld, dat dit tot uitvoerige
onderzoekingen aanleiding heeft gegeven.
Hieruit is duidelijk naar voren gekomen,
dat voor de opwekkende werking op het,
centrale zenuwstelsel, waar de gunstige
werking op berust, geen gewenning op
treedt. Dit wil dus zeggen, dat het opwek
kend effect van koffie, ook bij dagelijks
gebruik, niet verloren gaat. Een ervaring,
die wij allen kennen! Het is toch plezierig
te weten, dat wetenschappelijk onderzoek
heeft aangetoond, dat we op dit gebied dus
goede waarnemers zijn.
Het tweede punt, veel belangrijker nog.
is in hoeverre de verbetering volledige
winst is. Het is n.l. heel goed denkbaar, dat
een verhoogde activiteit en een verbetering
van functies wordt gevolgd door een perio
de van verminderde activiteit en slechtere
functies. Men zegt immers dat men niets
voor niets op deze wereld krijgt.
Er is geen enkele twijfel over, dat prik
keling van het centrale zenuwstelsel door
grote hoeveelheden coffeïne wordt gevolgd
door een periode van minder dan normale
activiteit. Maar over hetgeen gebeurt na
het gebruik van een of twee koppen koffie
zijn de acten nog niet gesloten.
Wegrestaurant Zevenaar
komt, kan het goedkoper wor- j
den.
Voordeliger
Het volgens de eerste metho
de vervaardigde kunstvlees is
veel voordeliger dan vlees. Be
zwaar van het geëxtrudeerde
produkt is echter, dat de toe
passingsmogelijkheden gering
zijn. Het kan worden gebruikt
aJs toevoeging bij nassi goreng
of in de soep en daarmee houdt
het op.
Groot voordeel van het
gesponnen produkt is, dat het
in grote stukken en in schijven
is te vervaardigen. Daardoor
kan het voor meerdere doelein
den worden gebruikt. Boven
dien lijkt dit soort kunstvlees
door zijn kleur en kleurschake
ringen bedrieglijk veel op
vlees, ofschoon het daar in fei
te niets, maar dan ook hele
maal niets mee te maken heeft.
In Amerika worden bitter
ballen en kroketten van kunst-
vlees gemaakt, die zelfs niet in
smaak verschillen van die van
echt vlees. Corned beef. Ham
burgers (half kunst, half echt),
knakworstjes en verse worst
zijn andere voorbeelden van de
uitgebreide toepassing. Er zijn
zelfs kunstkippen en kunstkal
koenen te koop, verpakt in de
orginele vellen van kippen en
kalkoenen...
Voedingswaarde
De voedingswaarde van
kunstvlees is gelijk aan die van
dierlijk vlees. Het vetgehalte is
uiterst laag. Daarom is kunst
vlees bijzonder geschikt voor
mensen, die geen vlees of geen
vet mogen gebruiken. In de
Verenigde Staten zijn vooral
vegetariërs grote afnemers van
kunstvlees.
Kunstvlees in droge vorm
verpakt is onbeperkt houdbaar.
Vermengd met water heeft het
dezelfde houdbaarheid als
vlees.
De gebruiksaanwijzing voor
TVP luidt als volgt:
Een zakje TVP (100 gram)
doet u in een halve liter ko
kend water met een beetje zout
naar smaak. Laat de TVP 20
tot 25 minuten zacht koken en
giet het dan af (het kookwater
kunt u als basis voor een saus
gebruiken). Hierna kunt u de
TVP voor uw gerechten ge
bruiken op dezelfde wijze als u
b.v. vlees zoudt gebruiken. Een
bijzonder goed resultaat wordt
verkregen wanneer u de opge
kookte TVP nog even met een
weinig boter of vet bakt (1 a 2
minuten is voldoende).
Een paar voorbeelden:
Stamppot met rauwe andij
vie: 100 gr. TVP, V* kg andij
vie. l'/z kg aardappelen, 4 dl.
melk, 60 gr. boter, zout, peper,
nootmuskaat naar smaak.
Twintig jaar geleden
kende iedereen, die wel
eens naar een radio had ge
luisterd, haar naam. Ieder
een kent haar naam nu
nog en dat overkomt niet
velen van de groep land
genotendie „iets in de
ether" doen. Dan moet je,
dat mag ik toch wel hard
op constateren, gewoon
goed zijn in je vak. „Dat is
ze ook", zeggen ze bij de
VARA. de KRO. de NCRV.
de NTS. het 1KOR en de
NRU over Netty Rosen
feld. En daarom werkt ze
voor al die ..afkortingen",
zojuist opgesomd. Plus de
VPRO. want. die was ik
nog vergeten.
Ik zal niet zeggen dat een
afspraak maken met Netty
Rosenfeld net zo moeilijk is
als een rendez-vous beleggen
met de heer Luns, maar bei
der agenda's staan voor elke
dag volgeboekt, dat is zeker.
En als ik dan in Hilversum
haar huis binnenstap, dan zit
ze doodmoe op een bank en
roept: „Zoek een plek, ga zit
ten. wil je koffie, die zal m'n
dochter even voor je inschen
ken". Netty Rosenfeld zit mid
den in een verhuizing naar
Kortenhoef.
Ken hoot, Setter
Er staan overal kisten, half
en helemaal vol. Alles is al
van de muren en voor de deur
haalt op deze avond een
breedgeschouderd heer met
een takelwagen een container
weg. „Handig nietwaar", vindt
mevrouw Netty Rosenfeld. „Je
hebt zoveel rommel waar je
niets meer mee doet, ik dacht,
nu is het de kans om meteen
flink te zijn. Vuilnisbakken
zijn dan een lachertje, je moet
het groot aanpakken. Van
daar'.
Sydney de hond („Er zit een
hoop Setter in",
zegt de zeven
tienjarige doch
ter die zojuist
het eindexamen
HBS in de zak
stak) kwispelt
overal tussen
door, vindt de
hele rommel-
achtige toestand
een pracht ter
rein om overal
aan te snuffelen en legt zijn
kop dan uitgebreid op m'n
knie om aandachtig mee te
gaan luisteren, waar het ge
sprek wel over zal gaan.
Genoeg van missen
Zeg mevrouw Rosenfeld,
een mens is maar een mens,
dat weten we, maar zo heet
toch ook uw programma?
„Ja, 'Een mens is maar een
mens' en ik maak het voor de
VPRO", is het antwoord. „Eens
per zes weken. Televisie dus.
Ik zoek de mensen in het hele
land, ga ze thuis opzoeken en
ons gesprek wordt dan ge
filmd. Later bekijk ik pas of
het geschikt is en ik zeg de
mensen er ook altijd bij: We
zenden het alleen uit als we
het interessant genoeg vin
den".
Wat voor soort mensen
zoekt Netty Rosenfeld dan bij
voorbeeld uit? Wel, een me
vrouw van 68 jaar, die
twee-en-twintig kinderen op
de wereld bracht, om eens ie
mand te noemen. Of een jon
geman die promoveerde op de
NSB-taal in de oorlog. „Ik had
genoeg van al die Missen of
van mensen die zich aan hun
neus laten opereren", zegt
Netty Rosenfeld. „Ik had ook
een Griekse werknemer;
'gastarbeider' vind ik een on
eerlijk woord. Wel, hij was
achterdochtig en vond ons Ne
derlanders nogal vreemde
mensen. Ik ben er niet om in
discussie te treden, dus ik ga
tijdens zo'n gesprek dan niet
met antwoorden komen. Ik
vraag alleen maar en de an
der mag zeggen wat hij of zij
wil, want Een Mens Is Maar
Een Mens".
Koning Klant
De telefoon roept Netty
Rosenfeld voor de derde keer
binnen een kwartier weg en
ik vraag de dochter des huizes
hoe de hond aan zijn naam
komt. „Moeder was in Sydney
toen ik hem kreeg, daarom.
Tegenwoordig kan hij de ka
merdeuren openmaken en hij
kruipt de hele dag in iemands
bed. als hij even de kans
krijgt".
Mevrouw Rosenfeld is er
weer. „Een mens is maar een
mens" gaat dus zomer en win
ter door, zeg ik, maar u doet
meer voor de televisie.
„Ja, in Koning Klant en in
Uitgerekend, dat is weer voor
de VARA", zegt ze. „Die pro
gramma's, waarvan Will van
der Smagt de redacteur en re
gisseur is, presenteer ik sa
men met Gerrit Eerenberg.
Drie of vier keer in de maand.
De teksten maak ik niet, ik
doe alleen de presentatie en
met Will van der Smagt is het
lekker werken".
Nog meer tv?
„Ja, in de quiz van Berend
Boudewijn 'Per seconde wij
zer' lees ik de tekstjes. Ook de
VARA dus. Ik vind het erg leuk
om te doen en ook om met
Ellen Blaser. die de regie
heeft, samen te werken".
De NTS?
„Voor de NTS ging ik naar
Canada om daar uitvoerig
emigranten te interviewen",
vertelt mevrouw Rosenfeld.
„En ik kwam van die reis
thuis compleet met een
A-griep".
De Radio. Laat ik begin-
nen met de
KRO.
door
P. W. RUSSEL
„Voor de KRO
twee jaar elke
week op Hilver
sum drie een
programma ge
daan. De naam?
Sorry, gewoon:
Netty Rosen
feld".
En het IKOR?
„Even kijken: voor het IKOR
heb ik voor de tv-camera's
een discussieprogramma ge
produceerd", aldus Netty
Rosenfeld.
De NRU dan?
„Voor de NRU heb ik op
Koninginnedag de hele dag op
de Dam gezeten", lacht de
vrouw van alle zuilen.
U bent nu ook bezig met
iets voor de NTS?
„Ja, twee dingen in de serie
„Met uw verlof". De eerste
keer kwam Miss Walletje in
het programma voor. Het
tweede komt. in augustus en
wordt opgenomen op het
vliegveld Teriet".
Een adembenemende activi
teit en Netty Rosenfeld racet
al die gebeurtenissen af in
haar kleine blauwe Fiat
G,Heerlijk autootje").
Wat zei ik in het begin:
twintig jaar in de ether be
kend? Wel, maakt u daar
maar drie-en-twintig van,
want in 1945 werkte Netty
Rosenfeld al in Eindhoven
voor de zender Herrijzend Ne
derland.
Heerlijk, eindelijk eens ie
mand die met all»» zuilen en
groepen overweg kan. Ze
houdt zelf niet -/«n Missen,
anders zou je Netty Rosenfeld
Miss Nationale Omroep willen
noerrr%n.
NETTY ROSENFELD, thuis op alle fronten: vraaggesprek
ken, produktie van programma's, reportages, lezen van
teksten, voor radio en televisie. Thuis ook bij alle omroepen.
N.N. heeft iemand haar genoemd: Nationale Netty.
