„De laatste Hollanders" van de
walvisvaart rond de kerstboom
In AH-restaurant ,De Walvis'
proefden zij een
„ZUIDPOOL KERSTMENU"
In romantische omgeving
LANG
JUN UW SIERADEN
1EN
LEVEN
NAVELINAS
en „dikke" AllerHande
I
I
imiiniiiiuo
ALLERHANDE
wenst u een
GELUKKIGE KERSTMIS
Wie
verre
reizen
doet.
Openingstijden
rondom Kerst
NIEUW BIJ AH
DIEPVRIES CRAB
D
AH OP TV
Voorpret in de
Zaanse Schans
!CHT OF ONECHT
Warm zeepbad
4 januari vertrekt
PMC-Israëlreis
Nieuwe sinaasappel
uit Spanje
Wacht liever niet tot 't laatste
ogenblik! Doe dit jaar eens
lekker vroeg uw kerstinkopen!
EEN GOEDE RAAD:
rt Heijn N.V. - Zaandam
Aller
Hande
Allerhanae december 19C6
HOFLEVERANCIER
December 1966 - Oplage 1.600.000
11e jaargang no. 12(130)
Alle AH-filialen zijn geopend
dinsdag 20 t/m vrijdag 23
december 8.3021 uur, waar
zulks is toegestaan 8.3022 u.
zaterdag 24 december 8.30
17 uur
zaterdag 31 december 8.30—
16 uur.
Voor de bedrijven van de
N.V. Formosa geldt:
Beide Kerstdagen geopend:
Formosa Den Haag;
De Walvis (Zaanse Sdhans),
Zaandam;
Alberts Corners: Amster
dam. Kalverstraat.
Wimpy» Amsterdam, Dam
rak en Leidsestraat.
Tweede Kerstdag geopend:
Formosa, Kalverstraat, Am
sterdam:
Alberts Corners: UtrecSit,
Amstelveen, Leiden, Hoog
vliet, Heerlen en Enschede.
Beide Kerstdagen gesloten:
Vami Lunchroom, Kalver
straat, Amsterdam.
Op Oudejaarsavond sluiten
de bedrijven om 19.30 uur.
Op Nieuwjaarsdag zijn ge
opend:
„De Walvis", Zaandam
(Zaanse Schans), Alberts Cor
ners te Leiden, Heerlen, En
schede en Wimpy Damrak en
Leidsestraat te Amsterdam.
Altijd geopend, dag en
nacht, is het Wegrestaurant
Albert's R te Zevenaar, behal
ve op Oudejaarsavond. Dan
wordt het restaurant om 22.00
uur gesloten. Op Nieuwjaars
dag gaat Albert's R om 6 uur
's morgens open.
TTET WAREN NEGEN EX-WALVISVAARDERS van de „Willem Barendsz", die
dezer dagen om de feestelijk versierde kersttafel schoven in het door AH ge-
exploiteerde restaurant ..De Walvis" in de Zaanse Schans te Zaandam. Op die tafel een
kerstdiner zoals ze het gezamenlijk ook eens aan boord van de ..W illem Barendsz"
kregen opgediend. Het was een goed diner, we kunnen het u aanbevelen. Een diner
op papier blijft theorie. Maar een echt klaargemaakt diner vraagt oin smulpapen, die
het op de juiste wijze verwerken.
jIEPVRIES CRAB Iglo In keuri
ge verpakking (van uitstekende
kwaliteit en tegen aantrekke
lijke prijs: 3,30) kunt u als
nieuwste produkt bij Albert
Heijn kopen.
Laten ontdooien in plastic binnen-
zakje dat gaat overigens vrij
snel en vervolgens uit laten
lekken. Deze crab smaakt als
vers gekookte en u kunt er let
terlijk „alle kanten mee uit"!
Natuurlijk meer dan verrukkelijk
In een feestelijke crabcocktail (u
roert door de mayonaise wat to
matenketchup of tomatenpuree,
een scheutje sherry, een scheutje
cognac, er komt een bewijsje ge
raspte ui in, wat mosterd, peper,
zout en eventueel wat room ko
men er aan te pas).
In een glas deponeert u een bedje
van slablaadjes, wat partjes ge
pelde grapefruit, de heerlijke
crab en over dit alles giet u rij
kelijk van de pittige cocktail-
saus.
Maar laat niets u beletten om deze
diepvrles-crab In een gebonden
kaassaus als een gloeiende cas
serole op te dienen, even in de
oven gegratineerd en met wat
verse toost.
En vanzelfsprekend vormt de
diepvries crab een bijzonder lek
ker onderdeel van een fraaie
schotel hors d'oeuvre.
GEDURENDE de maand januari komt
Albert Heijn op de T.V. op:
vrijdag 6 januari na het nieuws
van 19.00 uur Nederland I
donderdag 12 januari voor het
nieuws van 20.00 uur Nederland I
vrijdag 20 januari voor het nieuws
van 22.15 uur Nederland II
donderdag 26 januari voor het
nieuws van 20.00 uur Nederland I
T7"N ZO VERZAMELDEN zich in „De Walvis" de heer en mevrouw M. J. T e 1 j e r uit Bilt-
hoven, (de heer Teljer was scheepsarts en mevrouw Teljer vergezelde hem op verscheidene
reizen), ex-scheepsarts H. P. d e V r i e s uit Enschede, chef-kok P. R. K o k uit Egmond, chef-
produktie C. Spronk uit Badhoevedorp, chef-kok C. deVries uit IJmuiden, eerste-stuurman
J. Veis uit Ede, bioloog dr. W. L. Van Utrecht uit Bad-
1 hoevedorp, en administrateur C. Sluis uit Haarlem, vrijwel
allen vergezeld van hun echtgenoten. Het werd een feestelijk
en gezellig diner, waarbij de sterke verhalen en persoonlijke
belevenissen loskwamen. Onze medewerkers waren ook bij dat
diner, luisterden en maakten aantekeningen. Hun „logboek van
het Walvisdiner" vindt u in deze AllerHande.
Pag. 2. Een halve pagina
Rondneuzen
Echtpaar
in Utrecht:
ilvis
Scheepsarts Telje
hoefde geen
duimen te
draaien en
Teljer was de
.Willem Barendsz'
een onverge
telijke belevenis.
Pag. 8. Kerstreceptuur vc
Christmas' Eve en Eerste Kerstd
ga jk opnieuw!
ag. 3 Speksnijders, robbenslaan-
ders, stinkerds en mallemukkers.
Zwitserse horloges in de PMC.
'ok de Vries
eeft het over
ralvisbiefstuk-
n van 400 kilo.
ïste biefstuk!",
zegt hij.
Pag. 5. Allerhandigheidjes.
|Nooit gebeurt er eens iets.
Gouden echtpaar is 50 jaar klant
bij Albert Heijn.
Administrateur
Sluis heeft de
totale vangst
iteld: 27.475
walvissen.
Pag. 7. Kastwanden precies naar
maat en smaak. Meer ruimte, min
der vloeroppervlak nodig.
Pag. 9. Kerstmenu voor de Tweede
Kerstdag en tips voor Oud en Nieuw.
Pag. 10. De tijd
heeft nooit stil-
Dokter De Vries
uit Enschede
heeft als scheeps
arts „gelukkig
gevaren"
Pag. 14
Rabat.
Pag. 11. Geen
zin in de tradi
tionele Kerstvie
ring thuis? Ga
naar de winter
sport.
Stuurman Veis
was zeven maal
met Kerst op zee
tussen water
en ijs.
Chef-kok Kok
klapt uit de
keuken over
„stormsoep"
en „lapscous"
Pag. 12 enl3.
Twee pagina's
vol Feestelijk
Eten Albert
Heijn's Grote
Kerstreclame.
De Koffie-van-het-Jaar:
HET RESTAURANT heet „De
Walvis". Het vangstquotum is
er, zoals destijds hij de „Willem
Barendsz", niet vastgesteld op zes
honderd walviseenheden; het „quo
tum" zegt alleen: voel u thuis en
kijk rond hoe de voorouders hier
met eerlijk hou*, een sfeer wisten
te scheppen, die ons het moderne
comfort even doet vergeten om
dat ons hier werkelijkheid en
warmte tegemoet treedt.
Daar. in die „Walvis" zo was
het plan gaan we een kerstmenu
samenstellen voor die meer dan
anderhalf miljoen lezers van Aller
Hande.
„In De Walvis? Maar dan moe
ten er ook mensen zijn die dat
diner opeten. Samenstellen, voor
pret, voorbereiden dat is leuk,
proeven is misschien wel zo leuk",
was de opmerking.
NAAR JAPAN
ET IS NIET AL GOUD WAT ER BLINKT. Dat is ook niet nodig.
Ook zogenaamde mode-bijoux, op een fraaie manier afgewerkt of
et, hebben een aparte bekoring en kunnen een op zichzelf eenvoudig
tje een heel aparte noot verlenen, ook al zijn ze niet van een edel
laai gemaakt en zullen de er in gevatte stenen een juwelier wel
mer in verrukking brengen.
liggen en borstelen ze daarna voor
zichtig schoon met een zachte tan
denborstel. Afspoelen onder stro
mend warm water en daarna
droogdeppen met een zachte tissue.
Ook kunnen we de sieraden
schoonmaken door ze een half uur
in een oplossing van half water,
half ammoniak te laten liggen.
Haal ze er daarna uit, bewerk alle
groeven en spleetjes voorzichtig
met een zacht borsteltje en spoel
ze vervolgens nog eens in de am-
moniakoplossing. Goed droogdep
pen.
!HT OF NIET ECHT iedere
vrouw zal er op uit zijn om
Ehaar sieraden zo lang mogelijk
ier te hebben. Hoe kunnen we
echter bereiken?
[Veel vrouwen zouden veel meer
'•ier van hun sieraden hebben
zij er voor zouden zorgen ze
on te houden en op de juiste
ier op te bergen", vertelde ons
id. die het weten kan: een
ian van de Vakgroep Goud en
'er in Den Haag.
Echte of namaakstenen met
Sondering van kralen en parels
kunnen we een warm zeepbad
ven, waaraan nog een scheutje
tooniak is toegevoegd. We laten
1 sieraden er een minuut of vijf in
Het antwoord lag voor de
hand: wie zouden er beter In
„De Walvis" rond de kerstboom-
1966 kunnen zitten dan de men
sen die het laatst met die Ne
derlandse walvisvaart te maken
hadden? De scheepsartsen en de
kok, de stuurman en de admini
strateur.
Wie anders dan degenen di.e de
laatste reis van onze beroemde
Willem Barendsz" meemaakten,
voor de drijvende traanfabriek in
augustus 1964 in Japanse handen
overging.
Neen, neen. niet dat de Japan
ners onmiddellijk met onze „Wil
lem" richting Zuidpool trokken,
het was de jagers uit het land van
Nippon meer te doen om de Ne
derlandse vangstrechten.
Het had de „Willem Barendsz"
niet altijd meegezeten, de laatste
jaren. Zeshonderd walviseenheden,
dat mocht het vangstquotum zijn,
maar men was het laatste seizoen
niet verder gekomen dan driehon
derd drieënveertig. En de traan-
produktie was twintig procent ge
daald ten opzichte van vorige sei
zoenen. Russen en Noren hadden
al lange tijd met grote ogen naAr
de drijvende fabriek van „de Hol
landers" gekeken, maar het y
ren de Japanners die met rechten
en schip gingen strijken en zo Ne
derlands tweede periode in de wal
visvaart tot een einde brachten.
VAN DE BASKEN
Want vergist u niet: de Neder
landers waren er al vroeg bij, wan
neer het om traan, spermolie. vlees
meel. bevroren vlees en lever ging.
Vinvissen waren dieren waar onze
Bent U niet in de gelegenheid
om elk stuk afzonderlijk in een
doosje op te bergen, dan doet U
er goed aan door elk sieraad apart
in een tissue te verpakken (ge
woon papier is te hard en geeft
krassen). Zodoende vermijdt U
dat de sieraden met elkaar in aan
raking kunnen komen en er be
schadigingen in het dikwijls zach
te metaal kunnen ontstaan.
verre voorouders reeds traan in
zagen.
Helemaal terug naar 1596
moeten we om terecht te komen
bij de tocht van Heemskerck en
Barendsz naar de baaien van
Spitsbergen, waar zij „grote
aantallen walvissen" aantroffen.
Hun bevindingen werden nauw
keurig opgetekend en bestu
deerd in het vaderland en in
1614 werd daar, na enkele kleine
expedities, De Noordse Com
pagnie, opgericht.
Aanvankelijk waren de Basken
de leermeesters van de Hollanders,
maar in de zeventiende en acht
tiende eeuw hadden wij het leeu
wendeel van de toen zogeheten
Vaart op Groenland in handen.
Onze over-over-opa's hebben er
bepaald geen zinken dubbeltjes
mee verdiend, maar in de tweede
helft van de achttiende eeuw ging
het bedrijf snpl bergafwaarts en
niet het minst door de Britse con
currentie. De eerste periode van de
Nederlandse walvisvaart ging ten
einde.
KAAPSTAD
Maar de Japanners bleven niet
van de Nederlandse visrechten
profiteren. Nauwelijks een jaar na
dat de „Willem Barendsz" in Ja
panse handen was overgegaan,
kwamen de rechten weer terug bij
de „Nederlandse Maatschappij voor
de Walvisvaart" en in juli 1965
raakten wij de „Willem" voorgoed
kwijt aan de Zuidafrikaanse Vis
serijmaatschappij, voor de vrien
delijke som van tien miljoen gul
den.
Er Is nog een tijdje onderhan
deld over het aandeel, dat Neder
land zou hebben In die maatschap
pij. Eerst werd het zeven en der
tig procent en dat betekende: zes
miljoen in contanten en vier mil
joen „In aandelen", maar wat la
ter bleek dat het Nederlandse aan
deel iets was veranderd en dat wij
voor ruim één-vierde zijn geïn
teresseerd in de „Willem Barendsz".
Nu, vandaag, nog steeds.
ONDER DE
specerij molens telde. Die tijd is
voorbij. „De Zaanse Schans" roept
wel bij ons terug de tijd, dat Zaan
se huisjes groen stonden te dromen
langs het water dat De Zaan heet
te. De tijd van de touwslagerijen,
de papier- en oliemolens, de bak
kerijen van scheepsbeschuit, de
houtzagerijen ende tijd van
de walvisvaart.
In De Walvis" hebben „de
laatste Hollanders" die dit alle
maal meemaakten, onder de
kerstboom over hun ervaringen
verteld.
„Allerhande" is er een beetje
trots op die herinneringen op
getekend te hebben.
E KIJNT NOG MEE
KERSTBOOM
Er is een tijd geweest dat de
Zaanstreek elfhonderd zaag- en
AANDAG 19 december
vertrekt een groep
PMC-reizigers per KLM
naar Israël. Er is nog ge
legenheid om te boeken
voor de vier reizen naar
Israël, waarvan het ver
trek per KLM-vliegtuig
plaatsvindt op 4 januari
1967.
Alle gewenste inlichtingen
worden n graag verstrekt
door Hoogstins Passages,
Prins Hendrikkade 48,
Amsterdam (Telefoon 020-
223291).
Oud-Walvisva»;ders van de „Wil-
Aem Barendsz'' Leufden i»> hel restau
rant „De Walvis" in de Zaanse Schans I
het AllerHande-kerstdiner 1966. En I
tegelijk haalden ze er de herinnerin-
gen op van die vele walvisvaarten,
die ze gezamenlijk naar de zuide- I
lijke poolzeeën maakten. Verenigd J
rond de kerstboom van links naar
rechts: de heren J. Veis (eerste stuur- I
man), C. Sluis (administrateur), C.
Spronk (chef-produktie), H. P. de
Vries (scheepsarts), de heer en me- I
vrouw M. J. Teljer, zittend, (scheeps-
arts), dr. W. I. van Utrecht (bioloog),
P. R. Kok (chef-kok tijdens de laatste I
vaarten van de Willem Barendsz)
en C. de Vries (chef-kok tijdens eer-
dere vaarten).
CPANJE IS EEN LAND, waar
juist in de donkerste tijd van
het jaar veel goede zaken van
daan komen. Eerst is het de Sint,
beladen met suikergoed en mar
sepein, en dan komen, dit jaar
voor het eerst, de Navelinas,
een nieuw soort Spaanse sinaas
appel, vol gezondheid voor het
gehele gezin.
Navelinas, de naam zegt het eigen
lijk al, betekent wel enige ver-,
wantschap met de bij ons zeer
bekende Spaanse navelsinaasap
pelen. Alleen is het een nieuwe
variëteit. Zjj onderscheiden zich
van andere navelsinaasappelen
door een aparte bijzonder fijne
smaak, 's Ochtends bij het ont
bijt, 's middags bij de lunch of
zo maar op een willekeurig tijd
stip van de dag zorgen Navelinas
ervoor, dat het gezin weer de no
dige doses vitaminen binnen
krijgt.
.lbert Ileljn heeft ervoor gezorgd,
dat de Navelinas (net geplukt)
uit de Spaanse sinaasappeltuinen
in de AH-filialen zijn beland. U
moet de smaak beslist eens keu
ren. Let u daarom op de naam
Navelinas bij uw eerstvolgende
bezoek aan Albert Heijn.
