WAT MEN UIT DE AANDUIDINGEN OP DE ETIKETTEN KAN OPMAKEN 49 Zalm en zalm is twee! Niet alle zalm is Maar tweemaal neusje van de zalm per week DE GROOTSE PRESTATIES VAN ONZE VRIENDIN KIP Zeg, Ciska G. J. VAN ZUL 40 JAAR BU ALBERT HEIJN SOEP BALLETJES 329 filialen werden door hem ,ge-pré-opend' CRACKERS EN MATZES Feestelijke! Wijnen 6. 3.- 8 Albert Heijn AM STEL AMSTEL IN, Dat doet het 'm nét! Opgeklommen op de ladder Nogmaals dank! „Nieuw Nederlands kookboek" Neem 's een kist 24 „pijpjes" voor f9.36 handig en lekker voorde Paasdagen. Amstel Pils USENER PES ENE 10 ALLERHANDE A MAART I9fi A wikkelingsmogelijkhe- den. Per flc ONS TAALGEBRUIK HEEFT HET WOORD ..FANCY" niet zo'n heel goe de klank; het staat dan voor „belachelijk goedkoop" (b.v. fancy-prijzen) of voor een beetje frivool (speels in de modetaal). Maar wie „Fancy pink sal- m o n" leest op zijn blikje die kan er van op aan (tenminste als hij koopt bij een betrouw baar adres) dat er de beste kwaliteit van de tamelijk-kleine pink ofwel roze zalmsoort in is verpakt. En wie „Fancy Co- hoe salmon" op het etiket ziet staan die kan aannemen, dat de beste kwaliteit Cohoe- zalm in het bewuste blikje zit; dat geldt ook voor die duurste zalmsoort, de Red Sockeye of Blueback zalm. Het van belang dat wie inkopen ioet weet waar het hier om gaat. Het blijkt namelijk dat in ons land waar wij eens zelf een niet geringe zalmvisserij bezaten, velen niet weten hoe men aan de etiketten van zalmblikjes kan zien welke kwaliteit erin ver pakt is. Vandaar hieronder even een kleine uiteenzetting. ONS LAND WAS VROEGER een zalmland bij uitstek. De zalm vangsten op de grote rivieren waren dusdanig groot dat de zalm een waar volksvoedsel was. Tot ver in onze eeuw heeft er zalm vangst plaatsgevonden op onze grote rivieren en tot diep het land in kon men de bedrijvigheid waarnemen van de zalmvissers die, met hun kleine boten het toen nog rustige rivierlandschap bevolkten. mondingen al enigszins gewend zijn geraakt als ze enkele maanden oud zijn; andere echter wachten daarmee tot ze ruim een jaar oud zijn. Zij verliezen zich dan geheel in de oceaan en we weten maar weinig van hun leven daar af. We weten alleen dat ze, als ze er de leeftijd voor hebben, op een zomerse dag terugkeren: in de Canadese zalmrivieren beginnen de vangsten al in de eerste twee Do verontreiniging van onze groteweken van augustus en tegen het rivieren heeft de zalm de wegjeinde van de maand zijn de geblokkeerd en zodoende is de vansten enorm: in 1954 bijvoor- zalmvisserij op onze wateren ge- beeld ving men in één vangst liefst léiddelijk-aan ten onder gegaan. 15000 exemplaren en in totaal was De zalm heeft andere wegen ge- de vangst dat jaar meer dan zocht en gevonden: men neemt aan miljoen stuks! dat de Scandinavische fjorden in" hoofdzaak de voorheen vaderland- Geen Ongeremde Vangst zalmgeneraties onderdak zijn gaan bieden. U vraagt nu: Is de zalm een riviervis of een zeevis? Het antwoord is: De zalm beide! Geboorte in de rivier De zalm legt haar eieren, schiet haar kuit dus, in zoetwater. Er zijn verschillende soorten zalm (Chinooks, Cohoe-zalmen, pink- zalmen, Sqckeyes, Kings enzo voort) De Chinooks schieten kuit als zij vijf tot zes jaar oud zijn. de Cohoes doen dat altijd in hun derde levensjaar; de Pink-zalm schiet kuit als zij twee jaar oud is. In april en mei wanneer het water een hogere temperatuur krijgt, komen de zalm-eitjes uit nadat eerst het oog als eerste teken van leven te zien kwam. Dan groeit de ruggegraat en enkele weken later komt de kleine vis compleet te voorschijn. Het diertje blijft op de bodem van de rivier liggen en voedt zich door met open bek het voedsel in het water tot zich te nemen. Weldra echter, als het sterk genoeg is, begint het te zwemmen en tegen de zomer zijn er honder den miljoenen kleine zalmpjes in de rivieren. Als zij wat sterker zijn gaan zij stroomafwaai'ts; zij trekken in grote scholen, naar de monding van de rivier: soms blij ven zij een poosje hangen in goede voedzame riviergebieden, maar na enige tijd verlaten zij ook die: hun trek naar de oceaan blijft voortdu ren. Sommige zalmen komen in het zeewater, waaraan zij in de rivier- Als u een extra lekker soepje wilt klaarmaken, neem dan de soepballetjes van Albert Heijn. Stevige balletjes ge hakt, prima kwaliteit, die uw kookkunst ten volle tot zijn recht laten komen. Een paar van die handige blikjes in huis en u zit nooit verlegen. Albert Heijn blik 120 gram 30 stuks) albert heijn Het zal wel duidelijk zijn dat de autoriteiten in zalmvis- sende landen streng toezien op de trek van de dieren stroom opwaarts: als de zalm niet de kans krijgt de rivier op te trekken om daar kuit te gaan schieten, dan zullen er geen of veel te weinig jonge zalmen geboren worden en dan zal men, enkele jaren later, de treurige gevolgen ervaren in de vorm van veel kleinere vangsten. Dat bleek In 1950! Tóen ondervond men de ge volgen van de ongeremde vangsten welke men in 1946 had toegestaan, een jaar dat de vis erg vroeg kwam opzetten uit de Oceaan: de terugslag in '50 was daardoor 1.300.000 stuks tegen in b.v. '42 7 miljoen! Het ingrijpen van de visserij autoriteiten was oorzaak van een herstel: in 1954 „telde" men al weer 10 miljoen immigranten, waarvan een gedeelte werd door gelaten naar de bovenrivieren en de meren om daar kuit te schieten en de eeuwige kring der generaties te blijven trekken. Zodra de kuit- rijpe zalm de Oceaan verlaat, houdt hij (en zij!) op zich te voe den. Het dier leeft van de voedsel reserves welke het heeft opgesla gen. Ongeveer een 30 tot 40 km per dag doet het echtpaar stroom opwaarts en de afstanden die de die ren afleggen om op de speciale gron den te komen waar zij willen kuit- schieten, variëren van enkele hon derden kilometers (en minder, zoals eens in ons land en in de fjorden bijvoorbeeld) tot duizenden kilo meters (de zalm van de Yukon- rivier in Noord-Canada moet maar liefst 3500 tot 5000 kilometer! trek ken voor zij „thuis" is). Het behoeft geen betoog dat de dieren, na zulke reizen en het schieten van de kuit, uitgeput zijn (velen zijn onderweg gevangen door de zalmvissers op de rivieren)zij zijn door de tocht beschadigd en uitgehongerd en sterven dan ook. Maar niet voordat zij een rijke schat aan eieren hebben gedepo neerd ouder het zanderige grint- bed van de rivier! Zo gaat het eeuwig door als de mens niet al te hevig ingrijpt zoals in ons land gebeurde. Noordwest Canada Er zijn machtige zalm-landen. Behalve Japan en Alaska is Cana da een der belangrijkste zalmge- bieden. Vooral de westelijke kus ten van Canada blijven belangrijke zalmgebieden; de oostelijke kusten bieden de zalm niet meer de gunstige levensvoorwaarden van vroeger en het gevolg is geweest dat hij daar schaarser is geworden. Afgezien van enkele rivieren kan men zeggen dat de zalm daar alleen nog een prooi is van ple- ziervissers. Van grote hoeveelheden die de economie van het land kunnen; ondersteunen, is er geen sprake meer. Aan de westkust is dat anders. En daarvandaan haalt Al- bert Heijn zijn zalm-in-blik. Het gaat daar dus om de Pacific- zalmsoorten (de Atlantische soor ten namelijk zijn die welke in de Nederlandse en andere Europese rivieren zo geleidelijk-aan ver jaagd zijn en die ook in oost- Canada nog maar schaars voor komen). Paeific-zalmen Die Pacific-soorten zijn (wij zei den dat al): de kleine Pink-sal- mon, de wat grotere Silver Cohoe of Medium Red Blueback-Salmon en de Red Sockeye of Blueback Salmon Om deze drie gaat het in de winkels van Albert Heijn. Er zijn méér soorten, zoals bekend, maar zij geven niet de kwaliteit vlees die de klant van AH wenst. De Fancy Pink Salmon (de beste kwaliteit van de Pink- zalmsoort dus) is de goedkoopste i de drie. De Fancy Cohoe Salmon ligt op het tweede plan en de beste (en dus duurste) is de Fancy Sockeye Salmon Op de etiketten van de blikjes kan men zelf de kwaliteit aflezen. In de AH-winkels komen zij niet voor, maar kómt men ergens een blikje tegen dat de aanduiding Fancy Pink, Fancy Cohoe of Fancy Sockeye niet draagt dan kan men er zeker van zijn dat het een mindere kwaliteit bevat. Mooie zalm wordt ingeblikt in grote moten; men vindt slechts één of hoogstens twee graten in het blikje. Soms vindt men (alweer niet bij Albert Heijn) de aandui ding „Standard" op het blik; het is een aanduiding van mindere kwa liteit! Ook „B-Grade" is een aan duiding van minder-hoge kwaliteit. Zoals spreekt ziet de regering in de vislanden erop toe dat niet de hand wordt gelicht met aanduidin gen. En, wat AH aangaat, gaan ook de inkopers van de zalm niet over één nacht ijs: ook zij houden voortdurend een oog in het zeil of liever: in het blik. „IK WIL WÈL dienst komen. bij u in maar op voorwaarde, dat ik. niet meer dan twee keer per week zalm behoef te eten". Een dergelijk artikel in een CAO voor hitishoudelijk personeel zou in 1965 nooit serieus genomen worden. Toch hebben onze vaderland se dienstmaagden hun in diensttreding afhankelijk ge steld van deze eis, alleen niet in 1965. Zij stelden deze voorwaarde in de tijd dat zalm in overvloed op de keurig gedekte Hollandse ta fels te vinden was en dat is lang geleden. De Krimpe ner waard was het domein van de zalmvis sers en wel in het bijzonder rond Ammerstol. Wanneer hel precies begonnen is zal moeilijk na te gaan zijn, maar in het midden van de 18de eeuw bijvoorbeeld be droeg de totale zalmop brengst ongeveer 35.000 gul den per jaar. Menige onder wijzer in die omgeving oefen de het beroep van zalmafslager uit naast zijn dagtaak voor de schoolbanken. In 1921 echter keerde de zalm Ammerstol de staart toe en daarmee verdween die welvaart voor dit Zuidhol landse dorp. Men vindt er nog wel een zalmbank maar deze doet thans alleen dienst als bushalte. Verder is ook aan het plaatselijke postkan toor niet te zien, dat in dit historische gebouw eens het particuliere telegraafkantoor voor de zalmhandel huisde. Alleen het wapen herinnert nog aan een visrijk verleden: een klimmende leeuw naast een zalm. WIE geregeld in een bepaalde Zelfbe diening of SuperMart de .boodschap pen doet, weet daar na een poosje „blin delings" de weg. Hoe belangrijk en ge makkelijk dat is, ontdekt men pas wan neer men om de een of andere reden in een „vreemde" zelfbedieningszaak recht komt. Je zoekt je ongelukkig na de suiker, de lucifers, het zout of thee „Zouden ze dat hier niet v« kopen?", vraag je je vertwijfeld af, waa na je in arren moede je licht gaat steken bij de chef. Het moet u zijn gevallen dat u er in de filialen van A, weinig of geen moeite mee hebt. De stelling van de artikelen is namelijk alle filialen vrijwel gelijk, of je nu klant van de Stadionweg in Amsterdj toevallig bij AH in de Van Baerlestra terechtkomt of in Amstelveen of schien in het Winkelcentrum Palet Maassluis. TIET IS WEL EENS GOED, IN DIT VOORJAAR, even stil te staan bij de grootse prestaties van Kip, onze gevederde vriendin. Wij doelen hierbij dan vooral op het eierenleggen. Wij zijn geneigd, beste mensen, dat leggen van een ei te gemakke lijk te zien als een doodgewone zaak. Nu dat is het niet! Het is maar niet even rood worden om de snavel, even de asem inhouden en even persen en wip! daar ligt het ei, neen, het is een gestadig en ge concentreerd opbouwen, van een heel in gewikkeld dingetje: een breekbare schaal met als inhoud eiwit en eigeel en dat zonder dat er iets door elkaar loopt. En als dat de wens van Haan is, dat geduchte dier met zijn bloedrode kam en die poenerige vedergroei aan de achterzijde, dan kan kip er óók nog voor zorgen dat de oerkiem van een kuiken in die schaal bijverpakt is! Kijk en dat alles is, menen wij, toch wel even een woordje van waardering waard in dit seizoen dat immers zoveel aandacht heeft voor het ei. Nee, het is niet alleen maar even rood worden om de snep en vervolgens uitzinnig kakelen en door de ren heen en weer vliegen. Het is wel wat meer, dat verzekeren wij u. Zonder de handjes erbij te ge bruiken; zonder, met de tong tussen de snavel, zweterig te zitten zwoegen in een atelier of aan de werkbank; zonder enige zichtbare inspanning, maar ge woon onder het krabbelen in de grond door, onder het kalme scharrelen door de ren door; zonder enige drukte werkt Kip aan haar ei. De eiwitten gaan erin; de dooier komt precies in het midden; de oercel van een kuiken wordt er zonodig bijge voegd en de schaal komt erom, breekbaar, maar toch wel weer zo sterk dat er bij het leggen geen onheil gebeurt. En dan wordt die schaal geleverd in wit, in bruin en in een stippel dessin. Wel dient men, bij dit alles, in aanmerking te nemen het feit De KLM heet u welkom aan boord van de DC 8 DIJ de stuwdammen in Canada zijn speciale doorlaten ge bouwd om de zalm in zijn tocht stroomopwaarts niet te belem meren. dat Kip wel eens lelijk nerveus is; zo'n dagelijkse zorg blijkt het dier soms beslist te veel te zijn; dan is zij wat kakelig en gillerig en neigt er dan toe tegen het gaas op te vliegen en als Haan dan niet telkens even ferm toepikt, dan zou er gemak kelijk een soort paniek in de ren kunnen ontstaan. Maar dat valt toch ook niet te verwonde ren; het dier staat toch ook elke dag maar weer klaar met een goochelkunst waarbij onze na tionale goochelkampioen, de heer Kops, handenwringend en machteloos terzijde moet treden. In geen duizend jaar zal ge noemde heer Kaps kunnen leren wat Kip dagelijks doet en dat is toch wel even iets waar wij ditmaal de aandacht op willen vestigen. Goed: men kan Kip vaak in zichzelf horen klagen en mop peren ook, maar mag men het dier dat kwalijk nemen? Neen immers: het doet het toch maar. En vooral knap vinden wij per soonlijk het leggen van de Paas eieren. Met de fraaie tekeningen erop en die mooie gezichten van Chinezen bijvoorbeeld. Prachtig! Hoera voor Kip zouden wij daarom ook willen uitroepen! Hoera! En een klein hoeraatje ook voor Haan. A. ROEKOE DE MAN DIE DAAR ZORG VOOR DRAAGT is de heer G. J. van Zijl (vader van de bekende radio-reporters Hans en Joop van Zijl), die dezer dagen veertig Jaar in dienst is bij Albert Heijn. In 1954. twee jaar nadat Albert Hepn de eerste zelfbediening opende, werd hij hoofd van de afdeling Pré-opening. En als u niet weet wat dit is; de mensen van deze afdeling houden zich speciaal bezig met het inrichten en klaarstomen van nieuwe of verbouwde filialen. In dat jaar waren het er 13, maar in 1963 waren het er al 67. En nu bleek, na een klein rekensommetje, dat de heer Van Zij! In totaal liefst 329 zelfbedieningszaken voor de opening heeft voorbereid. Voorwaar geen kleinigheid! tA, DAAR ZIT HEEL WAT werk aan vast," vertelde hij ons in een van zijn sporadisch vrije ogenblikken. „Vooral in de, wat wij noemen, pionierstijd (in de jaren van 54 tot '60) was dat vaak iets ontzettends, 's Mor gens om zes uur de deur uit en 's avonds om tivaalf uur er weer in, soms zonder tijd te heb ben gehad, voor een rustig maal. En dan de weekendsWe deden niets dan werken. Op 't laatst wist je gewoon niet beter. Maar we wilden het allemaal enorm graag en dan leef je in een soort van roes. 't Werd ge woon een sport voor ons en trou wens, we waren eigenlijk wel wat gewend. Ik ben als jongmaatje van -r twintig bij Albert Heijn geko- F men, gewoon als jongste bedien- de in Amersfoort. De winkels waren toen open van acht uur 's morgens tot tien uur s avonds. Maar dan was het werk nog niet afgelopen, wel nee, dan moest er nog worden opgeruimd en aangeveegd en er moesten eta- lages worden gemaaktDaar mocht ik al meteen mee helpen omdat ik aardig kon tekenen." „Binnen een jaar", zo vertelt de heer Van Zijl verder, „zat ik in Zeist als assistent van de bedrijfs leider en zelfs werd me na een poosje al een eigen filiaal aange boden. Ik voelde me daar echter nog wat te jong voor, dus heb ik dkt. afgeslagen. Ik heb toen eerst maar gauw de opleiding filiaalchef gevolgd. Eigen filiaal Dat eigen filiaal kwart) toch, een tijdje later. Haarlem werd het. Ze ventien jaar hebben m'n vrouw en ik op de Kleverparkweg gezeten, toen werd ik overgeplaatst naar het hoofdkantoor in Zaandam, af deling administratie, landelijke con trole. En toen ze in 1952 met die zelf bedieningszaken begonnen, rolde ik er als vanzelf in. Ik kan me eigen lijk niet goed voorstellen dat het nu bij elkaar al veertig jaar is. Het is zo'n dynamisch bedrijf dat je gewoon geen tijd hebt daar over na te denken. Eigenlijk hebben we het alleen in de oorlog tamelijk rustig gehad. In die jaren ben ik begonnen met schilderen: zeege zichten en stillevens. Maar nu heb ik niet meer zoveel tijd voor m'n hobby's. Mettertijd zullen alle bedieningswinkels van AH tot zelfbedieningszaken en Su- De KLM opent voor ii nieuwe mogelijkheden in verrukkelijke vakantielanden t. VAX ZIJI. pionier per Marts worden omgebouwd, één na dan, die in de Amsterda Kalverstraat. Dat blijft een be ningszaak. Vaste opstelling Het gaat nu wèl allemaal wat gemakkelijker dan vroeger" heel veel plaatsen was Albert H« de eerste, die met zelfbediening gon. Dat gaf wel eens moeil 1 heden. Ondanks de zelfbediei zelden de huisvrouwen vaak: frouw kunt u me niet even gewJ,e helpen, ik weet niet waar staat." Dit is dan ook de reden, waai it we de opstelling aanhouden in lijn van het ouderwetse klant boekje: koffie, thee, suiker, soej enz. Dat houden we zoveel moge in alle zaken aan. Soms gaat wel wat moeilijk, want iedere i li< ligt weer anders. De beschikl »n ruimte is niet overal hetzelfde, moet soms een beetje schipp« vooral bij kleine zaken. Maar doen alles zo overzichtelijk no lijk. En het is plezierig werk/ ALLE BRIEFSCHRIJFSTERS, die ons vertelden wat zij hun tiener-volkje aan allerlei stevige en smakelijke kostjes plegen voor te zetten, betuigt Ciska Verheul haar dank. Door de grote hoeveelhèid brieven is het ons helaas niet mo gelijk ieder afzonderlijk een dank- u-wel toe te roepen. Aan de twintig inzendsters van heel speciale recepten werd inmid dels reeds een geschenkbon van 5,— toegezonden met de bedoeling om er bijvoorbeeld een doos lek kere bonbons voor te kopen. CISKA VERHEUL Bij Uitgevers-Mij. A. J. G. Streng- holt te Amsterdam is dit bij zonder prettige en vooral leerzame kookboek uitgegeven. Het is niet alleen een opsomming van goede recepten, maar er is veel nadruk gelegd op de belangrijke principes van de voedingsleer. Dit is geen wonder, wanneer u weet, dat de brochures, uitgegeven door het Voorlichtingsbureau voor de Voe ding in Den Haag. nu zijn gebun deld Dit volledige kookboek is het resultaat. Het is verschenen in de Mam moet-reeks, telt 328 pagina's inclu sief een register, en kost 5,50. Voor de meer ervarene in de kookkunst bevat het boek toch nog interessante tips. Voor de jonge huisvrouw, aan het begin van haar „kookcarrière", zeer aan te bevelen! Met de Paasdagen in het vooruitzicht EEN AANTREKKELIJK PR0DUKT IN EEN AANTREKKELIJKE VERPAKKING 16 ronde crackers per pekje. 10 ronde matzes per zakje. Voedzaam en geschikt voor oen smakelijke belegging! Geproduceerd zonder toevoeging ven keukenzout. Toogestaen in practisch elk dieet. Bovendien HET GEHELE JAAR VERS ver krijgbaar. HOLtftNDIfl J bi die het fles voor fles I waard zijn om uit de schemerdonkere AH-wijn- 7. kelders in het volle licht van uw belangstelling te worden gebracht. CREAM SHERRY zachte, liquoreuze sherry, door de hoge kwaliteit en de b j- zonder verzorgd* goud-staniol- rerpakking ook als geschenkwljijj bij uitstek geschikt. Incl. fles MADEIRA Cama de Lobos Welsh Bros. Ltd.-Funchal. Een •urige, krachtige aperitief, mair gemakkelijker drink- baar dan port. *1 mm Per flu W" MALAGA Larios S.A. De gerenommeerde Spaanse li keurwijn, die zich om zijn ver sterkende eigenschappen weet te hand- A g<j Per fles FONCASTEL M0N0P0LE Fonkelrode St. Emilion, een volle, krachtige vin suivi van het huil Calvet-Bordeaux, dat in A Frankrijk een begrip is. Per flu W' 1964 CHATEAU GARDUS 1964 was voor Chateau Gardui een uitzonderlijk geslaagd jaar. unieke gelegenheid om mei een wijn van een bui- JK gr tengewone oogst ken- M s te maken. Per fles 1964 CHATEAUNEUF DU PAPE Een forse, maar toch, warme, flu welen wijn met een geheel eigen karakter. Een wijn die zich een vooraanstaande plaats heef) weten te verwerven, vooral doof zijn voortreffelijke ont- j| Per fles 1964 PASSET0UTGRA1N Deze fraaie, geslaagde Bourgog ne bezit de sympathieke eigen schappen van een Beaujolaii, zonder nochtans het edele karak ter van de Bourgog- yj te verloochenen. Per fles 1961 HAUT-SAUTERNES liquoreuze, kwalitatief hoge wijn, die als begaleiding van hel dessert zich bijzonder plaats voelt, maar zich toch ook bij andere gelegen- m heden weet te onder- £A scheiden. Per fles 1962 PETIT CHABLIS Een droge Bourgogne met vael bouquet, ideaal bij visgerachtan. Ets. Gaston litaud heeft deze wijn perfecte conditie A r A afgeleverd. Jj P.r ftu W' 1964 OPPENHEIMER KRöTENBRUNNEN Spaties* Natur. Een „gouden" wijn met een zeer bijzonder par fum *n het natuurlijk zoet van de Spütlese. Haus Kirchberg. Per fles Zoa-vakantie-rast: de KLM vliegt a erheen

Allerhande | 1966 | | pagina 8