H0 Tussen het 50steAH-filiaal toen en de 50ste AH-SuperMart nu BIJ DE CHEF-KOK HEBBEN ZE T GOED Als u een eeuw geleden had geleefd? de man of de vrouw? DAN WAS ZEKER WEKENLANG DRUK BEZIG GEWEEST VOOR UW KERSTDINEETJE CAKEMIX Familie Penseel bewaart tastbare herinnering OVER BOUWEN GESPROKEN 1.- RESULTATEN VAN DE EERSTE DRIE KWARTALEN 1965 BEVREDIGEND IN DE KEUKEN VERANDERDE HET MEEST PIANO-AAM ^GELE KERSTSTER MET RODE KAARS Tegenstrijdige meningen „Rol van man verandert" W1 ^Albert Heijn^ S X voor ^Ibert Heijn^, KERST-ALLERHANDE A DECEMBER 1965 r\E VIJFTIGSTE ALBERT HEIJN-SUPERMART AL, zegt in Amsterdam aan de Zeeburgerdijk mevrouw Ameling- A 1 d e r s en dan gaat ze rekenen. In jaartallen, in de tijd toen Albert Heijn het vijftigste filiaal openstelde. En in geldprij zen toen lonen en prijzen laag waren, toen koffie en thee met cen ten te betalen waren en de wekelijkse kruideniersrekening met guldens sloot. MAAR, ze©t mevrouw Ameling ze. de huisvrouw echt vooruit- (72), er is niet alleen wat ver- bracht, anderd, er is ook heel wat verbe terd. En dan denkt ze niet aan geld, maar aan de efficiency, de grote service, het vele gemak en de uit gebreide sortering, die de huis vrouw van vandaag in „haar" Su- perMart aantreft. Dat mag best eens in de krant, vindt ze, jongere huisvrouwen zul len dat allemaal als een normale zaak ervaren, ouderen weten dat er toch wel heel wat gebeurd is in die periode tussen het 50ste AH-filiaal, toen en de 50ste AH-SuperMart nu. Plezieriger Natuurlijk herinnert ze zich, er gens was het in 't begin van deze eeuw wel knus. boodschappen ha len in zo'n klein AH-winkelt je Maar inkopen doen in een modei-ne SuperMart vind ik. eerlijk gezegd toch heel wat plezieriger. Haar dochter is het daar mei eens, en haar kleindochter uiter aard ook en de kleine Exflc wil zon der meer van de partij zijn als er boodschappen worden gedaan. Voor het „historische" spelden doosje heeft hij minder belangstel ling. Zo'n kwajongen, zegt oma Ameling dan en bergt die oude AH-surprise. die uit huize Pen seel van geslacht tot geslacht gaat, heel zorgvuldig op bij haar doch ters naaigerei De Raad van Bestuur van Albert Heijn N.V. deelt ten aanzien van de gang van zaken in de verstre ken eerste drie kwartalen van het boekjaar 1965 het volgende mede: De omzetten in het detailbedrjjf zijn in vergelijking tot de over eenkomstige periode van vorig jaar ca. 25 hoger. Enerzijds is deze stijging te danken aan de omzetten van de in de loop van 1964 en 1965 geopende /.aken. anderzijds kon ook in de reeds langer geopende filialen een behoorlijke toename van de omzet worden geboekt. Met i name de relatief hoge omzetten in de zomerperiode droegen hiertoe bü- Ondanks een verdere verkrap- ping van de procentuele bruto winstmarge en een verdere stijging van de kosten kon door de gunsti ge ontwikkeling van de omzet de procentuele netto marge nagenoeg gehandhaafd blijven. De resultaten van het restau rantbedrijf zijn tot dusverre ten opzichte van vorig jaar verder ver beterd. hoewel het rendement op het geïnvesteerd vermogen nog relatief laag is. Samenvattend mag gesteld wor den, dat, indien de gang van zaken in het vierde kwartaal overeen komstig de verwachtingen zal zijn, het boekjaar 1965 bevredigende resultaten zal opleveren en de /GROOTMOEDER, moeder, de kleine Erik en dochter Helena nettowinst procenten van de omzet met lager zal zijn dan in Penseelvier generaties. Een doosje 1964 het geval was. F)E HUISVROUW VAN 1965 mag dan een beetje kopzorg hebben over de vraag: kip of kalkoen, amandeltjespudding of .chijven ananas? Maar ondanks alle beslommeringen, die het waren lAEr JONGSTE vrouwelijke generatie in huize Penseel. Helena (32) en het kleine doosjedat een herinnering is aan de tijd toen Albert Heijn het 50ste filiaal opende. Speldendoosje Kijk, zegt mevrouw Ameling en dan komt een tastbare herinne ring op tafel, een indertijd door Al- bert Heijn ter beschikking gesteld speldendoosje, dat van moeder op dochter ging in huize Penseel. Het was overgrootmoeder Jacoba Ameling, in '44 overleden, die eer ste eigenaresse werd. Zij kreeg het doosje, dat bij aankoop van thee verstrekt werd. Vaag zyn de in de loop der jaren verbleekte letters nog te lezen: „Probeert vooral dit monster, het heeft waarde voor u. Deze thee wordt in al onze winkels verkocht voor zestien cent per ons." Mevr. Ameling gaf het haar doch ter, die op haar beurt weer aan de hare en van generatie tot generatie bleef het doosje dienst doen. Nu buigen zich in huize Penseel vier geslachten over dat „theedoosje" van toen. want de functie spelden- bewaarplaats hebben de Penseels er zelf maar aan gegeven. Dat zijn dan mevr. Marijke Ameling- Alders, haar 52-jarige dochter mevr. Jacoba Penseel-Am e- ling, haar dochter, de 32-jarige Helena Penseel, secretaresse van beroep en haar zoontje, de zes jaar oude in Amerika geboren Erik. En, zegt de „oude" mevr. Ameling, als Erik eens trouwen gaat zal zijn bruid ook weer dit doosje, bij haar naaigerei vinden, want zo zijn we dat hier gewend geraakt. Vooruitgang „Oma" Ameling vergelijkter de opening van de 50ste AH-Super Mart is daar een goede aanleiding toe graag tussen toen en nu. En dan rekent ze beslist niet zo: toen 16 cent voor een ons thee, vandaag 96. Want deze Amsterdamse huis vrouw (van de wieg af Albert- Heijn-klant, zegt ze zelf) ziet het verleden niet zo als de goede oude tijd, maar is vooral content met de tijd van na de oorlog, die, herhaalt ANNALISA, een Milanese tricotage- fabriek ontwierp dit van zilverdraad glinsterende feestelijke jurkje dat gebreid Werd van Lurex-draad. Lurex is de naam Van de niet dof wordende metaalachtige draad die ook niet ruikt naar metaal, zoals vroegere stoffen dat wel deden. Lurex is geen metaal; het is een vezel die een metaalachtige glans heeft en die teer sterk kan schitteren zelfs. kersteten meebrengt: onze slavinnen bij ons vergeleken! TAE TIJDEN veranderen de Kerstviering ook. Maar ner gens in huis is er zoveel veranderd als in de keuken. U bent hooguit drie dagen bezig met voorbereidse len voor een feestelijk Kerstmaal. Maar vroeger amper honderd jaar geleden duurde zoiets drie maan den Daar moest voor worden gezou ten, geslacht, geplukt, geschild, ge sneden, gebraden, geploeterd, ge poetst, enfin onafzienbaar. Uren lang bij een hout- of kolenvuur, in een keuken zónder blikgroenten, zonder diepvries, zonder soep-uit- een-pakje, zonder mixer, zonder elektriciteit of gas, zonder al die hulpmiddelen van nu. En in hoe veelheden en volgens gewoonten, waar wij nu geen flauwe tie meer van hebben. Met spullen, die in dat seizoen verkrijgbaar wa ren en niets anders. Nee om niet aan te denken! Weet u hoe lang het geleden is, dat onze voorouders nog zonder voi'k aten? Amper 200 jaar! De vork bestond toen nog maar heel kort'en alleen de rijkaards hadden er een. En serviesgoed? Dat be stond al eerder. Maar in 1750 was het nog allemaal tinnen borden wat de klok sloeg. HOEDEN OP! En kunt u zich zo'n Kerstfeest uit die jaren voorstellen? De man nen hielden aan tafel deftig hun hoed op en de kinderen moesten staan. En natuurlijk hun mond dicht!. De ijskast bestond niet en het vlees was dus gezouten en kwam uit de kuip. Of er was vers gevo gelte. De hoxs d'oeuvre werd ge vormd door gerst met pruimen en kaneel, of docx witte bonen met BESLIST NIET piano-aan deed de pianist Heinz Arntz die op 1 mei 1955 'het record pianospelen behaalde door. afge zien van voedingspauzen, onafge broken 423 uren te spelen; dat was dus 17 dagen en 15 uren. Hij verrichtte dit sterke stukje in Berlijn. Het wereldrecord-vrouwen op dit merkwaardige terrein berust bij Mrs Marie Ashton die erin slaagde, beginnend op een (saaie) maandagmorgen tot laat de volgende zaterdagavond door te spelen in een theater in Blyth in Engeland. Zij speelde daarmee 133 uur hetgeen 5 dagen en 13 uur betekent. „Ik kan éven geen piano meer zien", heeft zij, na afloop, stellig gezegd. Over piano's gesproken: een an der merkwaardig record is dat wat twee studenten van de universiteit in Detroit in Michigan behaalden: zij slaagden erin een gewone, staande piano geheel te vernielen en vervolgens door een ring van ongeveer 20 cm te „halen" in de tijd van 4 minuten en 51 seconden. Zij verrichtten dit zeer sterke stukje in 1963; om precies te zijn op 22 februari. Men vraagt zich af of zij thuis hadden geoefend. bet-over-gTootmoeders stroop en heette de potagie. De aardappel begon toen net zijn loop baan en was iets nieuws en kost baars. Wintergroenten had men volop, evenals rozijnen, eieren, ge droogde kruiden, erwten en bonen. En wat eraa gegeten werd? Spaan se pap, peretaarr of rijst met melk en boter, soms ook gekonfijte ker sen of andere vruchten. 10 GANGEN VLEES En honderd jaar geleden? Toen was het nog veel erger om huis vrouw te zijn. Want de welvaart werd groter, de eisen, die aan het eten werden gesteld waren veel hoger en de tafelmanieren waren veel verfijnde. De heren dxoegen toen van die kleurige sluitjassen, rottings er vesten met uitbundige "dasseh." Da mes-hadden liiifelhoeden, pijpe- krullen en kokette zijden japon nen. En wat toen eten genoemd werd, zeggen wij nu met de letters vr.... ervoor. Zes, acht, tien gangen met warm vlees, koud vlees, vis, gevogelte, gebak, kaas en fruit. Een Kerstdineetje betekende toen een karwei van weken en weken. Dat was de tijd van de biersoep, de kersen- of leversoep, van de gebraoer kalfsribben, zwe zerikken, kalkoentjes, piepganzen, osseborsten, duiven, of mosselen aan net spit. De tijd van de panne koeken met bokking, de hoog opge maakte schotels met suikergebak, de puddingen ir.et zes, zeven soor ten ingrediënten. Brrrrr! Weest u maar blij, dat u tóen niet geleefd hebt en voor dat alles moest zórgen in een tijd, die evenmin blikgroente, ijskasten of elektriciteit kende als de eeuwen daarvoor. NU MAAR KIEZEN Nu eten we met Kerstmis de heerlijkste zomerprodukten, nu kunnen we aardbeien op sap heb ben of visfilet of verse kalkoen, zonder er maar één moment bij stil te staan, dat dat alles mogelijk is geworden door de conserven- en diepvriesindustric. Het enige, wat u nu nog te ttoen hebt is naar de winkel te gaan en te kiezen. En het klaarmaken. Maar u hoeft geen varken meer in een hok achter uw huis vet te mesten, geen gevogelte meer te slachten, te plukken. en urenlang te stoven. U hoeft geen rodekool of boerenkool meer te prepareren met tien soorten kruiden erbij om er iets lekkers van te maken, i; kiest nu aspexges of verse doperw ten; en al had u een eeuw geleden honderd gouden tientjes op de toonbank gelegd, u had geen schijf je ananas of zelfs geen aardbei voor uw kersi:etentje kunnen ko pen. Ja, de tijdei' zijn wel veranderd! Gelukkig! En eet u er maar lekker van! ]~)E ENIGE KEER IN 40 JAAR DAT IK MET KERSTMIS THUIS GE GETEN HEB. was toen ïk m'n heen gebroken had. Ik was begin december op het dak geklommen om de intocht van Sinterklaas te kunnen zien en daarbij had ik een val gemaakt en een been ge broken Dat zegt niet zonder leed vermaak de chef-kok van Formosa Den Haag, gevraagd naar zijn Kerstdis. Dus nooit thuis met Kerst. Altijd aan het werk voor anderen, die gezellig samen uit, (ja, goed voor u), de Kerstdis voor zich laten opdienen. 5 uur tafelen „We zorgen voor een prachtig Kerstmaal", zo zegt hij. „Maar het haalt natuurlijk niet bij wat we vroeger op tafel toverden. Zo voor de oorlog moest het een zeer uitge breid menu zijn met verschillende soorten vlees en gevogelte, met van alles ervoor en na. Ik geloof niet, dat die mensen toen meer konden eten. Ze namen er meer tijd voor en ze hadden er het geld misschien voor over. Dat begon Je* dan om zo'n zes uur en liep uit tot elf uur.. Tegenwoordig is het menu korter en het Kerstdiner dus eer der afgelopen. Maar sfeervol is het nog wel. Met kaarsen, feestelijk, en' verzorgd. Ik begin daigen van tevoren al met de voorbereidingen. Anders kom ik nooit klaar. Denk eens aan: voor het snijden van de kalkoenen heb ik alleen al zo'n uur of vier nodig." Oin de hoek kijken Neemt de chef-kok ook wel eens een kijkje als de gasten „zitten". Jazeker wel. Graag mag hij zijn hoofd eens om de hoek steken. En dan ziet hij ze zitten smullen van zijn lekkernijen. Aan reeds lang van tevoren gereserveerde tafeltjes. De vaste gasten, en degenen die WAT HEEFT DE MAN EIGENLIJK TE VERTELLEN als er in het gezin iets gekocht moet worden? De gangbare mening is dat de man alleen als er grote dingen moeten worden aangeschaft, een beslissende stem in het kapittel heeft. Maar komt die gangbare mening wel overeen met de praktijk? OP DE WERKTEKENING is 1/4 van 1 de ster aangegeven, die van een I stuk triplex (35.35 cm) gezaagd wordt. De kleuren van de ster zijn geel en oranje. Uit schuimplastic en papier een rondje knippen, dat wij I als druppelvanger in hef midden j plaatsen. T TIT DUITSLAND meldt men als resultaat van een wetenschap pelijk onderzoek dat niet de vrouw, maar de man het grootste aandeel heeft in de koopbeslissing. Terwijl de huisvrouw in feite 80 procent van het gezinsinkomen uit geeft, zeggen de Duitse onderzoe kers dat in 52 van de 100 gevallen de man beslist of er gekocht zal worden, en het percentage is nog groter wanneer er beslist werd dat er niet gekocht zal worden. Bij de keuze van het merk van een bepaald artikel bleek de r.ian ook al weer heel wat in de melk te brokkelen te hebben. In 47% Ivan de gevallen beslist de man «dat! De onderzoekers H. J. Plat t- n e r en H. Alpers konden ook verklaringen geven voor het optre den van de man bij koopbeslissin gen. „Want", zeiden zij, „de tradi tionele rol van de man in het gezin is aan het veranderen. Hij helpt meer en meer in het gezin en hij doet nu dingen, die de vrouw of haar hulp vroeger de den. Dat komt ook door de vrije zaterdag, waardoor de jnan meer tijd heeft gekregen voor huis houdelijke klusjes". KARWEITJES Waaruit die mannelijke hulp in het gezin dan wel bestaat? Dat. is ook uitgezocht en daaruit kwamen de volgende pei'centages: bood schappen doen (84%), kinderoppas (68%), kleine reparaties (69%) tuinwei-k (59%), auto-onderhoud (43%); Van het een komt het ander Want hoe actiever de man in de huishouding wordt, hoe meer hij ook gaat deelnemen aan het be sturen van de huishouding, het traditionele domein van de huis- vrouw, zo meenden de onderzoe kers. Dit leidt tot democratisering; ook de huishouding kent nu een soort parlement. Het bleek dat 70% van de gehuwde mannen in hun vrije tijd steeds meèr met de an dere huisgenoten over aanschaffin gen e.d. gingen praten. Ook gesplitst naar verschillende soorten van artikelen kwamen er onthullende percentages te voor schijn. Dat de man in 84% van de gevallen beslist over de aankoop van een elektrisch scheerapparaat, is te begrijpen, evenals de conclu sie dat hij in 78% van de gevallen waarin beslist moest worden over de aankoop van tuingereedschap, het voor het zeggen bleek te hebben. HALF OM HALF Maar onthullend is, dat bij de koopbeslissing over voedings- en genotmiddelen de man in 53% van de gevallen de toon aangeeft. Daaruit valt ook wel te conclu deren dat de man in zijn vrije tijd tegenwoordig veel meer naar de winkels gaat. Bij de aankoop van textiel daalt de beslissende rol van de man weer iets (gemiddeld 43%), terwijl hij in de sector lichaams verzorgingsmiddelen het in 49% van de gevallen voor het zeggen bleek te hebben. En wat de duurzame gebruiks goederen betreft, waarop wij in het begin yan ons artikel doelden? Uit het onderzoek bleek dat ge middeld 51% van de mannen de beslissing nam. En ook daarin neemt de man dus een meerder heidspositie in, ook al is die ten opzichte van zijn echtgenote maar beperkt tot een 1% hogere stem in het kapittel. Tot zover deze cijfers. ANDERE STEM In scherpe tegenstelling hiermee staat de mening van de Duitse so cioloog prof. dr. René Knig, onlangs uitgesproken op het Con gres Zelfbediening. Prof. König wees er op dat de individuele koper meestal lid is van een groep, wellicht van meer dere groepen, waarbij een van de meest typische groepen het gezin is. Hij zei daarover echter: „In het gezin speelt de vrouw een bijzondere rol, de vrouw neemt beslissingen, zij is de bedrijfsleider van de moderne gezinshuishouding." De consumptiegewoonten wor den, volgens prof. König, bepaald door sociale, economische en cul turele omstandigheden alsmede door het beroep. De mens heeft volgens hem een bepaald vast systeem van consumptieve ideeën, waarvan hij zich maar moeilijk kan losmaken. alleen elk jaar hun Kex-stmaal in Formosa of Albert Corner gebrui ken. Maar als ik niet met Kerst werkte, zouden al die gasten ergens anders hun heil moeten zoeken. En dat is nu eenmaal niet mogelijk. Er is en blijft een groep mensen, die graag met Kerst buitenshuis eten. Dat hoort er nu eenmaal bij." Chef-kok Brokke doet het met liefde. Hij kookt graag. Ze zullen het goed bij me hebben, ook dit jaar. OVERLEG Wel vinden vóór het kopen in het gezin vaak discussies plaats over de mogelijke bestedingen. De gene die koopt, vertegenwoordigt dus vaak een groep, bijvoorbeeld een gezin, en de koper doet in het algemeen wat in die groep is be sproken. Voor een man is de groep vaak ook de werkomgeving, meent prof. König. Hij wees erop dat niet alleen de volwassenen, maar ook de kinde ren vanaf ongeveer hun zestiende jaar belangstelling tonen voor de koopbeslissingen. Maar de hele detailhandel wordt afgestemd op de vrouw, omdat zij overwegend inkoopt. Prof. König meent dat in oudere gezinnen, waar de mannen niet xneer werken, plotseling man nelijke interesse voor het huishou den en de inkopen ontstaat. TTET GROOTSTE oppervlak aan grond door enig gebouw ter wereld bedekt is dat waarop het Pentagon sta^t in Arling ton County i n Virgin ia in de Verenigde, Staten. Het Pen tagon is gebouwd om het Ministe rie van Defensie te herbergen; het was klaar in 1943 en kostte toen 83 miljoen dollar, nu zoiets als 30 miljoen gulden. Elk van de buiten ste wanden van het Pentagon is ongeveer 280 meter lang; er wer ken dagelijks een kleine 30.000 mensen; er staan 44.000 telefoons ter beschikking en die functione ren met ongeveer 257.000 Vm tele foonkabel. 270 telefonisten verwer ken 280.000 telefoontjes per dag. Er zijn twee restaurants, zes cafe taria's en tien snackbars en liefst 675 man zorgen voor de inwendige mens. De gangen zijn samen onge veer 28 kilometer lang en er zijn 7.748 ramen om te lappen. De hoogste Het hoogste gebouw is het Em pire State Building in New York; het is ongeveer 445 meter hoog tot aan het topje van de televisietoren die erop is ge bouwd. Het omvat 102 verdiepin gen Waar 940 bedrijven aan 25.000 mensen werk verschaffen. Duizend man zijn constant in de weer met het onderhoud, waarbij het lappen van 6.500 ramen. Er zijn 63 passagiei'sliften en wie wil lopen die kan dat doen door 860 treden op te klimmen. Overigens: het record trappenlo pen in het Empire State Building werd behaald door vijf leden van het Poolse Olympische skiteam (in 1932); zij liepen de trappen op van de vijfde tot de allerbovenste verdieping in 21 minuten. Nog een hoge In hoogte volgt, na het Empire State Building, het gebouw van de Universiteit in Moskou; het is 240 meter hoog en omvat 28 verdiepingen. Meteen daarop volgt het Paleis van Cultuur en Wetenschappen in Warschau (ook een Russische prestatie) dat 33 verdiepingen bevat en ongeveer 230 meter hoog is. Doen wij mee met hoge gebou wen? Nee. Wel dg Belgen; die staan op de twaalfde plaats met hun Paleis van Justitie in Brussel dat zo ongeveer 120 meter hoog is (afgezien dus van hun Atomium op de Wereldtentoonstelling van 1958 dat 138 meter hoog werd (maar dat was geen „officieel" gebouw). id Waarom december "AAROM VALT Kerstmis op december? De vroege middeleeuwse Kerk had geen gewetensbezwai-en bij het overne men van het oude heidense feest van de Onoverwinnelijke Zon dat men sinds het begin der tijden op die datum had gevierd. Het woord Kerstmis komt af van de verbinding Christusmis. In de vierde eeuw werd de dag vastgesteld om zo het genoemde heidense feest te kerstenen, dus over te doen gaan in de christelijke godsdienst; het was eigenlijk afkomstig uit Egypte en werd dus g e y i e r d op 25 december. Speciale Deceinber-aanbieding Albert Heijn Royaal pak van 78 vo< Even mixen, alleen melk en eieren toevoegen. U tovert in een ommezien een forse, feeste lijke cake in de cakeschaal! ALLEEN BIJ Speciale aanbieding Dubbele kaarten t met enveloppen Prachtige, in volle kleuren uitgevoerde kaarten met tekst „Prettige Kerstdagen en Gelukkig Nieuwjaar". Inclusief enveloppen. ALLEEN BIJ Waarom Driekoningen Modern bijgeloof is er oorzaak van dat men de Kerst versieringen in huis niet langer handhaaft dan tot Driekoningen. Vroeger was dat wel anders; dan bleef.(alles hangen tot Maria Licht mis; dat was 2 februari. Elen of vr SOMMIGE ziektegevallen ver oorzaken een onvoorstelbaar- grote vraatzucht en dorst. Maar „normale" mensen kunnen er soms ook weg mee. In 1962 at een zekere George Barham, een Engelsman, in 1 minuut en 48 seconden 48 rauwe eieren op (hij deed dit op vijftigjarige leeftijd). De Belg Georges Grog- niet at in 1956, in 30 minuten 44 hardgekookte eieren op. In november 1959 verzwolg de vijf tienjarige Engelsman Roger M c E w a n dertig zakken aard- appelcrisp zonder erbij te drinken in 59 minuten. De Duitser S e p p Pölzleitner at 17 worsten op in 90 seconden; hij deed dat in Neurenberg in 1956 en de Ameri kaan Y a z d z i k at er 77 achter elkaar op in één ruk. De Austra liër Garcia at 480 oesters op in precies een uur tijds (1955 in Melbourne), 40 bananen verslond Clive Bean, een Londenaar in 1964, in 40 minuten.

Allerhande | 1965 | | pagina 2