Koperen feest van moderne verkoopmethode
De huisvrouw plukt
er de vruchten van
LIFE PLATEN-
KOOKBOEK
Op bezoek bij de heer Van Woerkom
(de man, die het direct goed zag)
Q9P
JUBILEUM-AANBIEDING
WINKELTYPE HOORT BIJ
DEZE TIJD
-<£3
t*i I
m
De levensmiddelen zijn toch
nog goedkoper dan u denkt
Prijsbewust
en
prijsbewust
is twee
miiiiiiiiiiii
Life
Platenkookboek
PI.ATI N
KOOK
BOEK
„Hij was eerderzegt de heer Albert Heijn
OLYMPISCHE
TRILOGIE
TOKIO 1964
Albert Heijn N.V. - Zaandam
Aller
Hande
SAH001000105
Allerhande okiober 1964
2 ic
pagina
Uniek Aanbod
5
HOFLEVERANCIER
OKTOBER 1964
9e jaargang - no. 10 (105)
m JAAR AH-ZELFBEDIENING
JN DE 121/2 JAAR zelfbediening bij Albert Heijn is
heel wat veranderd. Vergelijken we plaatjes van
de eerste zb-winkel in Schiedam met beelden van
onlangs geopende SuperMarts, dan springen de ver-
verbeteringen duidelijk in het oog.
JJET ZELFBEDIENINGSSYSTEEM staat deze maanden
bij Albert Heijn in bet koper. Dat wil zeggen dat het
12V2-jarig jubileum wordt gevierd van de eerste zelfbe
dieningswinkel van Albert Heijn. Die winkel staat aan
de Oranjestraat in Schiedam. Twaalf-en-een-half jaar ge
leden kwamen AH-bedrijfsleiders uit het hele land naar
Schiedam om te kijken hoe zo'n z.b.-winkel voor het
gemak wordt -zelfbediening" door vakmensen afgekort
tot z.b. er uit zou zien. Thans zijn de 34 grote Super
Marts van het AH-bedrijf de trekpleisters voor de geïn-
teresseerden en hebben reeds bijna 300 andere AH-win-
i kels hun deuren als z.b.-winkels heropend. De z.b.-winkel
in Schiedam heeft intussen reeds verscheidene modernise-
ringen ondergaan om modern te blijven- De ontwikkeling
in de detailhandel is zeer revolutionair, dat blijkt ook
hier uit zonneklaar.
1 ]JE BUITENGEVELS zijn grootser jyeyuorden, de
entrees zijn royaler, maar de rijen wachtende
itöklanten voor een nieuw te openen zaak zijn gebleven.
£)E INDELING van de schappenof „gondolq/s
waarin de artikelen staan opgesteld, is in de
nieuwe SuperMarts en zelfbedieningswinkels van nu
doelmatiger en, waar de mogelijkheden daartoe aan
wezig zijnruimer.
y O'N ÏVA JAAR GELEDEN
waren er mensen die niet
zonder argwaan dit nieuwe win
keltype begroetten. „Men kan
niet straffeloos Amerikaanse
verkoopmethoden in Nederland
invoeren", zo zeiden ze. Dat
neemt de Nederlandse huis
vrouw niet.
De Amerikaanse geëmanci
peerde vrouw verschilt immers
hemelsbreed van de degelijke
Nederlandse huisvrouw", aldus
deze profeten.
GEMAK
Ze hebben geen gelijk gekregen.
Want hoezeer die Nederlandse
huisvrouw dan misschien van
haar Amerikaanse collega mag
verschillen, één ding «geldt voor
alle huisvrouwen: gemak dient de
mens. Vooral in een tijd van
steeds minder huishoudelijke hulp,
van overbelaste huisvrouwen, zo
als vooral na 1945. Het zelfbe-
dieningssysteem kwam de win
kelende huisvrouw maar wat goed
van pas.
VOORDELEN
De vele voordelen van het
z.b.-systeem boven de ver
trouwde bedieningswinkel zijn
niet weg te cijferen: zelf kie
zen, keuren en kopen, in eigen
tempo, zonder afleiding door
anderen, zelf kunnen ontdek
ken wat er allemaal te koop
is, winkelend het menu kunnen
samenstellen en dat allemaal
net zo vlug of langzaam als
men wil.
SUPERMARTS
De uitbouw van zelfbedienings
winkel naar moderne SuperMart
heeft bovendien nog het grote
voordeel, dat de huisvrouw in één
keer haar boodschappen kan doen:
kruidenier, groenteman en slager
vindt zij er onder één dak, alsme
de nog andere artikelen die zij da
gelijks in haar huishouden kan
gebruiken. Zeker heeft de zelfbe
diening een blijvende plaats ver
kregen.
BIJ een jubileum hoort iets byzonders, een uitzon
derlyke aanbieding, iets feestelijks. Dat heeft AH
gevonden in het beroemde Platenkookboek van Life,
waarvan een Nederlandse versie is gedrukt die alle be
schrijving tart. Wanneer er ooit één boek is versche
nen, waarbij men het water in de mond krijgt bij het
bekijken van de platen, dan is het wel dit wonderfraaie
drukwerk, waarin tal van recepten, maar vooral ook
vele schitterende kleurenplaten van «fraaie schotels een
lust zijn voor oog en tong. Het is bovendien een rijke
bron voor de huisvrouw die weet, dat koken en bakken
en braden, kortom dat kokkerellen, een kunst is die
haarzelf, haar man, haar gezin en haar gasten veel
vreugde bezorgt.
Het Life Platenkookboek dat normaal meer dan der
tig gulden zou kosten, wordt als AH-Jubileumverras-
sing aangeboden voor 15.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUU
Solist PMC-coneert
kreeg Edison
Daniël Wayenberg, een van de
drie solisten in de serie PMC-
abonnementsconcerten, die dit
seizoen in het Concertgebouw
te Amsterdam worden gegeven,
ontving op het Graad Gala du
Disque Classique een Edison.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIHII
TNE HEER ALBERT HEIJN zakte voorzichtig in een stoel en
schoof zijn in een sok verpakte voet ter zijde. „Ja meneer Van
Woerkom, daar zitten we nu, bij de man die de allereerste zelf
bedieningswinkel in Nederland opende. Wat is dat razend snel
gegaan, allemaal." De heer Chr. van Woerkom knipperde
tegen het felle zonlicht dat zijn Nijmeegse werkkamer binnen-
scheen en zei: „Ja, maar wat is dat met uw voet, meneer Heijn?".
„Oh, gebroken, ik zit al twee en een halve maand zo; heel pro
zaïsch, ik gleed uit bij me thuis in de slaapkamer", aldus de
heer Heijn.
EVEN VREEMD, in het begin..Simon de Wit. Ik kan heel gemak-
Ik zat te praten met Albert keljjk over AH praten: ik zie nooit
Heijn niet de zaak maar meneer I m'n naam, maar de zaak; All is
Albert Heijn. „Dat kan toch",ivoor mij een soort instituut. Maar
vond hij. „Je kunt ook praten met i we zijn naar Nijmegen gekomen
om over meneer Van Woerkom te
praten".
T~\E nestor van de zelfbediening
in Nederland, de heer Chr.
van Woerkom ontvangt op zijn
kantoor in Nijmegen de heer
A. Heijn.
bedieningswinkel in Amerika. En
nu? Nu is het allemaal heel ge
woon en niemand weet beier."
„Sterker, ze zouden niet
weten hoe ze het hadden zon
der zelfbedieningswinkels", al
dus de heer Heijn. Hoeveel
heeft AH er, meneer Heijn?",
kwam ik er snel tussen. „Bijna
drie honderd", was het ant
woord.
„We moesten natuurlijk aan de
kopers laten zien wat we ver
kochten", ging de heer Van Woer
kom verder. „Neem nu koek. Die
zat ingepakt, maar we pakten toen
zelf de koek in cellofaan, zodat
iedereen kon zien wat hij kocht
Kaas? Men adviseerde: nooit doen,
het publiek wil een stukje kaas
eerst proeven. Ik deed het toch en
wat hoorde ik? Oh, wat gemak
kelijk. verpakte kaas, dan hoef ik
niet meer te wachten."
Geruchten
Maar de kritiek bleef de heer
Van Woerkom met bespaard. „Van
Woerkom is gek". Het werd ge
woon gedrukt, zwart op wit. „Bin
nen een jaar is hij failliet" werd
door de kenners voorspeld. „Onze
kassa liet intussen zien dat het
anders ging", zegt nu de heer Van
Woerkom.
„Zoiets hebben we ook gehad",
vulde de heer He(jn aan. „Toen
onze eerste zelf bedieningszaak in
Schiedam open ging zei men:
(Zie verder pag. 5)
]JE UITSTALLING van kazen en andere zuivelpro-
dukten is in de winkels van thans ook uitnodi
gender en smakelijker dan 12Vz jaar geleden. In de
loop der tijden heeft men ook op dit punt geleerd,
wat de winkelende huisvrouw het liefst heeft.
BIJ EEN JUBILEUM zoekt
men oude platen en pren
ten op. Bij het koperen jubi
leum van de Scliiedamse zelf
bedieningswinkel zijn ook de
oude openingsfolders ter tafel
gekomen. En daarbij is men
tot een merkwaardige ontdek
king gekomen: wanneer men
de prijzen van alle in deze fol
der aangeboden produkten bij-
elkaar optelt en men vergelijkt
dit bedrag met de som die
men er thans voor zou moeten
neertellen, dan is men nu (bij
AH) goedkoper uit, nog afge
zien van het feit, dat de gulden
nu alweer heel wat minder
waard is dan in 1952.
Dus ondanks geldontwaar
ding en stijging van lonen
want praktisch iedereen ver
dient toch thans beduidend
meer in guldens dan ÏZ'A jaar
geleden betaalt men in dit
„dure jaar" 1964 minder dan
toen.
Zijn er dan geen levensmid
delen duurder geworden? O
ja, de kaas is duurdér, en de
chocolade, sommige grutters
waren en nog meer. Maar
daartegenover staat een daling
in prijs van conserven, van
wijnen (indrukwekkende prijs
daling), van koffie toen
1.88, nu 1.80 van thee en
zeep en cacao en slaolie.
Onderstaand lijstje liegt er
niet om. en geeft bovendien
aan, dat het leven (althans
voor de AH-klant) niet veel
duurder geworden schijnt te
zijn wat de levensmiddelensec
tor betreft. Reken zelf maar
uit!
Appelmoes 1/1 blik
Spinazie 1/1 blik
Doperwten-fijn 1/1 blik
Pindakaas eerste soort per pot
Zelfrijzend Bakmeel 500 gram
Haring in tomatensaus groot blik
Rose Zalm V* blik
Erwtensoep met worst groot blik
Huishoudzeep 2 dubbele stukken
Perla Americana koffie pak
i voorheen Groenmerk;
Slaolie grote fles
Leverpastei per blikje
Sherry per fles
1952
Nu in 1964
72
55
69
55
1.10
85
94
89
40
39
85
79
1.40
1.19
90
89
50
45
1.88
1.80
1.59
1.09 en 1.39
66 en 42
65 en 40
6.—
3.75 - 4.50 - 4.75
gen pakjes en zakken. Ik ga er
mee door, dacht ik."
Alles moest hij zelf uitzoeken,
zelf bedenken. De heer Van Woer
kom kreeg via een kennis wat lec
tuur over de zelfbediening en stu
deerde verder. „Ik liet tachtig
mandjes maken en dat was een
reuze dure grap in die dagen,
maar goed. op vrijdag 26 novem
ber 1948 ging onze winkel open,
een zelfbedieningswinkel, de eer
ste in Nederland."
Publiek weet het
En Nijmegen holde enthousiast
naar binnen? Vergeet u het maar.
Meneer Van Woerkom zegt: „Bij
de deur vroegen we de mensen;
wilt u een mandje nemen?" Hele
maal niet, zeiden ze, wat een on
zin, een mandje. Maar als je het
systeem wilt invoeren, dan ineens
goed en meteen volhouden, dacht
ik. Maar de mensen stonden wat
vreemd te lachen en je verloor
klanten. Dat kun je je nu niet
meer voorstellen."
„Niet te geloven dat dit alle
maal in vijftien jaar gebeurde",
viel de heer Heijn bij. „Ik ge
loof dat we gehandicapt waren
door de oude ervaring. We dach
ten misschien dat het publiek
conservatief was, maar dat is
het publiek op geen stukken na.
Het weet precies wat het wil.
Bevalt iets, dan neemt men het;
bevalt het niet, dan Iaat men
het snel genoeg merken. En het
systeem van zelfbediening beviel
geweldig."
De Koningin ook
De heer Van Woerkom kan er
nog om schateren. „We gingen
buiten etaleren, ook iets nieuws"
vertelde hij. „En toen er pinda's
werden gestolen, kreeg ik de
kinderpolitie hier: u moet die
pinda's binnenhalen, de jeugd
wordt in de gelegenheid ge
bracht. Neen, zei ik, dan moet
de jeugd beter worden opgevoed.
Ik heb over die zaak geproce-
deerd en ik stuurde de Officier
toen dacht ik: Wacht nu eensl van Justitie een foto waarop onze
even, de mensen zijn gewend aan\Koningin te zien waszelf bond-
die veste maten en die afgewo-\schappen doende in een zelf-
Gek verklaard
Zo was dat. De aanleiding? Ze
ker wel, de aanleiding was dat het
nu twaalf en een half jaar geleden
is, dat AH de eerste zelfbedienings
winkel opende: in Schiedam.
„Maar hij was eerder", wees de
heer Albert Heijn in Nijmegen
naar meneer Van Woerkom. „Ja,
en ik werd onmiddellijk voor gek
verklaard", antwoordde de rond
borstige heer Van Woerkom die er
niet uitziet als een man, gewend
een blad voor de mond te nemen.
Hoe het kwam, die zelfbedie
ningswinkel?
Nou luister", begint de Nij-
megenaar zijn verhaal. ,Jk had
een tamelijk diepe winkel en in
de oorlog loerde de bezetter vaar
grote panden. Daar moet ik iels
aan doen, piekerde ik en we
gingen de hele zaak afschotten
zodat maar een ondiep zaakje
overbleef. Niemand die de diepte
erachter vermoedde."
Tachtig mandjes
Geen enkele Nederlandse krui
denier zal in de oorlog verrukt
zijn geweest over het systeem van
distributie en bonnetjes en ook de
heer Van Woerkom had er goed
het land over in.
Maar gaandeweg werd je
slimmer en we wogen dus te
voren de zaken af', vertelde hij.
„Zakjes van een ons je thee en
een huif pond suiker en zo. En
kijkzo ben ik erop gekomen.
Want toen de oorlog voorbij was
Deel 2 is uit
Jan Coltaar schreef de
Deel 1 is nog
verkrijgbaafr
Zie de advertentie op peg. 2
DE HUISVROUW besteedt
ruim 30% van het gezinsinkomen
voor de aankoop van levensmid
delen. Dat is veel geld. Wanneer
men dat over ons gehele volk be
rekent, is het een kapitale som,
dat spreekt vanzelf. Het is dus
geen holle frase wanneer men
zegt dat „de huisvrouw" de
grootste inkoopster is.
Voor een zo belangrijke taak
is kennis van zaken nodig, zoals
die van een inkoper geëist
wordt. Warenkennis dus, die
overigens dank zij radio, tv,
pers en specifieke voorlieh-
tingsinstellingen in ruime mate
aan d huisvrouw wordt gege
ven.
Bij dat moeilijke werk heeft
de huisvrouw één houvast: de
verhouding tussen kwaliteit en
prijs. Wanneer gezegd wordt
dat Nederland wat betreft le
vensmiddelenvoorziening het
vuilnisva* van Europa is, dan
duidt dat op een bepaalde ver
houding tussen kwaliteit en
prijs. De Nederlandse huis
vrouw zou dus niet zo erg kwa
liteitsbewust zijn en genoegen
nemen met mindere waar. Als
't maar goedkoop is.
Nu kan die huisvrouw nóg zo'n
goede inkoopster zijn: het aller
eerste waar ze mee te ma
ken heeft, is haar huishoudgeld.
Meer dan ze heeft, kan ze niet
uitgeven. Maar die som gelds
moet dan ook zo goed mogelijk
worden uitgegeven. Dat wil
dus zeggen: voor een zo laag
mogelijke prijs een zo goed mo
gelijke kwaliteit. Het is immers
geen kunst om alleen maar
goedkope artikelen te kopen en
dan te zeggen: kijk eens hoeveel
ik voor mijn geld kan kopen.
Waar de huisvrouw op moet
letten is, of de verhouding tus
sen prijs en kwaliteit in even
wicht is.
Men kan niet door een blikje
heenkijken en slechts de erva
ring kan leren, of de geleverde
waar goed van kwaliteit is.
Daarom is Albert Heijn met
het stelsel van de onvoorwaar
delijke kwaliteitsgarantie be
gonnen. Wie de gekochte waar
niet aan zijn (kwaliteits) eisen
vindt voldoen, die geeft het pro-
dukt terug en krijgt onherroe
pelijk zijn geld weerom.
Vanzelfsprekend durft Albert
Heijn die onvoorwaardelijke
kwaliteitsgarantie alleen maar
te geven, omdat men zéker kan
zijn van een voortreffelijke kwa
liteit. En een goede kwaliteit
met een zo laag mogelijke prijs
is een combinatie, die elke in
koper als muziek in de oren zal
klinken. Dus ook de huisvrouw,
die prijs- èn kwaliteitsbewust is.
