tr
Rijkszorg voor
loopt in de miljarden
onze kinderen
CONSULT OP WIELEN
MELITTA
BAKERPRAAT
7
OM VAN DE ONBETAALBARE
„MOEDER-ARBEID" TE ZWIJGEN v
rv aad tr ir imtittctdi at tc a ttit rv mctuamicatiü ,1i.::
Voor ze
groot
zijn
Direct bij geboorte
begint de zorg
vc
Wat kost
een kind?
Groene Kruis laat in Den Haag
BABYBUS lopen
■f3
GEZOCHT:
Een Hans en
Grietje
Door de
„schutsluis"
KOELKAST
IS GEEN
VRIESKAST
iMiiiiniin
Straks 8%
obligatierente
Duitse huisvrouw gaf haar naam
aan een manier van koffiezetten:
0
en bakerpraetjes van weleer
en de regen deed
van tïk-tak-tïk
Albert Heijn N.V. - Zaandam
Aller
Hande
HOFLEVERANCIER
Allemande juni 1964
Americana
JUNI 1964
9e jaargang no. 6 (101)
fJOEVEEL GELD de
overheid uittrekt voor
het kind, is niet precies,
'tot op de gulden na nauw
keurig, uit te rekenen.
Want het kind is deel van
het gezin en veel gelden
van de overheid worden
besteed aan het gezin-als-
geheel en ofschoon ook
het kind daarvan profi
teert, is dat geld toch niet
uitsluitend aan hem be
steed.
Het kind is op school. De
overheid betaalt enorme
bedragen aan het onder
wijs. Het kind is een deel
van de maatschappij; de
kinderpolitie iverkt voor
hem, de verkeerspolitie
natuurlijk ook, er is het
jeugdwerk in vele vor
men; er is de gezinsvoor
lichting; er zijn de kruis
verenigingen.
Dat dit alles bij elkaar
een zeer groot bedrag
vergt, blijkt uit de enkele
cijfers, die wij iil dit arti
kel willen geven: zij tonen
slechts enkele aspecten van
de grootse zorg die de
Nederlandse gemeenschap,
het volk, wij allen te za-
men, hebben voor het kind.
Het begint al bij de ge
boorte (en ook ervoor
trouwens, als bijv. de moe
der de hulp inroept van
het Ziekenfonds). Het be
gint al heel vroeg, zo vroeg
dat het onmogelijk is de
kosten van elk kind apart
te berekenen.
DOOR ALLE INDUSTRIALISATIE EN MECHANISATIE zouden we bijna vergeten,
dat de mens het duurste „produkt" op aarde is. Tel de kosten aan medische zorg
vóór. tijdens en na de geboorte eens op bij de opvoedingskosten tijdens de schooljaren,
om nog maar te zwijgen van de studietijd later. Maar het kostbaarste gedeelte van het
„produktieproces" neemt de moeder voor haar rekening. De eerste jaren staat zij dag
en nacht voor haar kinderen klaar, later besteedt zij nog jaren aan het lichamelijk en
geestelijk welzijn van het kind. Die „moeder-arbeid" is weliswaar niet in geld uit te
drukken. Maar het is misschien goed er in deze tijd, waarin alles in geld wordt omgere
kend, eens even hij stil te staan. Om de taak van huismoeder die zogenaamd „zonder
beroep" is, weer eens naar waarde te schatten.
LIET IS WEL DUIDELIJK
dat de zorgen die de over
heid over zijn burgers uitstrekt
gefinancierd worden uit o.a. de
belastingen en de andere beta
lingen die men zich moet ge
troosten. Zo wordt van diegenen
die verplicht verzekerd zijn vol
gens de ziektewet 5 percent
van het daartoe in aan
merking komende loon als pre
mie ingehouden voor de Zieken
fondsen, de werknemer betaalt
er IMz percent van; de andere
helft betaalt de werkgever.
Eerste uitkering
En uit de pot. die al deze per
centen van het loon vormen,
wordt dan, bij de geboorte aan al
uit van een simpel geval: een ge
zond kind in een doorsnee gezin.
Kinderbijslag
En dan is daar de Kinderbij
slagwet. Die bestaat om. onder
bepaalde voorwaarden, kinderbij
slag te verlenen. Het eerste kind
krijgt tot een bepaalde leeftijd
76,44 per kwartaal; het tweede
kind 82,68 per kwartaal; het der
de ontvangt hetzelfde; het vierde
krijgt (en het vijfde) 112,32 en
het zesde en volgende (n): 126,36.
Dit geldt uitsluitend voor personen
die in dienstbetrekking zijn. Voor
zelfstandigen bestaat een geheel
andere regeling.
Goed: men betaalt het. zoals het
meeste dat men van de overheid
ontvangt (gedeeltelijk), zelf. Maar
degenen die onder de ziekenfonds- men betaalt het ..met een goed
bepalingen vallen, al de eerste
betaling gedaan: 55 kraamgeld.
Dit dus in geval zich geen
complicaties voordoen en de moe
der geen speciale medische
behandeling behoeft; dan im
mers wordt zo'n baby een stuk
duurder voor de staat (via de Zie
kenfondsen dus). Wij gaan hier
COMMISSARISSEN en Raad
van Bestuur van Albert Heijn
N.V. hebben aan de algemene
vergadering van aandeelhouders,
die op 24 juni a.s. zal worden
gehouden, voorgesteld het divi
dend over het boekjaar 1963
vast te stellen op 13%. Bij aan
neming van dit voorstel zal de
doel" zoals men ziet. Dit zijn zo
twee algemeen bekende betalin
gen ten gunste van het kind: ieder
kent ze.
Hoeveel kinderen?
Het zal duidelijk zijn dat met
deze twee betalingen, die wat
het kraamgeld aangaat en de
kinderbijslag, enorme bedragen
zijn gemoeid. Want er zijn veel
kinderen! Hoeveel?
Ook dat is moeilijk te zeggen.
De statistische gegevens, waar
over wij beschikken, zijn altijd
enige jaren achter. Maar, om een
voorbeeld te noemen, in 1961 was
het totaal aan Nederlanders
5.838.368 mannen en 5.883.048
vrouwen (kinderen inbegrepen).
Dat komt te zamen neer op:
ruim elf en driekwart miljoen.
Daarvan waren een kleine 3!4 mil
joen kinderen van beneden de
veertien jaar. Wat kinderbijslag
aangaat dus een flink gezelschap
om, per kwartaal, te vangen" in
de betalingsregelingen!
In datzelfde 1961 hadden zich,
van die totaal elf en driekwart mil
joen Nederlanders, bijna elf mil
joen tot een gezin verenigd. Het
gemiddela aantal personen was
per huishouden 3,83. Met andere
woorden 1,83 ervan was ,.kind"
(vader was 1 en moeder was 1;
samen 2; rest 1,83). En voor een
groot gedeelte van dat 1.83ste
„kinddeel" werd, in de een of an-
rentevergoedin» over de winst- Hansen en Grietjes, die aan dere vorm. kinderbijslag betaald
delende obligaties 8% bedragen, de gestelde eisen voldoen, STrbUsla*!)verschmende soorten
kunnen zich met insluiting
Nadere mededelingen over de Van een foto melden bij de
nitbetaling zullen in het juli- redactie AllerHande, Hars
nummer van AllerHande gepu- tenhoekweg 189 Schevenin-
bliceerd worden. I gen vóór 21 juni a.s.
OOR EEN EXCURSIE
naar AH's Luilekker
land zoekt de redactie van
AllerHande de Nederlandse
Hans en Grietje.
Gezocht worden dus een
broer en zus, die Hans en
Grietje heten en tussen de 7
en 12 jaar oud zqn. Zij wor
den uitgenodigd een bezoek
te brengen aan AH's snoep
paradijs Luilekkerland ir
Zaandam deze zomer.
U/AT KOST EEN KIND in
het gezin? Daarmede
wordt soms een gemeentebe
stuur geconfronteerd als zich
een geval als het volgende
voordoet.
Een vader en een moeder,
ouders van vier kinderen, ko
men tijdens een vliegtuigon
geval om het leven. De vier
kinderen blijven onverzorgd
achter. Welk bedrag moet de
overheid nu uittrekken om de
vier kinderen te kunnen la
ten opvoeden in precies de
zelfde welstandssfeer als
waarin zij leefden toen de
vader en de moeder nog leef
den?
In Amsterdam hebben des
kundigen daarover heel lang
gerekend en gecijferd. Zij
kwamen toen tot de conclusie
dat elk kind 10 tot 15 percent
van het inkomen van de va
der kost. Met andere woorden
de vier kinderen van boven
staand gezin zouden 4 X 12V»
percent (als gemiddelde)
voor hun opvoeding ontvan
gen. Dat is bijkans de helft
van het inkomen van de
overleden vader. De Staat
betaalt dat percentage.
Dit voorbeeld slechts even
om aan te tonen hoe men, in
het gezin, ongeveer moet be
rekenen wat elk kind u kost.
Men komt daar, in de prak
tijk van elke dag, namelijk
niet gemakkelijk toe. Geluk
kig is er meestal ook niet de
noodzaak het te doen.
MELITTA, iedere goede huisvrouw weet het, dat is
niet de naam van een Italiaans bikini-eiland aan een
zonovergoten „Lago", het is ook geen opzwepende Zuid-
amerikaanse dans. In een tv-quiz zou iedere huisvrouw
wel antwoorden dat Melitta met koffiezetten te maken
heeft. Maar wie kent het ware verhaal van Melitta
precies?
Het was een Duitse huisvrouw, F r a u B e n t z, die in
1908 haar naam zou geven aan een manier van koffiezetten,
die vooral de laatste tijd steeds meer voorstanders gaat win
nen. Zij vond toen de koffiesnelfilter uit, nadat ze zich al tijden
had geërgerd aan het lastige koffiedrab als ze een kopje
koffie wilde schenken...
Haar voornaamMelitta!
IXd'YIYrn i niTriT ler0 z'in gevestigd, zelf gemaakt.
1*1 11*1 I .AKI I r.l I Uit het idee van de Duitse huis-
l 1 UDIIIU 1 Li* x vrouw Melitta Bentz ontwikkelde
zich namelijk een grote industrie,
die er zich op ging toeleggen het
VFflA/IjI X zetten van een goed kopje koffie
zo sterk mogelijk te bevorderen.
DE UITVINDING van Melitta j koffi«minnend land als
Bentz betekende een revolutie ,Duijsla"d-™ar ï,u
I op het gebied van 'iet koffiezet-1 bleek.de Melitta-filtcr een
ten. Als filter diende een op maati uitkomst. Hierdoor n.l. bleek een
gesneden vloeiblad uit het cahier!snelle bereidingswijze van een
van Melitta's zoon dat ze in een goede kop koffie mogelijk,
zelfvervaardigde pan met geper-J
foreerde bodem ïcgde. De eerste;
rondfilter uit messing ontwikkel-
I de zich, met het voortschrijden
van de techniek tot de Melitta- Koffie, zegt men bij Melitta,
snelkoffiefilter uit porselein, aar- fc. d;ent
dewerk of plastic met het beken- 14 een eae' Pr°""K' L" a,e'"
de typische Melitta-filterzakje uit daarom met zorg behandeld te
speciaal filtreerpapier Dit papier worden. In de Melitta-koffie-
wordt door de Melitta-fabrieken
die in Duitsland (Minden. Westfa- snelftiter worden bij een tempe-
ratuur van 96 graden de smaak
volle aromatische stoffen vlug
en behoedzaam afgetrokken.
Het drab blijft in het filter
zakje achter, daarom heeft de
ze koffie geen nasmaak; uit zui
vere bonenkoffie krijgt men
een drank met een heerlijk aro
ma. Vele koffiedrinkers zweren
dan ook bij Melitta-gefiltreerde
Zuinig in gebruik
P\E BABYBUS, ZO HEET het unieke consultatiebureau op wielen
dat het Groene Kruis in Den Haag op de weg heeft. Sinds
begin van dit jaar doet de bus dienst en zowel „bemanning" als
moeders zijn enthousiast. Gebleken was namelijk bij een uitge
breid onderzoek dat ieder consultatiebureau een eigen actieradius
heeft. De „veraf'-wonende gezinnen tonen over het algemeen
bijzonder weinig interesse de verre tocht naar het bureau ie
maken en dat deed het Groene Kruis er o.m. toe besluiten in de
„vergeten wijken" een dergelijke bus te laten lopen.
VERIGENS en de vergete:;
HOE OUD WORDEN WIJ
73 73
(BEMIDDELDE LEVENSDUUR)
68 68 68
"H
Z'1EEN MENS weet hoe oud hij zal worden. De statistiek
probeert echter na te gaan hoe oud een baby mag
verwachten te worden, dit o.a. op basis van bekende cijfers
over de leeftijden van de sterfgevallen. In onze grafiek geven
wij deze berekende levensduur voor de verschillende landen
weer. Nederland en Zweden staan aan de top in de wereld,
73 jaar is dus het htogste gemiddelde wat bereikbaar is, al
worden er tienduizenden mensen in deze landen veel ouder
dan deze leeftijd. Daarom zijn de cijfers ook maar gemiddelden.
Alweer in 1961 werden een klei
ne kwart miljoen kinderen gebo
ren (levend en gezond). Om pre
cies te zijn: 247.009.
Sociaal werk
Jaarlijks stijgt het aantal Ne
derlanders; dat is een algemene
tendens: het zit hem niet zozeer
in de geboorten als wel in de ho
gere leeftijd die de doorsnee-Ne
derlander bereikt. En dat alles kost
steeds meer geld.
Afgezien van het bovengenoem
de nog veel méér geld: wie al- j
leen al het Ministerie van Maat-1
schappelijk Werk aan de slag ziet,
kan constateren wat voor bedra
gen gemoeid zijn met de taak die
de staat op zich heeft genomen.
In 1961 bedroegen de werkelijke
uitgaven van het departement
1.31.690.000 gulden, dat is dus 131
miljoen en ongeveer 700 duizend
gulden.
En daarvan ging in de een of
andere vorm heel wat naar het
kind. Om maar even een paar
punten aan te duiden: onderzoek
op sociaal gebied. Eerst moet er
onderzoek zijn, moeten er gege
vens verzameld worden, dan pas
kan men helpend en regelend op
treden. Kan men gaan „plannen".
Neem eens de buurtwerk
instellingen. In de begro
ting van 1962 werd daar liefst een
kwart miljoen voor uitgetrokken.
Jeugdwerk neemt bij de buurt
werkinstellingen een grote plaats
in.
Dan de dorpscentra;
hier vindt het verenigingsleven
plaats; Het ministerie subsidieert
en adviseert. Het kind heeft er
baat bij.
(Zie vervolg pag. 4)
vreemd zijn heeft Den Ilaag he!
laagste opkomstcijfer wat betreft
consultatiebureaubezoek. Van elke
100 zuigelingen zijn er hier 58 in
geschreven bij deze bureaus, ter
wijl het landelijk gemiddelde 70
bedraagt.
In de wijken der beter-gesitueer
den bezoeken de moeders een kin
derarts. Vandaar dat een consul
tatiebureau daar niet geopend hoef;
te worden. Maar in de midden
standswijken met een „redelijk'
aantal geboorten diende de sociale
kinderhygiëne te worden vergroot
In het. buitenland kent men reed?
jaren rijdende consultatiebureaus
en in ons land in Utrecht en Eind
hoven. Den Haag volgde dit voor-
beeld en het resultaat was de Groe
ne Kruis babybus.
Volledig geoutilleerd
Juist omdat Den Haag later
startte kon de bus volgens de
laatste inzichten worden inge
richt. Zo heeft de bus een
„schutsluis", die het de moe
ders mogelijk maakt haar ba-
bies in een tochtvrije en op
temperatuur gehouden ruimte
uit de kinderwagen te nemen,
terwijl na afloop van de con
sultatie het proces in de „schut
sluis" wordt herhaald. Een
portier zorgt voor de kinder
wagens.
Er is een dokterskamer. Ook is
koffie.
Omdat voor de Melitta-
zetwijze een zeer fijne ma
ling vereist is, haalt men het
hoogst mogelijke rendement
uit de speciaal hierop afge
stemde koffie.
Belangrijk, naast deze
koffiebesparing is ook dat
het filtreren maar twee tot
drie minuten duurt.
Melitta levert ook de fraaie
kannen in diverse uitvoeringen.
Melitta heeft porselein en aarde
werkfabrieken in Rahling bij Ol
denburg in Noord-Duitsland, waar
j filters, koffiekannen en serviezen
worden vervaardigd.
De heer H. Valk
onderscheiden
de wagen geschikt voor kleuter
consultatie, waarvoor een flinke
loopruimte is aangebracht. In de
bus heerst steeds een aangename
temperatuur, er is een goede ven
tilatie. er is warm en koud stro
mend water aan boord en een toilet
ontbreekt niet. Ook heeft men een
eigen elektriciteitsinstallatie.
Op rolletjes
De gelijktijdige opnamecapaciteit
van de bus bedraagt vijftien moe
ders met babies. Alles is erop ge
richt dat de moeders zich dadelijk
in het rijdende bureau thuisvoelen.
waardoor dit stuk werk van het
Groene Kruis inderdaad op rolletjes
kan verlopen
ONDER DEGENEN
1
L IS IN ONZE moderne tijd
alles op reinheid in de ver
zorging van moeder en kind in
gesteld, het is nog niet zo heel
lang geleden dat menige jong
afgestudeerde huisarts gecon
fronteerd werd met de zonder
lingste gebruiken. Veldslagen
moeten de dappersten onder hen
(en met hen de wijkzusters) ge-
j leverd hebben tegen het uit vele
i lagen luiers en overluiers be
staande „pak", waarin een pas
geborene solide en zonder de
minste vrijheid van bewegen
werd ingespeld. En had men te
doen met een bevolking (ja heus
hier in Nederland!), die nog
meende geesten uit te moeten
bannen, dan trof men zo'n bore-
Ungske aan in het hemd van
papa en de moeder in een niet
verschoond bed. En als zo'n dok
ter of zuster dan erg opspeelde
dan kwamen er lakens aan te
pasdie toch ten minste al een
keer beslapen waren! Allemaal
maatregelen om onheilvolle in
vloeden af te wenden, in werke
lijkheid evenwel even zovele
risico's om de gevreesde plagen
juist aan te trekken. Wij denken
in dit verband aan één der
vreselijkste gevaren uit die tijd:
de kraamvrouwenkoorts, waar
aan menig jong en bloeiend
leven ten offer viel.
OUDE RITEN
f)EROUDË BEGRIPPEN
riten verschuilen zich, zelfs
in onze dagen, nog in sommige
gebruiken, zoals de eerste kerk
gang van de jonge moeder; deze
is terug te brengen tot een zeer
uitvoerig ritueel uit de Middel
eeuwen, waarvoor zeer speciale
voorschriften golden. Hetzelfde
geldt voor de gebruiken rondom
de doop van de baby, waarbij
het vooral de traditie is, die
mede een groot aandeel heeft bij
de uitvoering van deze gewich
tige handeling.
Toch is het nakomen van de
oude traditionele gebruiken, mits
moeder en kind er zelf niet
nadelig bij betrokken zijn, weer
danig in de mode. Onze Konin-
ging gaf hiervan reeds bij de
geboorte van prinses Beatrix
een letterlijk voorproefje toen
de minister-president op het
paleis werd onthaald op kandeel.
Deze drank, een eierstruif, was
eertijds de verfijnde meer steedse
traktatie voor de boerenjon
gensdie op het platteland het
feest om de jonggeborene op
luisterden.
KRAAMVISITE
JWEEN, niet uitsluitend voor de
kraamheren en zijn troos
tende en gelukwensende gasten,
de „boerenjongens" kwamen e\
ook o.a. aan te pas bij het „wie-
venmaol", zoals Twente dat bij
voorbeeld kende. Wanneer na
het „aanzeggen" door de geluk
kige vader de buurvrouwen en
de vriendinnen de jonge moeder
gingen opzoeken, beiaden met
allerlei heerlijkheden, werden
deze later op hun beurt weer als
dank op een speciale kraam
visite uitgenodigd. De baby ging
daarbij van hand tot hand en
na veel koek, krentemik en
koffie werd de soms urenlange
ontvangst dan besloten met
„boerenjongens".
Nu is de bestudering van der
gelijke oude gebruiken een
wetenschap op zichzelf geworden
en heeft deze onze bijzondere
belangstelling. Ook in onze
musea treffen wij er exposities
over aan, zoals bijvoorbeeld in
het Centraal Museum in Utrecht,
waar een prachtig poppenhuis uit
de zeventiende eeuw staat op
gesteld, waarin één kamer ge
heel als kraamkamer blijkt te
zijn ingericht. Dit als speelgoed
uit te beelden lijkt in onze tijd
wat vreemd, doch ook daarin
zullen ivij stellig in opvattingen
verschillen.
NOG AL TE VAAK komt het
wanbegrip voor, dat in een
koelkast alles, maar dan ook
alles eindeloos goed blijft en
niet aan bederf onderhevig is.
Juist met het oog op de gezond
heid van de baby kan niet ge
noeg gewaarschuwd worden te
gen te lang bewaren van voe
dingsmiddelen in zulk een overi
gens beste kast.
Als u, wat dan ook, in die kast
zet, zorg dan dat het goed ver
pakt is. Alles behoort afgeslo
ten te zijn. Voor de melk
flessen zijn er handige plas
tic tuiten met dopjes erop.
Boter behoort in de boter-
d o o s. al het andere in plas
tic dozen of schaal
tjes die afgedekt zijn. Groen
ten in de groentenlade
of in plastic zakken.
Voorbeeld: als u naast een open
melkfles gedurende 24 uur een
halve rauwe paprika legt, dan
smaakt de melk naar dit produkt
en is ondrinkbaar.
Maak de koelkast regelmatig
schoon en pak haar niet
mudvol. De lucht en de koude
behoren vrijelijk te kunnen cir
culeren.
Een ideale hulp voor het verpak
ken van alles wat in de koel
kast geborgen moet worden,
zijn de grote rollen aluminium
folie, dat zelfs rauwe vis vol
maakt isoleert.
Uitslag PMC-prijsvraag
Op de prijsvraag die voor
kwam in de voorjaarscatalogus
van de Premie-van-de-Maand
Club is een record aantal oplos
singen binnengekomen.
De jury heeft inmiddels de
inzendingen beoordeelt en bin
nenkort zullen de winnaars be
richt ontvangen. De volledige
lijst van prijswinnaars wordt in
het juli-nummer van Aller
Hande gepubliceerd.
die ter
gelegenheid van de ver
jaardag van HJVI. de Koningin
eind april zijn onderscheiden,
bevond zich ook de heer
H. Valk, de vorig jaar ge
pensioneerde reclame-chef van
Albert Heijn. Voor zijn vele
jaren trouwe en gewaardeerde
diensten aan het levensmidde-
leubedrijf ontving hij op 29
april j.l. uit handen van de bur
gemeester van Zaandam de ere
medaille in goud verbonden aan
de Orde van Oranje-Nassau.
Vanaf het eerste begin heeft de
heer Valk aan de totstandko
ming van AllerHande medege
werkt. Ondanks zijn pensione
ring levert hij nog steeds een
werkzaam aandeel in de ver
schijning van dit blad.
DE WOEF heeft nu niets meer te
duchten. Door zijn regen- en
vuilwerend jasje blijft zijn vel
letje droog en schoon. Ook zijn
vrouwtje is bestand tegen een stort
bui omdat haar japon mat Scotchgard
is behandeld. Scotchgard omgeeft
iedere vezel van het weefsel met een
blijvende beschermende fluor-koolstof-
verbinding, waardoor de stof In xffes
geheel vocht- en vuilafstotend la.
