MEVR. VAN WIJK HIELD VOL
Albert Heijn
Kant en klaar!
huistehebben!
Vol toeristische charme
BOEIEND TOT EN MET
Albert Heijn
sv/ iu
Gevulde
auberg
mes
Even opwarmen
iets om altijd in
H
REIS
NAAR
ISRAËL
DAN SEL V WEL MOE WESE!"
Water!
NEDERLANDS ENIGE
GERBERA-KWEEKSTER
Israëlische
rijstebrij
Witte bonen in tomatensaus
sa swordt-
en u hebt binnen enkele
minuten een bord warme,
dampende erwtensoep op tafel.
Heerlijk en zo gemakkelijk. Voor
de lunch of voor de warme
maaltijd. Dat is echt
De beste koffie ter wereld
JAOTARI 1964 ALLERHANDE
LIBANON!
NEGEV,
ALBERT HEDN
ET STRAND van Tel-Aviv, de grootste stad van Israël, die, gelegen aan de Middellandse
zee, geniet van het mooie klimaat.
OOR DE TOERIST zijn de ar-
theologische schatten van Is
raël een attractie. Om dit toeris
me te stimuleren, spant de jonge
staat zich zeer In; het gevolg is
dat, na de inkomsten van de ci-
truscultuur, die van het toerisme
op de tweede plaats komen. Er
bestaat een speciaal ministerie
dat zich bezighoudt met het res
taureren en opzoeken van histori
sche zaken.
IS 1.1 ISI I .SI. ft It O A I#
Natuurlijk bezoeken ook velen
het land om de plaatsen waar
mede zij zich in de loop van hun
leven, via de Bijbel vertrouwd
hebben gemaakt van de ruim
175 000 vreemdelingen die vorig
jaar het land bezochten, was de
helft ongeveer niet-joods van
origine. Niet minder dan 16 per
cent van alle buitenlandse bezoe
kers kwamen het land binnen of
verlieten het door de A m a n -
ielboompoort, van Jeruza
lem. de enige grensovergang tus
sen de Republiek en de Arabische
staten en wie deze weg kiest is
zeker iemand wie het te doen
om de plaatsen waar eens het
Christendom ontbloeide in eerste
dramatische felheid. Aan beide
kanten van de wapenstilstands-
lijn, die in 1949 tot stand kwam,
kan men deze plaatsen bezoeken.
In Israël zijn vele plekken te
vinden waar men geconfronteerd
wordt met de geschiedenis van
de christelijke religie: de res-
JORDANIË
JJET KLEINE LAND is
slechts voor de helft be-
ivoonbaar. In de zuidelijke
helft is de regenval zo gering
en zo onbetrouwbaar dat het
leven er ternauwernood mo
gelijk lijkt. In de noordelijke
helft, die dichtbevolkt is, wo
nen reeds twee miljoen men
sen. Men moet daarom zijn
mogelijkheden uitbreiden en
één dier mogelijkheden is de
irrigatie. Nu reeds zijn grote
waterleidingssystemen aan
gelegd. Dat is nog niet vol
doende: men wacht ook op
toepassing van de atoomener
gie om het zeewater te ont-
zouten en het vervolgens door
het gehele land te brengen.
kalon, Xatanya en X a h a-
riya zijn familiebadplaatsen.
nilUA l CONTACT
Er is voor de toerist een hecht
contact met de bewoners moge
lijk. Daartoe heeft* men twee
instellingen geschapen: de eer
ste is de zg. Home H o s p i-
t a l i t y. Men behoeft zich
in alle grote steden, maar naar
het verkeersbureau te begeven
en om een introductie bij een
plaatselijke familie te vragen en
dan kan men zelf uitzoeken bij
tvie men zal gaan praten en een
kopje thee drinken: de leeftijd,
beroep, hobby, afkomst, talen
kennis etc. van de gastheer kan
men zelf vaststellen. Alleen al
in Tel-Aviv zijn zeker 4000 men
sen die zich voor dit doel ter
beschikking hebben gesteld.
De tweede instelling die het
vreemden gemakkelijk maakt ken-
ten van de Synagoge waar Chris
tus onderricht gaf, de Tabgha,
het toneel van de spijziging der
vijfduizend, de oever van het nis maken met bewoners van
Meer van Genezareth, verder het land zijn de elf over het ge-
Nazareth, een bijna zuiver-Ara- hele land v„5prrlde Geest-
houses in de zogenaamde
bisch stadje met de Grot der
Verkondiging en de woning van
TTIT ALLE DELEN van de wereld zijn de
bewoners van Israël samengestroomd naar
het oude vaderland. Wie er op bezoek gaat
zal de kans lopen ineens aangesproken te
worden met onvervalst Nederlands of Amster
dams. Dat overkwam ook prof. d r. L. W.
Kuilman, hoogleraar aan de Vrije Univer
siteit, toen hij een bezoek bracht aan Israël.
Hij schrijft erover in het maandblad „De
Kern":
„Wéér inschrijven, wéér paspoort laten zien,
maar eindelijk kwam er dan toch een ander
manneke, dat mij mijn kamer zou wijzen. We
waren om halfnegen aangekomen en het was
toen een paar minuten voor elven De lift snort
omhoog en de man van de bagage vraagt:
„Where do you come from?"
Waarop ik, op niets bedacht, antwoord: „Well
from Amsterdam!"
Waarop hij teruggeeft: „Dan sel u wel moe
wese!"
UIT DE RAAMSTRAAT
Lezer, ik heb toen naar lucht gehapt, was
stom verbaasd en deed de meest dwaze vraag
die ik maar kon stellen: „Komt u dan ook uit
Amsterdam?"
Antwoord: „Uit de Raamstroat! Bin ik gebore
en getoge!"
Een paar seconden later zit ik op mijn
kamer en val ik neer op de rand van mijn
bed. Ik wenste dat er iemand naast me zat
om dat te kunnen vertellen! Uit de Raam
stroat! Gebore en getoge!
Het was mijn eerste les, waarvan ik mij
overigens pas een paar dagen later bewust
werd. In Israël heeft het gros van de mensen
zijn geschiedenis. De vraag: Waar komt u
vandaan? heeft er een bijzondere zin. Met het
antwoord op die vraag kan men in vele ge
vallen een boekdeel vullen.
„Hoe lang woont u al hier?" vraag ik een
paar dagen later aan mijn gastvrouw. Ant
woord: „Sinds 1926. Toen verliet mijn vader
Rusland om hier een bestaan te zoeken."
Op de vraag waarom haar vader uit Rusland
wegging, luidt het korte, maar alles zeggende
antwoord: „My father saw Hitler before he
came" (Mijn vader zag Hitler al voordat hij
kwam).
„EINDELIJK WEER THUIS
Volgt-een triest verhaal over „ons dorp, dat
in de oorlog tot het laatste levende wezen door
de Duitsers werd uitgemoord". De meeste
mensen in Israël hebben een verleden, maar
praten er liever niet over. Zoals ook het volk
in zijn-geheel een verleden-heef t «maar er liever
over zwijgt. Men voéTlt'Vielf 'ehiöblijk weer
thuis". Na vele en velerlei omzwervingen weer
thuis. De draad van de geschiedenis kan weer
worden opgenomen, het liefst ergens aan het
einde van Israëls volksbestaan, twee duizend
jaren of langer geleden.
Zo zijn ze, mét hun geschiedenis, gekomen
van Oost en West, van Noord en Zuid. Van de
einden der aarde. Van overal. In tien jaar tijd
een miljoen immigranten op een bevolking van
nauwelijks een miljoen mensen. Geleerde, héél
geleerde en éénvoudige, héél eenvoudige. Vol
wassenen, kinderen, grijsaards. Rijken en ar
men de poorten van het land staan princi
pieel wijd open voor iedere zoon of dochter van
het oude volk. Ze zijn allen welkom."
de Heilige Familie, een karem Kibboetsen, de gemeen-
VL JjX„t?ded!)ogpebr0Oern.ePma5". 'f""f'
ruzalem zelf, de zaal van het °P ®ie manier trachten ook
Laatste Avondmaal en de Dormi- de toerist te interesseren voor hun
tio-abdij met de crypte van Ma- „erk hlm probltme„ hon
ria die, al in het Niemandsland. K
vlak buiten de stadsmuur is gele
gen en slechts met een pas is
te bereiken: daar bevindt men
zich in Jordanië.
ZONNEBADEN
uitzonderlijke prestaties.
Het zijn de enige ..hotelbedrij-
ven" van het internationale toe
risme waar men door kamermeis
jes en serveuses bediend wordt
Natuurlijk treft men in Israël Idic' «enmin als de andere leden
oak d. zonnebadeast aan: hij T*n.j' fabboets-eemeensehap iets
komt voor het prettige klimaat
en voor het zalig-niets-doen m
een verfrissend Averkzame
ving. Immers: niets is
verdienen en zoals spreekt, even
min een fooi verlangen of aanne
men. De bezoeker krijgt tijdens
een voordracht die in de avond
wordt gegeven, een inzicht in het
iedereenleven en de opbouw van de op
socialistische grondslag tot stand
gekomen vestiging en ook wordt
Want Israël werkt hard! Het isI hij er rondgeleid om alles te be-
omge-
ont
spannend als zelf niets te doen in
een omgeving waarin
hard aan het werk is.
aan duizend projecten tegelijk be
zig. Afgezien van het waterpro
bleem dat de ,,flessehals" is van
«TleL ontwikkeling, daar slechts
rhet behulp van watèr het gehele
land bebouwd kan worden (voor
zover de bodem daartoe geschikt
is) en niet slechts het betrekke-
lijk-kleine noordelijke gedeelte
waar al twee miljoen mensen wo
nen en werken, zijn er nog ge
noeg andere problemen.
Voor de luie gast is, in voor
jaar en najaar, de gehele, lange
kust van de Middellandse zee
ideaal. H e r z 1 y a ten noorden
van Tel-Aviv is een badplaats
met elegante (dure) hotels; A s-
pure
Columbia
Koffie
TK GELOOF NIET, zegt mevr. A. van Wijk-Boontjes.
„1 dat ik de enige vrouwelyke kweker in het land zal zijn. Maar
wel ben ik de eerste en enige vrouw, die gerbera's is gaan kwe
ken. Dat doe ik nu voor landen over heel de wereld." Want er mag
dan „Gebroeders van Wijk" op het naambord van haar kwekerij
aan de Hornweg in Aalsmeer staan, een vrouw leidt dit bijzondere
bedrijf, dat in vrij korte tijd een grote reputatie opbouwde. De schoor
steen bij haar kassen vermeldt kortweg de naam Van Wijk, een her
innering aan de tijd, toen niet een gewezen lerares maar bloembollen
kweker A. van Wijk er de leiding had.
l)E VULLING WORDT als
lolgt gemaakt: twee ons ge
draaid rundvleeseen half ons
ongekookte rijst, een fijn ge
snipperde ui, wat tomatenpu- I-T
ree, wat pepermuntkruid, zout 1944-
naar smaak en zwarte peper.
Al deze ingrediënten worden
goed met elkaar vermengd en
kneed
Neem niet te grote aubergines,
was ze, droog ze af en snijdt
de dop met de steel eraf. Schil
de aubergines heel dun af en haal
daarna het binnenste eruit. Het
mooie holletje wat u op die ma
nier heeft verkregen vult u voor
driekwart met het bovenstaande
mengsel, waarna zo mogelijk de
afgesneden steel er weer op ge
zet wordt. (In Israël zijn ook ron
de aubergines verkrijgbaar, die
laten zich dus makkelijker vul
len dan onze lange modellen.)
De gevulde aubergines gaan in
een pan met een stuk vet (uit
gesmolten rundvet. hier even
tueel te vervangen door Delfrite)
en een kop water waarin ze dan
stond zij voor de klas: voor een
elektriciteitsmaatschappij gaf ze
kooklessen en van bloemenkweken
had ze weinig verstand.
Ik hield er alleen van, zegt
AAR MAN OVERLEED
vlak voor het einde van
de Tweede Wereldoorlog. Me- j
vrouw van Wijk: Ik stond toen
voor een moeilijke beslissing.
Zou ik de kwekerij er maar aan
geven, of zou ik doen wat geen
enkele vrouw in Nederland toen
nog gedaan had, zelf er de teu
gels van iri handen nemen?
Mevrouw van Wijk besloot door,
te gaan. Dat ze daarmee de juis- naar de kwekerij,
te beslissing nam bewijst het re-
sulfaat, dat ze in de loop der ja- j ot
ren wist te boeken. Nu twaalf Na het begin van de TvVeedt
jaar geleden kwam ze op de va- Wereldoorlog was het spoedig af
kijken.
Kccept uit Israël
T'WEE KOP melk, een kwart
kop rijst, suiker naar
smaak, 1 theelepel maïzena,
kaneel en mooie rozijnen.
Kook de rijst in de melk
gaar, maak de maïzena met
een drupje melk aan en roer
ze door de gare rijst. Voeg
de suiker erbij en roer alles
goed door elkaar. Daarna
gaat de rijstebrij in schaaltjes
om af te koelen. Ze wordt
heel koud opgediend en besto
ven met kaneel waarop een
laag gewelde rozijnen gedepo
neerd wordt.
Veelvoorkomende
zeldzaamheid
/\FSCHOON de totale eclips
van de zon zo ongeveer eens
in de zeventien maanden plaats
vindt, zijn er toch ontelbaar vele
miljoenen mensen geweest, die
nooit een zonsverduistering heb
ben gezien. Zo is er bijv. tussen
1115 en 1715, dus zeshonderd jaar
lang, geen zonsverduistering te
zien geweest in Londen.
Perla de Colombia is
een kwaliteitskoffie,
exclusief voor Albert
Heijn in Columbia
geselecteerd. Een
milde melange
met bijzonder
volle smaak
en aroma.
VACUUMBLIK
250 GRAM
ALLEEN BIJ
ZET WITTE BONEN een nacht in de week en kook ze de vol
gende dag gaar met een stukje laurier, een tikkeltje tijm een
snuifje basilicum. Intussen maakt u de volgende saus: In boter
laat u een fijn gesnipperde ui mooi glazig worden, maar niet kleu
ren, u voegt er wat fijn gehakte peterselie en een bewijsje gehakte
selderijblaadjes bij, evenals wat peper. U wacht nog even met het
zout.
Als de tomatenpuree,
liefst een goede, geconcen
treerde soort die u hier name
lijk voor nodig heeft in de pan
is en u heeft een beetje kook
nat van de boontjes door het ge
heel geroerd, dan pas gaat u
proeven hoeveel zout er nog bij
moet. De bedoeling is nl. dat
u een heerlijke kruidige en vrij
dikke tomatensaus gaat serve
ren met de witte bonen.
Intussen heeft u een fraaie
rookworst volgens de regelen
van de kunst op temperatuur
gebracht door ze zo'n twintig mi
nuten in een pan kokend water
naast het vuur te zetten.
Als de bonen gaar zijn dan
giet u het kooknat af en be
waart het om er soep van te
maken. U vermengt de bonen
met de pittige saus en laat ze
er nog even in smoren. U dient
op, waarbij de worst als een
fraaie bekroning boven op de bo
nen gedeponeerd wordt.
Variatie
Sni: door de tomatensaus een
ons ham heel fijn, de saus krijgt
er een heel apart aroma door.
Handel verdei als bovenstaand.
Overigens voor de haastigen:
er zijn blikken met witte bonen
met tomatensaus kant en klaar.
Er zijn ook blikken tomatensaus
van Italiaanse oorsprong en die
sausen zijn bijzonder pittig en
smakelijk.
CISKA VERHEUL
s Avonds vertelde haar man
haar over zijn werk en over de
vele bloemsoorten, die in de bol
lenstreek groeien. Uitgaan deed
ze weinig, alle vrije tijd ging
derlandse veilingen met een bloem
die hier toen nog vrijwel onbe
kend was. maar die nu tot de
meest geliefde in het land be
hoort. En die van het dichtbij ge
legen Schiphol iedere dag naar al
le windstreken wordt verzonden.
gelopen met de bloemenkweek. De
Duitse bezetters vaardigden een
maatregel uit, die het kweken van
planten en bloemen verbood en
die voorschreef, dat alle beschik
bare kasruimte besteed moest wor
den aan het kweken van groenten
Na de bevrijding wilde mevr
Van Wijk weer op bloemen ..te-
rugschakelen", maar er was in het
geheel geen bloemenkweek meer. I
gaar behoren te worden en dat Nederland. Ik was 'eens in het kort "voor *d <Toor loean j e rsI
zo ongeveer een minuut of veer-1 Westland, vertelt ze. waar ik een 'kt hadden Daarom kocht1
hg vragen, op een matige vlam.aantal planten uit de. Verenigde zïdTordeïè
bloemen en daarmee begon ik. j
Al spoedig kwam er weer vaart j
Gerbera populair
Kweekster mevr. Van Wijk
maakte de gerbera populair in
Als de aubergines dan nog niet staten zag. Toen ze de gerbera
gaar zijn, laat u ze rustig wat ontdekte" besloot ze die te gaan
langer staan. Natuurlijk laat u kweken, maar W'estlandse deskun- -. -f
het deksel op de pan. digen ontraadden haar dat. De'111 Deariji.
gerbera doet het niet in seder- Niet gemakkelijk
CISKA VERHEUL ,and meende« Zij.
I TT Toen begon het gerbera-ex-
Maar mevr. Van Wijk hield aan iment
Ze vroeg wat zaad aan en begon n i AnltmeeriP
fiinv nv mTTaiiiFM een experiment. Ten slotte lukte >9
EVEN BIJKNIPPEN haar inderdaad gerbera's op \kweekster, natuurlijk ging het
Nederlandse bodem te kweken, in het begin niet allemaal even
EEN VAN 's werelds beroemd- jn vrij korte tijd kreeg haar kwe- gemakkelijk. De gerbera-cultuur
ste schilderijen, dat van de kerij naam. juist vanwege deze is bepaald niet de eenvou-
Engelse schilder G a i n s b o- ranke plant, die thans in vrijwel' digste. Maar ik vond. direct na-
rough dat de Hertogin van ieder sierlijk bloemstuk verwerkt dal ik de gerbera }iad gezien. dit
gon bij de eerste eigenares, een aklliailSCliaU mooiste kleureffecten geeft. En
schooljuffrouw die, ofschoon zij r omdat ik me nu eenmaal had
ervan op de hoogte was. dat het Deze prestatie van een vrouw, voorgenomen, dat de gerbera
een meesterwerk was, vrolijk een die zelf nooit een opleiding ln het ook in Nederlandse kassen zou
dërd, van het doëk afknipte, aan nloemënvak kreeg wa. Mn .tak moe(e„ jen ik mf
de onderzijde zodat het zou pas- vakmanschap, dat bij collega s allerlei tpnenslanen meer
sen in haar interieur; het moest respect oogstte. Toen haar man door allerlei tegenslagen weer
boven de achoorsteen hangen. I nog de leiding van het bedrijf had, houden.
Mevr. Van Wijk in haar kassen.
Ten slotte is er dit van ge
worden, zegt mevr Van Wijk.
met zonder trots haar kassen
tonend, waarin de gerbera's in
lange fleurige rijen staan.
Ik vind het een interessante
cultuur, zegt ze.
Vanzelfsprekend hebben meer
deren geprobeerd een eigen ger
bera-cultuur op te zetten, maar
wat mevr. Van Wijk lukte, ging
niet bij sommige anderen. In
vakkringen meent men dan ook
dat mevr. Van Wijk beslist geluk
heeft gehad
Grotere bloemen
Mevr. Van Wijk: Resultaten?
Wel. we hebben grotere bloemen
gekregen, de houdbaarheid van
gerbera's is verbeterd en we heb
ben vooral geprobeerd een rijke
re kleurschakering te krijgen. Dat
is gelukt, er is een grote variatie
van koraalrood tot oud-roze, vai
geel tot goud!
Een mooie truc
-n EN DER MOOISTE goochel-
JL of tovertrucs, die het toneel
op het moment kent, is er een. j
waarbij vrijwilligers uit het pu-1
bliek behulpzaam zijn en van te
voren de apparatuur die ervoor]
benodigd is onderzoeken. Volgens i
bepaalde instructies stellen zij een
kist samen met behulp van gren
dels.
Dan wordt de assistente van de
magiër in een grote stoffen zak
gedaan en vervolgens in de kist
verpakt. Om het geheel wordt
stevig een touw gesnoerd. Ver
volgens duwt de magiër de kist
in een kast met gordijnen ervoor,
sluit deze gordijnen zo dat zijn
hoofd er alleen nog uitsteekt en
telt: één, twee...
Dan verdwijnt zijn hoofd en
dat van zijn assistente verschijnt
en roept: DRIE! De kist wordt nu
tevoorschijn gehaald en men vindt
nu de magiër, gebonden en wel in
zijn zak. De truc wordt uitgevoerd
zonder helpers, tweelingen of du-i
plicaat kisten etc. Hoe zou dat'
gaan?
ERWTENSOEP
met Rookworst
blik
Alleen bg
T\E INDRUK DIE DE BEZOEKER KRIJGT
-L' van Israël is die van een nieuwe staat die
er nog trots op is in een toestand van opbouw
te verkeren. Het is een staat, waarin men ex
perimenteert met alles waarmee geëxperimen
teerd kan worden, waarin men plant wat maar
te planten is (op hoop van zegen en met toe
passing van voortdurende besproeiingen) en
waar men atoomgeleerden, analfabeten, no
zems en boeren, collectieve nederzettingen, ge-
nootschapsvestigingen, individuele boerenbe
drijven en van neon stralende steden aantreft.
Er wordt een oude, al gestorven taal tot
nieuw leven gewekt: er leven marxisten naast
orthodox-gelovigen die belasting weigeren te
betalen en ieder lijkt hier een absolute indivi
dualist te zijn. Het is een gistend conglomeraat
van mensen en ideeën en idealen en alleen de
in het land geboren kinderen lijken het stem
pel te dragen van het definitieve.
Het zijn de zg. S a b r a s en zij heten daar
mee naar een zoete, stekelige vrucht; zij zijn
de enigen die in staat lijken meester te worden
over dat verwarrende geheel van een mense
lijke vermenging, van pionierssfeer, van onaf
heid, van oeroude historie en moderne koloni-
seringsmethoden.