TYPEN ONDER TAFEL
Schrijfmachine en
elektr. keukenklok
ZIJ TYPT HET SNELST
VAN HET HELE LAND
AH-Vacuumkoffie
I.45
Albert Heijn
Hb r
Portable
Keuken
klok
r
Goed Bekeken
Het gebeurde in Dax
i
1,20
De enige
plaats waar
het kon!
ERGENS
EEN PIEK
Twee nieuwe
premies
Waar te
bezichtigen
de meest verse van alle
AH-Vacuumkoffie
Vol-aromatisch 172
Mild
red
■krachtig
45
Müd-geurig
Pittige koffie
OMAAR INEENS MET DE DEUR IN HUIS
VALLEN en dan nog met een beetje vreemde
vraag ook„Heeft u ook wel eens onder een tafel
zitten typen in een stampvol café, vol met enorm
druk discussiërende Fransen - Ik wel.
Premie van de
Maand Club
Perla de Colombia
door P. W. Rl'SSEL
HET IS NIET ALLEDAAGS, dat geef ik graag toe,
maar het is gebeurd. In Dax, die Zuidfranse
plaats waar ze zeggen dat de meisjes met de mooiste
ogen van Frankrijk wonen en wel op een julidag in 1962
toen de Tour de France er tegen vijf uur in een gloeiend-
hete namiddag het einde van de zestiende etappe had
gevonden.
HET is naar onze begrippen wat be
helpen. maar in 1873 waren ze heel
erg enthousiast over de eerste bruikbare
schrijfmachine. Het leek wel wat op een
naaimachines met voetbediening. 11e
uitvinder, C. Sholes, zei er zelf van: „Ik
heb iets slimmers
gebouwd dan ik ge
dacht had en de
wereld zal er haat
bij hebben". En dat
had ze.
A LS BEZETENEN hadden ze aan
de eindstreep om Jacques
Anquetil staan juichen toen
hij als eerste de verse kalklijn
overschreed. Normaal zou het na
die aankomst zijn geweest wan
neer ik de, voor de journalisten
die de Tour volgden, plaatselijke
perszaal had opgezocht, maar dat
idee kon ik rustig laten varen. Er
was geen doorkomen aan, de eer
ste dertig straten in de omtrek.
Sterker, ik kon niet eens bij mijn
vierwielig voertuig komen en toch
moest Ik dat op z'n minst zien te
hereiken, wilde ik aan het werk
kunnen voor m'n krant.
Een door de hitte neem ik
aan rood aangelopen politie
man bracht redding. Druk roepend
en wolken knoflook voor zich uit
blazend dreef hij een wig in de
enthousiaste massa en ik volgde
snel in zijn kielzog tot aan 2 vier
wieler. Een sleuteltje, mijn type
machine en ik was voorlopig ge
red. Want ergens zou toch wel een
plek te vinden zijn waar ik mijn
verhaal van die dag kon schrij
ven, nam ik aan.
Op tijd
Hoe ongelukkig
IK zou niet weten wat ik moest
beginnen zonder schrijfmachi
ne. Ik heb dat instrument langza
merhand over de hele wereld ach
ter me aangesleept. In Kongo
stond het onder de palmen en
deed z'n dienst, aan de Noordkaap
stond het op een koffer achter in
de auto en was opnieuw onmis
baar.
Hoe ongelukkig ik me voel
zonder schrijfmachine heb ik ge
merkt toen ik eens in Barcelona
aankwam en op het vliegveld
mijn koffer werd gestolen. Niet
alleen m'n overhemden en mijn
tandenborstel waren weg, maar
in die koffer zat ook mijn schrijf
machine. Dezelfde avond heb ik
er nog een kunnen lenen van een
Belg en veertien dagen later
werd er in Nederland een nieu
we gekocht, want „de verzeke
ring dekte de schade".
Ik mag wel zeggen dat ik
ware ik beeldhouwer voor twee
mensen een standbeeld zou ma
ken: voor de uitvinder van het
bed waarop ik de vermoeide leden
na een tocht kan uitstrekken en
voor de man die de schrijfmachine
maakte. Overigens, wie maakte
die schrijfmachine?
de bel trok van de nieuwsvergaar-
ders. Zeven jaar had hij in stil
te het ene na het andere model
gebouwd, veranderingen aange
bracht en opnieuw gewijzigd.
Toen liet hij zien waaraan hij zo
lang had gewerkt: een zware ma
chine, met toetsen om te bedie
nen en met een papierrol boven
op. Het geheel leek het meest op
de telexmachines van enkele ja
ren terug.
„Het zal met deze machine
wel gaan zoals met zoveel nieu
we dingen: men praat erover,
men kijkt eens en dan is ieder
een het weer vergeten", dacht
Sholes wat pessimistisch.
Maar kijk, in 1873 kwam de gro
te kentering. Sholes had weer
veranderingen aangebracht en in
eens bleek de interesse aan alle
kanten: de eerste bruikbare
schrijfmachine verscheen op de
markt. Uiterlijk een soort naaima
chine met voetbediening.
Christopher Sholes moest toe
geven: „Ik heb iets slimmers
gebouwd dan ik gedacht had en
de wereld zal er baat bij heb
ben."
WEL, die plek was er, maar het
bleek een zeer bescheiden
plek. In één café op het plaatselij
ke plein, dat uiteraard Place du
Général De Gaulle heette, was een
tafeltje en daar mocht ik zitten.
Mannetje naast mannetje verdrong
zich in de ruimte, want er moest
beslist gedronken worden op die
Franse overwinning. Met een wiel-
dikte had Anquetil de Spanjaard
Bahamontes geslagen en
aan welk een schoner gedachte kon
een Fransman zich op dat mo
ment overgeven?
Maar nu een stoel en die was
nergens meer te bemachtigen.
Staande aan een tafel een verhaal
op een typemachine neervlijen is
geen kleinigheid, maar ik begon.
Het eerste halve velletje ging wel,
edoch, steeds meer Fransen meen
den de overwinning met -een glas
te moeten vieren en steeds meer
zich vrolijk excuserende en tegen
me aanstotende mensen kwamen
er binnen. Dit was geen werken.
De tijd drong, want een kran
tenpers wacht niet en ik moest
nog een telefoon vinden ook. Een
snel besluit: ik dook met mijn
schrijfmachientje onder de tafel,
ging in de kleermakerszit en
schreef mijn verhaal. Om me
heen zag ik alleen maar voeten
en schoenen; doorgaans van die
touwtjesschoenen, maar de ta
fel was breed genoeg en ik had
van niemand last. Het feit dat
ik daar zat werd wel opgemerkt,
maar niemand die het echt gek
vond. Als die man daar zo no
dig onder tafel moet zitten ty
pen, dan moet hij dat weten,
nietwaar?
Kort en goed: het verhaal
kwam op tijd klaar en stond de
volgende ochtend in een Neder
landse krant.
Iets slimmers
l LS u het mi) vraagt hebben
we bijzonder veel te danken
aan de Amerikaan W i 11 i a
Burt, die in 1829 dacht: „Dit
is het, dit moeten ze niet maar
even namaken" en hij vroeg
en kreeg patent van president
Andrew Jackson zelf.
„Typograaf" noemde hij het ap
paraat dat hij had geconstrueerd:
zo groot als een kaarttafeltje. He
lemaal achteraan zaten de letters
die naar beneden vielen na een
klap en een draai aan, een knop.
Een New Yorkse krant had een
naam bedacht: „De familie-letter
drukker", dat leek het blad de
beste en populairste oplossing.
Hoeveel zo'n „typ taf el" moest
kosten, wist nog niemand, maar
iedereen dacht dat het wel erg
duur zou zijn en niemand bestel
de ?r een. De uitvinding van Burt
is dan ook nooit in produktie ge
nomen.
Het duurde veertien jaar voor
het vervolg verscheen: De machi
ne van Charles Thurber
die in 1843 openbaar werd ge
maakt. De letters zaten nu aan
ijzeren armpjes in een ronde ring
en vooraan, ja, ja, dat begon er
al op te lijken vooraan een
rol om papier in te zetten. Maar
alweer: niemand wilde er aan,
Thurber stond even in de publici
teit en net zo vlug was men hem
weer vergeten.
Maar nu zullen we het hebben,
dachten sommigen in 1866 toen
Christopher Sholes
drukker en uitgever heftig aan
Ondenkbaar
TAAT heeft de wereld meer ge-
had dan Sholes ooit kon ver
moeden. Want laten we ons niet
vergissen: het zijn niet alleen de
kantoren, waar de „typewriters"
staan, In kamers bij mensen van
wie men het misschien nooit had
gedacht, kunt u ze vinden: die ma
chientjes met die indrukletters die
het allemaal zo eenvoudig maken
om de gedachten op papier te zet
ten.
Ik ken een oudere man hij
is 67 jaar die nooit heeft le
ren typen en die door last van
reuma moeilijk meer een pen kon
hanteren. Maar zijn twee kinde
ren zijn geëmigreerd naar Austra
lië en hij wil hun brieven beant
woorden. Kijk, de schrijfmachine
was dé uitkomst en hij tikt er al
drie jaren op.
We kennen de kreet: „Oh, wat
een mooi handschrift", maar als
we eerlijk zijn kunnen we die
slagzin niet zo gek dikwijls aan
heffen. Ik bedoel: wij met z'n
allen schrijven nu niet zo erg
geweldig duidelijk en leesbaar. Dat
„één stok en poot en haal op"
hebben we wel geleerd, maar het
is allemaal wat slordiger géwor
den in de loop der jaren.
Veel mensen weten dat maar al
te goed en willen toch dat hun
brieven aan relaties, vrienden, za
ken, en maakt u de rij maar lan
ger, er nejjes uitzien. Ze typen
tegenwoordig.
Van kleine bedrijven een
manszaken krijgen we nog
maar zelden een geschreven reke
ning: men typt. Verenigingen
sturen hun circulaires niet meer
met geschreven adressen uit; de
secretaris zit 's avonds thuis en.,
hij typt.
Onze samenleving is ondenkbaar
zonder schrijfmachines. Christo
pher Sholes had inderdaad iets
slimmers gebouwd dan hij ooit
had kunnen denken.
LS EEN AANHOUDSTER ooit gewonnen heeft dan is
het wel mevrouw J. C. M achwir th-B ij lo o in
Ro'tterdam. Toen de allereerste wedstrijd voor het
Nationale Typekampioenschap in Den Haag tverd gehouden
heh ik al meegedaan', zegt ze. „Dat was, es even kijken, in 1950
en ik werd vijfde. Elk jaar was ik er weer. Tweede werd ik en
zevende en derde en vierde. Tot de laatste keer. U bent eerste,
zeiden ze en ik kreeg de prijs: een schrijfmachine."
In de vingers
TN HAAR FLAT in het hart van
-*■ Rotterdam kijkt mevrouw
Machwirth van de derde ver
dieping de Hoogstraat in. Ze
heeft net haar zesjarige zoon Ian
naar sdhool gebracht. „Het gekke
is, dat juist die heel jonge meis
jes op zo'n wedstrijd niks halen",
zegt de snelst typende vrouw van
Nederland.
De vrouw die het snelste typen kan: mevrouw J. C. Machwirth-Bijlo uit Rotterdam.
De in Schiedam geboren me
vrouw Machwirth is al vroeg ach
ter de schrijfmachine gaan zitten.
„Ik was zeventien toen ik een
secretaressecursus volgde", ver
telt ze. „Die duurde een
jaar. Misschien had ik het in de
vingers, ik weet het echt niet,
maar op mijn eerste kantoor
waar ik als meisje van achttien
kwam, bleek ik de snelste op de
typemachine te zijn."
Elf jaar heeft mevrouw Mach
wirth op kantoor gezeten. Ze was
nogal honkvast, want het zijn in
al die tijd maar twee kantoren
geweest. Steeds brieven opnemen
en brieven uittypen, vergaderin
gen bijwonen en notulen tikken.
„Ja, ik zeg altijd „tikken",
nooit „typen". En met tien vin
gers natuurlijk, maar dat begreep
u al."
,.lk tik blind"
WAT hield) die wedstrijd, waar
bij mevrouw Machwirth eer
ste en dus snelste tikster van
ons land werd, nu precies in? Ze
vertelt het zelf.
„Je moest een half uur tikken.
We waren met tachtig meisjes
en jonge vrouwen en maar drie
mannen. Da's altijd zo, heel
weinig mannen. We kregen een
tekst en die moesten we via de
typemachine op papier zetten.
Je kijkt natuurlijk niet meer
naar de machine, want ik
tik blind, zoals dat heet. Je
houdt dus alleen de tekst naast
je in de gaten en dan ga je je
gang maar, zo snel mogelijk."
Hoe snel was dat?
„Ik kwam dus uit de bus met
486 netto-aanslagen per mi
nuut."
Dat zal wel veel zijn, maar
jm een idee te krijgen: hoeveel
aanslagen maakt iemand die ge-
voon thuis typt?
„Dat hangt zo rond de twee
honderd aanslagen", mgt me
vrouw Machwirth.
En dat „netto" bij die aansla
gen? Dat is het geheel met
daarvan afgetrokken de foute aan
slagen.
Zestigduizend
MET mevrouw Machwirth heb ik
wat zitten rekenen om er ach
ter te komen hoeveel brieven zij
in de loop van die elf kantoorja
ren heeft getikt. Dat begint dus
bij zoveel per dag, dan per week,
maand, jaar en toen kwam de
optelsom met deze uitkomst:
rond de zestigduizend brieven.
„Niet te geloven", verwondert
mevrouw Machwirth zich hardop,
„daar heb ik nooit bij stilge
staan."
Maar in september, wanneer
de nationale typekampioenschap
pen voor de dertiende keer in
Nederland worden gehouden, is
mevrouw J. C. Machwirth-Bijloo
weer van de partij.
„Dan wagen we het op
nieuw". lacht die snelle vrouw uit
Rotterdam.
F)IT ZIJN de jongste pre-
mies van de PMC: een
portable schrijfmachine van
Duitse en een keukenklok
Amerikaanse makelij.
Voor beide geldt dat zij ver
vaardigd werden in fabrie
ken van naam en dat de Pre-
mie-van-deMaand Club weer
de gebruikelijke, volledige
garantie verstrekt.
DREMIE nummer één voor
juli is de beroemde portable
schrijfmachine van Triumph,
de Triumph T i p p a.
Deze in West-Duitsland ver
vaardigde schrijfmachine is
zeer solide en fraai van uiter
lijk. Zij heeft het discrete en
voorname Elite-lettertype, een
„rustig" lettertje dat ieder
typewerk een goed „voorko
men" geeft.
Het formaat van de „Tippa"
van Triumph is handig-klein (31
x 31 x 7.5) maar de kwaliteiten
zijn die van een grote machine.
Het gewicht is 4.1 kilo, zodat ver
voer geen enkel bezwaar oplevert.
Hier zijn nog enkele deugden
van de Triumph Tippa: er zijn
drie regelafstanden, een schake
laar voor tweekleurig lint en voor
het tikken van stencils, een auto
matisch lintomschakelingsmecha-
nisme, een papiersteun, een type-
armvrijmaker. De wagen kan
vergrendeld worden, het toetsen
bord is reflexvrij, er is een losse
en vergrendelbare hoofdletter-
toets, een regelopheffer, een te-
rugsteltoets en een papiervrijma-
ker. De „Tippa" heeft vele extra
lettertekens, zoals bijvoorbeeld:
X, en do
SERVICE
Ook aan de uiterlijke vormge
ving is alle aandacht besteed. De
machine is uitgevoerd in beige en
bruin met plastic kofferkap. Het
geheel is afsluitbaar en voorzien
van een verende draagbeugel. De
Triumph Tippa leent er zich uit
stekend voor om „zo even mee te
nemen", los aan de hand of, dat
kan door het handige formaat, in
de aktentas.
Op deze PMC-portable wordt
één jaar schriftelijke garantie
verstrekt. Service wordt verleend
door de importeur en door vele er
kende kantoormachinehandelaren
in het land.
Bij iedere machine wordt een
controle schrijfproef bijgesloten
en, natuurlijk, een instructieboek
je.
Deze eerste julipremie kan wor
den besteld voor direct, maar ook
latere aflevering is mogelijk.
De prijs, bij een vergelijk
bare winkelwaarde (compleet met
koffer) van ten minste ƒ250 is
voor leden van de Premie-van.de-
Ma and Club slechts 163. Deze
clulbprijs is als volgt samengesteld:
ƒ1 AH-spaarzegels voor reserve
ring, ƒ47 aan PMC-cheques en
115 contant.
PMC-PREMIE nummer twee
voor juli is de elektrLsche
PMC-keukcnklok, een Amerikaan
se klok, vervaardigd door een be
kende fabriek, die In iedere keu
ken „past".
De klok is uitgevoerd in ivoor-
witplastic. Het formaat is 17 bij
17 cm. De PMC-keukenklok heeft
een grote centrale secondewij
zer.
Niet alleen is het handig voor
de in haar keuken werkzame huis
vrouw onmiddellijk de tijd „bij de
hand te hebben" de praktijk
leert dat tijdens het koken en
braden de tijd „vliegt" en dan is
een uurwerk in de directe omge
ving een heel gemak.
Maar van veel belang is natuur
lijk ook dat de klok, door de gro
te centrale secondewijzer belang
rijke diensten kan verlenen bij het
bereiden van voedsel.
Juist voor die gerechten die een
nauwkeurige timing vragen, is een
goed keukenuurwerk van belang.
De PMC verwacht dan ook dat
voor d^ze tweede juli premie gro
te belangstelling zal bestaan.
De vergelijkbare winkelwaarde
is 32. Voor leden van de Pre-
mie-van-de-Maand Club ligt de
prijs belangrijk lager, zij betalen
slechts 17 aan PMC-cheques.
nieuwe PMC-premles, nl. de
Triumph Tippa Portable schrUf-
j machine en de Elektrische
Keukenklok zijn voor belang
stellenden te bezichtigen In de
AH-Supermarts
Helmholtzstraat 63, A'dam,
ILeyweg 1018, Den Haag.
Westzijde 28, Zaandam.
Binnenban 265, Rotterdam-
I Hoogvliet.
Plein 1945, IJmulden.
Ir. J. P. v. Muijlwijkstraat 23,
Arnhem.
Nieuwe Markt 166, Roosendaal.
I Rijksweg 2, Geleen.
Alsmede In de AH-Zelfbedie-
Iningswinkcls
Kruisstraat 2, Assen.
Langestraat 3, Amersfoort.
LVan Loenshof 15, Enschede. i
Markt 11, 's Hertogenbosch.
HOE BESTELLEN
Juli-premie nr. één kan als volgt
besteld worden: het reserverings
formulier kan verkregen en weer
ingeleverd worden in iedere Albert
Heijnwinkel of kan rechtstreeks
gezonden worden naar de Premie-
van-de-Maand Club, postbus 175
in Zaandam. Men ontvangt na
enkele dagen het reserveringsbe-
wijs met registratienummer en
verzendadres voor het opzenden
van cheques, alsmede een giro-
stortingsformulier.
Direct na ontvangst van cheques
en girostrookje wordt de Triumph
Tippa in een solide verzenddoos
afgezonden.
S
De PMC-elektrische keukenklok met grote centrale secondewijzer. I
Waarom is de gemalen koffie
van Albert Heijn in vacuum-
blik zo in trek? Waarom is
AH-Vacuumkoffie verser dan
alle andere? Omdat de vers
heid in het blik verzegeld zit.
Vacuumbtik A 230 gram h b"ift de
koffie altijd 5 minuten ge
leden gebrand". Luister eens
als 20'n blik opengaat. "PffFtP
zegt het. En nooit zult u verser
koffiegeur hebben opgesno
ven dan op dat moment...
also! u in de branderij staat.
Kan het verser?
Vacuumblik 4 250 gram
poudmerk 11
nerk
groenmerk
paarsmerk
De beste koffie ter wereld
Perla de Colombia ij een Vacuumblik
kwaliteitskoffic, exclusief racuummtti
voor Albert Heijn in 4 250 gram
Columbia geselecteerd.
Een milde melange met
bijzonder volle smaak en
heeft de lekkerste koffie
r JULI 1963 ALLERHANDE
