ay
32
Oud, écht-Zaans huis
gaat naar
ZAANSE
SCHANS
DE SCHANS-
woonoord van typisch
Zaanse woningen
SUPERMARKET
WARENHUIS
j
im
M Albert Heijn
3 -V
£*AfrSPONS
SffAfrZEEM
Feestmaal
in hand
omdraai
^0
Albert Heijn
doet mee
\D
itelijlc pa,£L!
ttoijt
Voor of achter?
Perikelen van de vakantiewinkelsluiting
O zo schoon,
o zo snel
een sterk stel
Eieren
decoreren
RODE WIJNEN
2.5°
ROSÉ WIJNEN
WITTE WIJNEN
l.«
CHAMPAGNE
en SEKT
APERITIEFS
3.50
ZOETE WIJNEN
Aantrekkelijke korfing
ALLERHANDE
APRIL 1962
JJet paasontbijt is eigenlek de voor
naamste maaltijd van het paas
feest. Er zit iets feestelijks aan dat ont
bijt en zelfs de trage eters die het
anders elke ochtend met een kop zwar
te koffie en een beschuitje (en daar
zelfs nog moeite mee hebben) doen,
tasten tijdens het paasontbijt flink toe.
Wij geven hieronder'een aantal tips ter
versiering van de ontbijttafel.
^A!V de Oostzijde 97 In
Zaandam staat, wegge
drukt tassen hoge panden
en fabrieksgebouwen, dit
halfvervallen eeht-Zaanse
huls. Hef zal door Albert
Heljn overgeplaatst wor
den naar de Zaanse
Schans; daar zal het dan,
volledig gerestaureerd
door architect Schipper,
een ouderwetse kruide
nierswinkel tonen, qua In
terieur gelijk aan de oude,
waarin Albert Heijn Sr.
zijn zaak begon. Voorts
wordt in het achterhuis
een klein museum geves
tigd. Opvallend zijn de
flinke maten der ver
trekken dezer oude wo
ningen. Het voorhuls bijv.
is ongeveer 6 bij 6 meter.
Kom daar nu eens
Het achterhuis bevat efn
woonkamer van 24 vler
kante meter. De gevel van
het huls Is kenmerkend
voor de Zaanse stijl; een
zg. halsgevel en ook van
hont.
7 Wie kinderen heeft, zal extra
gezelligheid en extra stemming
brengen als hij een aantal eieren
op grappige wijze versiert. Wie
enige fantasie heeft, kan de
leukste sierpopjes maken. Hier
zijn een paar gemakkelijke voor
beelden.
Natuurlijk staat een mandje,
gevuld met vrolijk gekleur
de beschilderde eieren, bijzon
der feestelijk. Het in één kleur
verven is niet moeilijk. Er zijn
uitstekende verfsoorten te koop.
Het met noppen, sterretjes enz.
opsieren, vergt meer talent en
tijd.
3 In verschillende delen van
het land kan men in de paas
tijd het paaslammetje krijgen; het
is gevormd van boter. Daar waar
men het niet kent moet men de
boter in de vloot met een
warm. theelepeltje bijv. in
fraaie vormen duwen en rozet
jes maken.
A Een bloemstukje hoort na-
tuurlijk op de paasontbijt-
tafel. Er zijn al veel vrolijke
voorjaarsbloemen al dan niet uit
eigen tuin. Hier een wit-delfts
bakje (ook'Gouda maakt ze zo
en héél mooi) waarin de typi
sche groeiseltjes van het voor
jaar smaakvol zijn gegroepeerd
Narcissen, lila en gele tulpen
katjes en pril groen (deze late
Pasen biedt genoeg!) doen uit
stekende diensten. Een doodge
woon leuk boeketje (met smaak
samengesteld) is ook al heel
feestelijk.
r Een vrolijk getint ontbijt-
laken geeft aan de paastafel
een fleurig, feestelijk aanzien.
Maar een ontbijtlaken dat ge
borduurd is door de vrouw des
huizes zelf, door schoonmoeder,
moeder of zussen en dat al
léén voor zulke feestelijke gele
genheden wordt gebruikt
doet het ook heel goed. Vooral
als de kleuren van het borduur
sel lila zijn of geel of beide. Ove
rigens kan men naar eigen
smaak te werk gaan. Ook hier
is vindingrijkheid de moeder van
de creatie.
6 Het paasbrood, versierd met
een lila strik, is het middel
punt van de tafel. Er kan zo'n
pluizig paaskuikentje op geprikt
worden. Verder worden „luxe
broodjes" ook zeer gewaardeerd
En dan de z.g. matses, de onge-
rezen, platte, brosse, witte koe
ken met lichtbruine vlekjes
(tarwemeel en water) ook typi
sche paaslekkernijen (met boter
en suiker bijv. maar ook met
vleeswaren of kaas). Als ze zacht
zijn geworden, kunt u ze knap
pend maken door ze. even in de
oven te warmen, op de kachel of
met asbestplaatje bouen
een gasvlam.
T~\E Zaanse Schans is een zo goed als ongerept polder-
landschap dat doorsneden wordt door talloze sloten
en watergangen. Zoals het nu onder de hoge hemel ligt,
is het nog net zo als het was in de dagen waarin de olie-,
pel- en houtzaagmolens de Zaanstreek rijkdom en voor
spoed brachten. Deze laatste molens verklaren waarom
de Zaanstreek zoveel houten huizen telt; hout was er
volop, het was de voornaamste bouwstof.
Typisch Amerikaans
'"TYPISCH AMERIKAANS was
J- de gepensioneerde puzzelaar
die (voor liefst 1500.-) een
legpuzzel liet vervaardigen die
uit 10.000 stukjes bestond en
waaraan hij bijna vijf maanden
onafgebroken bezig was voor hij
het ding, voor de eerste keer, In
elkaar kreeg.
HOUT is veel sterker dan men
denkt. Het biedt weerstand
aan talloze ondermijnende in
vloeden. Daarom zijn er ook nu
nog veel oude houten huizen in de
Zaanstreek. Toch verdwijnen er
steeds meer; de ontwikkeling van
de industrie vraagt ruimte voor
grote fabrieken en magazijnen
en steeds meer oude houten huizen
worden opgeruimd.
Daarom heeft men er enkele
jaren terug een soort reservaat
gesticht, waar een dertigtal wonin
gen van allerlei grootte en stijl
zullen worden geplaatst. Dit reser
vaat is dan De Schans. Het is geen
openluchtmuseum; de huizen zul
len normaal worden bewoond
of anderszins in gebruik zijn.
Zowel woningen van welgestelden
als arbeidershuisjes zullen er wor
den geplaatst.
Ook Albert Heijn zal zijn
aandeel hebben in de tot
standkoming van de Zaanse
Schans. Dit bedrijf verzorgt
de verplaatsing van een
authentiek en kunsthisto
risch interessant pand dat
nu, onopvallend en verval
len, aan de Oostzijde te
Zaandam staat; het is num
mer 97.
Oudste huis uit
De Zaanstreek was
1620
eens m
"J Zo'n feestelijke paastafel
noodt tot aanzitten: fleurige
bloemen in een vaas of bakje
met een strik erom, pluizige
paaskuïkentjes, eieren (gekleurd
of „aangekleed") in een mandje,
een versierde botervloot, kleu
rige bekers en ten slottehet
forse paasbrood. Zo'n aanblik
brengt iedereen al direct in een
feestelijke stemming.
8 De pluiskuikentjes geven een
typi&ch-feestelijke paastoets
aan de ontbijttafel. Ze zijn overal
te koop en kunnen heel gemak
kelijk vastgemaakt worden. De
pootjes immers zijn van gemak
kelijk buigzaam ijzerdraad, dat
men overal omheen kan buigen.
Voor wie kinderen heeft zijn
deze kuikens eenvoudig een
plicht!
DE chef van het protocol aan
het hof van een Chinese kei-
eer had voorgeschreven dat men
nimmer de rug mocht toekeren
naar de Keizer Eeuwen ge
leden was zulk een voorschrift
van kracht en het betekende voor
de acteurs op het keizerlijk to
neel aanvankelijk een lelijke han-
dicap die hen erg in hun bewegin
gen hinderde. Men ving deze
moeilijkheid op door maskers en
kleding te ontwerpen die voor en
achter hetzelfde waren. Het was
daarna onmogelijk na te gaan
voor de keizer of hij beledigd
werd of niet al zal het de totale
indruk van het stuk wel onaange
naam beïnvloed hebben.
WAAROM WORDT er in som-
mige gemeenten verschil
tussen warenhuizen en super
markets gemaakt als het gaat
om de vraag of ze aan de
verplichte vakantiewinkelslui
ting moeten meedoen? Deze
vraag is actueel, nu de over
eenkomst tussen warenhuizen
en supermarkets steeds groter
wordt.
Sinds de eerste supermarket in
ons land werd geopend zijn
er ingrijpende veranderingen
gekomen in de detailhandel.
Wie zijn ogen daarvoor sluit,
loopt achter de feiten aan.
Men kan zo'n supermarket
(van Albert Heijn bijvoor
beeld) niet gelijkstellen met
een kruidenierswinkel. Denk
eens aan het uitvoerige as
sortiment van zo'n zaak. Be
halve levensmiddelen vindt
men er grammofoonplaten en
nylonkousen, boeken en tijd
schriften, gloeilampen er
klein-speelgoed, cosmetica er
rolfilms, drogisterij- en huis-
Q De beker met melk voor de
kinderen en het kopje voor
de ontbijt-thee of de ontbijt
koffie kunnen heel gemakkelijk
versierd worden met een klein
voorjaarsbloempje (het doet er
niet toe welk!). Met een stukje
plastic plakband kleeft u een
paar bloemen vast aan de kop
of beker en het effect is aller
aardigst. Probeert u het maar
houdelijke artikelen en ga zo
maar door.
Dat warenhuizen niet onder de
verplichte vakantiewinkelslui
ting vallen, vindt iedereen
normaal, maar waarom su
permarkets dan ook niet?
Zo'n regeling had wellicht z'n
nut in een tijd, waarin de
winkels niet veel meer waren
dan de voorkamer van een
woonhuis, waarin de onderne
mer met z'n vrouw en hoog
uit met een winkelmeisje de
zaak dreef.
Maar voor een supermarket
van thans gaat zo'n regeling
niet op. Zo'n zaak heeft im
mers al gauw vijftig, zestig
man personeel. En de leider
van die onderneming is be
paald niet uit de vakantiezor-
gen door een verplichte va
kantiewinkelsluiting, want
z'n personeel heeft langer va
kantie dan de winkel ooit
dicht kan gaan en bovendien
willen ze op andere tijdstip
pen met familie en vrienden
op vakantie dan de regeling
hun dat mogelijk maakt.
Hieruit blijkt trouwens ook,
dat de tijden, waarop de win
kels open zijn niet gelijk kun
nen zijn aan de werktijden
van het gehele winkelperso
neel. Ook het winkelpersoneel
krijgt immers een steeds kor
tere werkweek en steeds lan
gere vakanties. Men kan de
winkels niet steeds korter
openlaten.
Vakantieproblemen lost men
in de supermarkets zelf op, zo
als trouwens de warenhuizen
dit ook altijd hebben gedaan.
Waarmee slechts gezegd wil
zijn, dat supermarkets nèt za-
min als warenhuizen onder
kruidenierswinkels of andere
winkels gerekend kunnen wor
den als het om winkelsluitin
gen gaat.
de dagen dat de Spanjaarden ons
trachtten te bezetten een soort
niemandsland in de strijd om
Noordholland. De Schans ontleent
zijn naam aan een oude aarden
afweervesting.
Veel werd in die dagen ver
nield; in ieder geval gingen al de
toen staande houten huizen ten
onder en wat nu de Zaanstreek
siert, is sinds die tijd ontstaan.
De oudste woning die nog bestaat,
stamt uit 1620.
Aan de oostelijke oever van de
Zaan, waar nn reeds enkele mo
lens staan, waaronder een spece
rijenmolentje van fraaie vorm en
lijn, komt ook een kruideniers-
winkeltje in oude stijl.
Dit zal ingericht worden zoals
het eerste kruidenierswinkeltje van
de firma Albert Heijn in Oostzaan
eens was.
Een nauwkeurige reconstructie,
tot stand gekomen in samenwer
king met de tekenaar Anton Pieck
en met behulp van de herinnerin
gen van een aantal ouderen die
zich het winkeltje nog herinneren,
zal op de Zaanse Schans het ver
leden van het kruideniersbedrijf
levend houden.
Grote kamers
Architect J. Schipper
zegt over de woning die hij zal
verplaatsen en herbouwen in de
echte oude stijl:
Opvallend is hoe groot de ka
mers toen waren. De grote voor
kamer van dit huis aan de Oost
zijde bijvoorbeeld is ongeveer
zes bij zes meter; dat is dus een
groot vertrek. Daarachter is een
kamer die ongeveer 24 vierkante
meter groot is. Dat is de woon
kamer. Men sliep vroeger ook in
die kamers.
Het hele huis was van hout be
halve de fundering en die stond
weer op palen. Alles in de Zaan
staat op palen. Voor dit huis zijn
zo'n 80 palen nodig. Vroeger hei
den ze niet zo diep als tegen
woordig nu we 20 meter diep
gaan. Dan zitten we op een kei
harde diluviale laag.
In de oude tijd in Amster
dam bijvoorbeeld heiden ze
wel eens helemaal nietdan
bouwden ze een soort vlot van
takkebossen dat als het ware
dreef en trokken daarop het
huis op. Hier zie je soms nog
wel kelders die gewoon drijven.
Ze zijn waterdicht en hangen
praktisch in het vochtige, dras
sige moeras. Voor zulk bouwen
was vakmanschap nodig! Nu,
dat bezaten onze voorouders
Het is daarom zulk boeiend
werk voor een architect iets der
gelijks opnieuw na te bouwen.
Als de Zaanse Schans klaar is,
zal het zeker een grote beziens
waardigheid worden. Zeker ook
omdat de woningen in gebruik
zullen blijven."
Maak er onderling
een wedstrijd van
TUIEREN kleuren doet u
met speciale kleurstof
fen die u tegen paastijd
bij de drogist vindt. Maak
de eieren niet té zwaar
van kleur; houd uw
kleurstoffen e< rder wat
aan de pastelkant, dat
staat aardiger.
Als uzelf veel fantasie
heeft of kinderen hebt die
handig zijn met schaar en
potlood, versier de eieren
dan uitgebreid en verander
ze in langstaartige Chine
zen, baby'tjes, ballerina's,
clowns, deftige dames of
keurige heren. Daarvoor
hoeft u eigenlijk alleen
maar ie beschikken over
een grote doos met van Mi-
les en nog wat erin: kraal
tjes, pailletten, oude stuk
jes kant, wollen draadjes,
goud- en zilverpapier,
knoopjes, gekleurde band
jes of tres, kortom van al
les wat. Vergeet het kleur
krijt niet, noch de Oost-
indische inkt met teken
pen. En natuurlijk een for
se pot of tube met lijm.
Het alleraardigste is
eigenlijk om een wedstrijd
in het eierenversieren uit
te schrijven voor alle huis
genoten, groot en klein.
Als u dan maar voor vol
doende hard gekookte eie
ren zorgt en servetringen
of eierdopjes om de afge
werkte exemplaren in te
kunnen zetten. Loof voor
de allermooiste een klein
prijsje uit en geniet van
„het avondje decoreren!"
(Vervolg van pag. 1)
't Was sloven!
Zij waren allebei echter uitslui
tend en alleen „huisvrouw"... Zij
dienden ervoor te zorgen dat er
gebakken werd, dat het dagelijk
se maal zo goed mogelijk op ta
fel verscheen, dat de slacht be
hoorlijk werd verwerkt en dat in
tijden van overvloed werd inge
maakt en ingelegd. De vrouwen
karnden de melk tot boter en zij
waren het die de kaas maakten.
Wanneer men dan nog bedenkt
dat zij voor huisraad en linnen
goed hadden te zorgen, dat het
maken en onderhouden van 1de-
ding tot hun domein behoorde en
dat ze ook nog kinderen kregen
en die zo goed mogelijk groot
trachtten te brengen, dan kan
men zich gemakkelijk voorstel
len dat er nauwelijks tijd voor
iets anders overbleef!
Vanzelfsprekend hielpen in de
meeste gezinnen de dochters een
handje mee, de heren der schep
ping echter waren voor deze ar
beid te goed....
Daar waar de beurs welgevuld
was, diende de huisvrouw, gewa
pend met de sleutelmand, leiding
te geven aan een uitgebreid per
soneel waarbij ze menigmaal de
handen zelf nog behoorlijk uit de
mouwen moest steken!
Een eindeloze weg is afgelegd
vanaf de tijden dat het brood
iedere week nog zelf door de
vrouw des huizes werd gebakken,
de hammen nog zelf werden ge
rookt en de worsten gestopt, de
groenten in de pekel gezet en
het fruit in de daarvoor bestem
de rekken werd bewaard en ge
keerd tot onze tijd waarin een
aantal huisvrouwen naast hun
taak in het huis ook nog een
taak buiten de deur vervullen en
huishoudelijk personeel tot de
grote zeldzaamheid is gaan be
horen.
Een uitkomst
Er zullen nauwelijks nog huis
vrouwen bestaan, die groenten
inpekelen, er zal misschien een
kleine minderheid zijn die nog
zelf weckt, het overgrote deel
zal dankbaar gebruik maken van
alle kant-en klare voedingsmidde
len die vrijwel overal verkocht
worden.
En laten we eerlijk zijn. Zoudt
u nog terug willen naar de be
perkingen en de sleur van vroe
ger? Naar de .huisvrouwentaak"
die een nooit eindigende was?
Wij niet... wij kunnen alleen
maar dankbaar gebruik maken
van al deze moderne vindingen.
ALBERT HEIJN
Wijnkopers sinds 1887
La Jouissance Franse land-
wijn met reeds bewezen
kwaliteiten
1.65
Réserve du Palais Gallien
eenvoudige maar eer
lijke, volle Bordeaux
van 1.95 voor 1.79
Beaujolais 1960 fruitige,
toch volle wijn 2.50
Carafe
Rouge
superieure
tafelwijn
in smaakvolle
karaf
incl. karaf
-jfc- Chateau Pontoise
Cabarrus 1958
Haut-Médoc, A.C.
bouqueteuze, robijn
rode wijn 3.50
■A* Savigny-les-Beaune
1959 Appellation
Bourgogne Comferólée
Fraaie, zeer geslaagde,
elegante Bourgogne 3.95
'A Chêteauneuf-du-Pape
1959
een klasse op zich
zelf èn van het
uitstekende jaar 1959! 3.75
•A Chianti Extra
Niet zo maar Chianti,
maar een van prima
kwaliteit incl. fles 5.50
Ar Calvet Foncastel
Monopole
Momtagne-St. Emi-
Lion, A.C.
Van het huis
Calvet dat in
Frankrijk een be
grip is
3.45
Rosé de France
Iets zoete rosé,
geschikt bij alle
gerechten
La Jouissance
Halfzoete, witte land-
wijn, fris en charmant 1.65
Réserve du Palais Gallien
Halfzoete, prettig
drinkbare, goede
Bordeaux van 1.95
voor 1.79
Carafe Blanche
Iets zoete, superieure
tafelwijn in leuke ka
raf incl. karaf 2.50
Liebfraumilch 1960
Gloria, de bekende
Rijnwijn, iets zoet,
ideaal voor 's avonds 2.95
i
Pfülzer
Weinkönig
Eerlijke,
droge
Rijnwijn met
vet rassende
kwaliteiten
door zijn
allerwegen
Graves Supérieures
Demi-sec;
frisheid
geliefd 3.25
Zeiler Schwarze Katz 1960
Lichtzoet, fris en
liefelijk 3.50
A" Haut-Sauternes 1959,
Bordeaux
Een „vin liquoreux",
vrij zoet, kwalitatief
hoge dessertwijn 4.55
A" Pouilly-Fuissé 1959
Appellation Contrölée
Frisse, droge, tinte
lende wijn met mooi
bouquet 4.50
A- Fluteau
Carte blanche demi-sec
brut incl. fles 10.95
"A" Deutscher Sekt
Schloss Kirchberg, halb-
trocken, incl. fles 7.95
Red Douro Port
Conqueror5.—
White Douro Port
Conqueror5.—
■A- Red Port,
Cockbum 6.25
A" White Port,
Cockburn 6.25
Fidalgo Ruby Port
Vol rode Port 4.15
Gold Label Sherry
Conqueror
Very very dry
Very very pale ....4.75
Green Label Sherry
Conqueror
Medium dry 4.50
Pale Sherry
887
Medium dry
van 3.75 voor
"A" Madeira Cama de
Lobos Welsh Bros
Lamati Vermouth
wit of rood literfles
Martini Vermouth
wit of rood literfles
Martini Vermouth
wit of rood literfles
5.-
6.95
3.55
Kaapwijn
Zoete Muskaat wijn
Spaanse
Samos (van 't eiland) 2.50
Malaga3.85
Vinolia Vruchtenwijn 1.45
Meiwijn 1.35
Prijzen exclusief statie
geld, tenzij anders vermeld.
De met een aangeduide
soorten zijn alleen in de
grotere AH-filialen ver
krijgbaar.
Bij meerdere flessen natuurwijn (van de
zelfde soort of naar keuze gesorteerd)
bij 3 flessen 3% korting
bij 6 flessen 5% korting
bij 12 fl. of meer 714% korting
Van deze korting zijn uitgesloten: Cham
pagne Veuve Clicquot Martini Vermouth,
Saranto, advokaat en vruchtenwijnen
75 jaaren aktiever dan ooit
