50
10
3
t
0"
-a
Waardevolle voedingsstoffen
blijven volledig bewaard
Havermout-
koekjes
Vacuum-
verse
koffie in blik
mild KR#1-
ELKE NEDERLANDER EET PER
JAAR 6 KG. BLIKGROENTEN
tgto
tglo
Het begon
bij Appert
SMAAK EN
KLEUR
BEHOUDEN
GEL
INHOUD 25(J
AUGUSTUS 1961
ALLERHANDE
Waar groeien wij naar toe
ct
ct
ct
aan DIEPVRIES PRODUKTEN
DIEPVRIES I
BIEDT
VARIATIE
Albert Heijn
VELE VOORDELEN - NAUWELIJKS NADELEN
Vakembleem voor
juweliers en
horlogers
Over traplopen
gesproken
GROENTEN
SPINAZIE
Vlamvaste pannen
en en mixen
HET begon allemaal 33 jaar geleden in Labrador. Zonder
het zelf te weten bevond de Amerikaanse geleerde
Clarence Birdseye zich toen in de grootste diep
vriesruimte ter wereld. Birdseye, een verwoed jager en
visser, had dit Eskimoland voor een sportieve vakantie uit
gekozen. Hier was het, dat hem opviel hoe de Eskimo's hun
vlees en vis gewoon in de open lucht bewaarden. Maar nog
meer trof hem, dat de smaak van de bevroren levensmid
delen zelfs na weken nog net zo was alsof ze in verse toe
stand waren bereid.
Eenmaal terug in zijn woon
plaats ging de geleerde aan het
werk. De poolvakantie had hem
geleerd dat er meer mogelijk
heden waren dan alleen maar
het koel houden van levensmid
delen in de koelkasten, waarin
de bewaartijd toch niet onbe
perkt is en op den duur smaak
en kleur ook worden aangetast.
Zijn proeven wezen uit, dat
alleen zeer snel, bij lage tem
peraturen bevroren levensmid
delen hun oorspronkelijke
smaak en zelfs kleur volkomen
behouden.
Hij ontdekte ook waarom. Bij
groenten bijvoorbeeld zijn de
kleine cellen, waaruit de weef-j
seis zijn opgebouwd, gevuld met
zouten en mineraal-houdend wa-
ter. Bij langzaam bevriezen krij
gen de zouten en mineralen, die
juist de voeding en smaak geven,
gelegenheid zich van de zich
langzaam vormende ijskristallen
af te scheiden. Bovendien wordt
het ijskristal dan steeds groter
en scheurt op een gegeven ogen
blik de celwand kapot. Zodra het
produkt ontdooit, kunnen de zou
ten en mineralen weglopen,
waardoor zowel voedingswaarde
als smaak voor een groot deel
verloren gaat.
Bij een zeer snel vriesproces
vormen zich in de cellen echter
kleine kristallen en wel zó vlug,
dat de mineralen en zouten zich
niet kunnen afscheiden.
20 JAAR ACHTER
Reeds in 1929 kwam de Ame
rikaanse diepvriesindustrie op
gang. over de duizend artikelen
zi.in daar nu al in diepgevroren
toestand op de markt en in diep
vries wordt niet minder dan 2''2
milioen ton per jaar omgezet.
In Nederland was dat vorig jaar
nog maar 8300 ton.
Daarvoor lopen we dan ook
twintig jaar bij de Verenigde
Staten ten achter. Weliswaar wer-
Van iedere 10.- aan voeding uitgegeven kocht
de Amerikaanse vrouw
Engelse huisvrouw
de Nederlandse huisvrouw
Onmiddellijk na de oogst brengen de
opleggers de doperwten naar de diep-
vriesfabriek
den Celsius onder nul is daar
de temperatuur. De mannen
die daar werken dragen met
bont gevoerde overalls, dikke
Al spoedig zitten de schone doperwten
in de doosjes om in de vriesrekken te
worden geplaatst.
handschoenen en warme mut
sen. Ze zien er uit als de eski
mo's, die 33 jaar geleden Birds
eye op het idee brachten. Voor
al die snelle verwerking heeft
tot gevolg dat er vrijwel geen
vitamines en andere waardevol
le stoffen verloren gaan.
NIET ONTDOOIEN
Vrieswagens transporteren de
diepvriesprodukten naar de regio
nale distributiecentra, vanwaar
ze verder gaan naar de winkels
met hun diepvrieskasten. Hebt u
als klant zelf een koelkast dan
kan de diepvries in het vriesvak,
mits daar temperaturen heersen
van acht tot twaalf graden Cel
sius onder nul. zeker nog een
week tot veertien dagen worden
bewaard. Zonder koelkast kunt u
het produkt. mits op een koele
plaats op hout gelegd, gerust 24
ïur bewaren.
Wie het volle profijt van z'n
diepvries wil hebben, ontdooit het
niet van te voren, maar doet de
inhoud in bevroren toestand in de
pan met een klein laagje kokend
water. Vooral niet te veel om later
geen voedingsstoffen met het wa
ter weg te gooien Wie het eerst
laat ontdooien kan beter geen diep
vries kopen, want zodra de ..vorst"
uit het pak is. begint het verlies-
proces van vitamines onmiddellijk
weer. Als u daarna nog gaat ko
ken, is er bijkans niets meer van
de smaak en voedingsstoffen
jver. Alleen artikelen, die geen
verdere bereiding meer behoeven,
zoals bijv. fruit, moet men vóór
gebruik laten ontdooien.
KLEURECHT
En dan de kleur. Laat u niets
wijsmaken over kleurstoffen, die
aan diepvries worden toegevoegd.
De erg groene sperziebonen uit
het pakje diepvries hebben nog
hun oorspronkelijke kleur van di
rect na de pluk. Want ook het
proces van Weurverval wordt door
diepvries stopgezet.
den reeds in 1938 de eerste stap
pen in de diepvriesrichting gezet,
toen bij Blaauwhoedenveem in
Amsterdam op dit terrein werd
geëxperimenteerd.
Het duurde tot na 1945 vóór er
in Nederland echter van een diep
vriesindustrie van betekenis kon
worden gesproken.
VERDRIEVOVDIGD
En nu is dan ook in ons land
de diepvries in opmars. In de
laatste vijf jaren is het verbruik
reeds ruim verdrievoudigd. Al
lerlei oorzaken zijn daarvoor aan
te wijzen: de snelle toename van
het aantal verkooppunten; niet
minder dan elfduizend diepvries-
kasten staan op het ogenblik, in
Nederlandse kruidenierswinkels,
in SuperMarts, bü groentehandela
ren e.d. Bovendien wordt de
verkoop gestimuleerd door een
steeds groter keus in de diep
vriessector. waar we naast groen
ten en fruit ook vis. kip. comple
te maaltijden, vruchtesappen, en
sedert kort zelfs enkele soorten
cakes vinden.
VERS VAN 'T VELD
Nog staat een deel van de Ne
derlandse huisvrouwen vreemd te
genover diepvries. Ze weten dat
het goed is, maar de stap wordt
nog net niet genomen. Onbekend
maakt onbemind, maar wie een
maal met diepvries is begonnen,
zal vooral in de wintermaanden,
wanneer er weinige verse zomer
groenten op tafel kunnen komen,
weten wat hem te doen staat.
Alsof het vers van het land
komt, zo smaken die groenten
dan. En werkelijk is dat ook zo.
Het geheim schuilt in de zeer
snelle verwerking na de pluk.
Neem bijv. doperwten. Wil men
het volle profijt ervan trekken,
dan moeten ze precies op het
punt van hun volle rijpheid wor
den geplukt. Telefonisch en per
mobilofoon staat de boer in con
tact met de diepvriesfabriek.
DE VRIESCEL IN
Zo kan het gebeuren dat en
kele uren na de pluk de eerste
doperwten al hun bewerking
van sorteren, schoonmaken, etc.
ondergaan om dan keurig ver
pakt in doosjes op grote alumi
nium bladen in de diepvriescel
len te verdwijnen. Veertig gra-
DENKT r vooral aan diepvries-
produkten? Ze zijn om te be
ginnen niet duur, u heeft er geen
afval van want u hoeft niets
schoon te maken, ze zijn boven
dien even smakelijk als het verse
produkt. Er is een grote ver
scheidenheid in de loop van een
seizoen verkrijgbaar, waarbij we
dan in de eerste plaats denken
aan: kip en kippepoulet,
verder aan v i s, vervolgens aan
de zeer gevarieerde soorten
g o e n t e n en tenslotte aan het
fruit.
Daarnaast zijn cr dan nog de
kant-en-klaar produkten als de
Bahmi cn Nassi-Goreng
en de geliefde Patates Fri
tes!
En wilt u een heerlijke groente
soep met extra groenten erin ma
ken. denk dan eens aan de pan
klare soepgroenten uit de
diepvries!
CISKA VERHEUL
/Ap anderhalf ons havermout dient
u 3 dl. melk. een half ons
bloem, een half ons suiker, een
pakje vanillesuiker, de geraspte
schil van een citroen, een snuifje
zout en 75 gram boter of marga
rine te verwerken
U vermengt alle ingrediënten,
behalve de boter, tot een vrij dik
beslag. Daarvan bakt u met de
boter in de koekepan vrij kleine,
ronde koekjes, die u op een matig
vuur bruin en gaar laat worden.
Ze smaken het lekkerst warm met
bruine basterdsuiker, maar ze zul
len koud toch ook gewaardeerd
worden.
Wilt u ze helemaal bijzonder
lekker maken, dan roert u nog
een of twee eieren door het beslag
en u gebruikt een ietsje meer
bloem. Blijven er havermout-
koekjes over, laat niets u beletten
om ze de volgende ochtend aan
het ontbijt te geven in plaats van
de havermout-pap. U kunt ze
natuurlijk ook meegeven in de
eventuele lunchpakketten van hen
die tussen de middag niet thuis
kunnen komen.
CISKA VERHEUL.
De lekkerste koffie voor me geldt
AH-Vacuum-Koffie is de meest
verse koffie die u zich maar wensen
kunt: «ltijd een half uur geleden
gebrand
Maak zo'n blik (pffft!) maar
eens open en ruikt meteen het
volle krachtige aroma van versé
koffie, van koffie die zó uit de
branderij komt.
Precisie-gemalen, niet te fijn, niet
te grof ,dus voordelig in het gebruik.
En dat voor een prijs, zelfs nog
lager dan welk ander kwaliteitsmerk
in pak!
AH-VACUUM VERSE KOFFIE
de meest versa koffia van alia 1
Mild-
krachtig
(ROODMERK)
SST 1."
2M lura
Mild-
geurig
(GROENMERK)
hUkT"" 1 45
250 tnm I»
Vol-
Pittige
aromatisch
koffie
(OOUDMERK)
(PAARSMERK)
Tacuam- 71
h"k°ïm* I 10
250 from
250 irtm 1
heeft da lekkerste koffies
Pfffi
\rOORTAAN kunnen kopers van
uurwerken of gouden en zilve
ren sier- en gebruiksvoorwerpen de
vakbekwame detaillist herkennen
aan een embleem in de etalage. Dit
embleem is onlangs aan een dui
zendtal horlogers en juweliers uit
gereikt en stelt voor een gestyleer-
de ring met edelsteen en een ge-
styleerde wijzerplaat van een uur
werk.
Het ontwerp is van mej. Cary
van Hatlum te Wassenaar.
De horlogers/juweliers die het em
bleem voeren hebben zich gebon
den aan een ,,ere-code", niet alleen
tegenover elkaar, maar ook tegen
over hun cliënten.
Ten opzichte van de vakbe
kwaamheid voldoen zij aan de
wettelijke eisen, die geldend zijn
voor de uitoefening van de klein
handel in goud, zilver, juwelen
en/of uurwerken. Wat betreft de
betrouwbaarheid houden zij zich
aan al datgene, dat in het maat
schappelijk verkeer betaamt, „zulks
in het bijzonder met betrekking
tot de zorgvuldigheid die zij als
juwelier/horloger geacht worden
te betrachten".
Het is immers in de letterlijke
betekenis niet alles goud dat
blinkt. Een gouden sieraad kan
bijvoorbeeld slecht zijn afgewerkt.
Van een horloge ziet u de wijzer
plaat en de kast: maar wie vertelt
u dat het mechanisme achter die
wijzerplaat niet afgrijselijk slecht
is? U wilt edelstenen in een ring,
hanger of broche. Maar hoe „edel"
zijn deze stenen? Er zijn lepels en
vorken, die een leven lang worden
gegarandeerd. Dat kan. Maar hoe
lang laat de producent zijn uitein
delijke klant leven en hoe vaak
mag het bestek dan wel worden
gebruikt?
Het Centraal Orgaan voor de
Juweliers en Horlogers en een
Commissie van Beroep zien toe op
de handhaving van de voorwaar
den van het vakembleem en be
handelen eventuele klachten.
Als Eskimo's vermomde
vreren in de vrieskamers met vorkhef
trucks om de dozen diepvries op hun
plaats te brengen.
DLIKCONSERVEN zijn uit onze samenleving niet meer weg
te denken. Ze staan in onze kelders en voorraadkasten,
de ruithen van schepen zijn er mee geladen en expedities
naar onherbergzame gebieden leven voor een groot deel op
blikconserven. Bovendien bieden ze de huisvrouw de mogelijk
heid op iedere dag in elk seizoen juist dat haar huisgenoten
voor te zetten, waar ze zin in heeft. Om maar niet te spreken
van het gemak dat schoongemaakte blikgroenten voor de huis
vrouw betekenen.
..fJREN en uren heb ik trap-op.
trap-af gevlogen!", verzuch
ten vele vrouwen (en mannen).
„Als je eens óp zou tellen wat
ik elke dag trappenloop, zou je
niet toeten wat je zag!", vervol
gen zij en zij doelen cp de trap
pen thuis, die op kantoor, die in
grote gebouwen en elders.
In Amerika heeft men deze
kreten-van-uitputting eens onder
zocht. Men deed een opmerkelijke
ontdekking. Het blijkt dat per
sonen. die denken, dat zij zoveel
trap-op, trap-af gaan de hele dag,
niet veel méér klimmen dan on
geveer vijf mimiten per dag.
Wie dus geconcentreerd vijf
minuten achter elkaar trappen
klimt, legt een enorme klimaf-
stand af die de meesten onzer
lang niet halen. Om een indruk
te geven: wie zonder rusten vijf
minuten achtereen klimt, komt
tot zestig afdelingen van ieder
tien treden en die 600 treden zijn
ongeveer het derde van het. Em
pire State Building in New York.
het hoogste gebouw aldaar. Wie
tot helemaal boven zou willen
lopen (102 verdiepingen; tezamen
1860 treden) zou vijftien minuten
onderweg zijn. Als hij tenminste
niet zou behoeven te rusten.
DIEPVRIES
DIEPVRIES
DIEPVRIES
SOEPGROENTEN
rvAT de wereidconsumptie aan
blikconserven op het ogenblik
bijna zestien miljoen ton per jaar
bedraagt, had de Franse kok Ni
colas Appert zich 151 jaar
geleden nauwelijks kunnen voor
stellen.
12000 goud franken
Hij was het immers, die de
mensheid bekend maakte met de
mogelijkheid om voedsel voor
lange tijd te conserveren. Bij zijn
dagelijks werk ontdekte hij, dat
voedingsmiddelen in met kurken
afgesloten flessen, na verhitting
n kokend water, lang houdbaar
bleven. Eigenlijk deed hij niets
anders dan wecken, bij welk pro
cédé echter veel van de voe
dingsbestanddelen verloren gaat.
Maar niettemin incasseerde hij
de twaalfduizend goudfranken,
die Napoleon had uitgeloofd voor
de uitvinding van een methode
om voedsel te conserveren,
waarbij geen gebruik van zout of
zuur behoefde te worden ge
maakt. Zelf schreef Appert in
1810 een boekje, waarin hij zijn
werkwijze uiteenzette, zonder ech
ter nog precies te weten, op wel
ke wetten de conservering be
rustte. Dat was voorbehouden
aan Pasteur, die pas in 1860
een wetenschappelijke verklaring
kon geven voor de in de praktijk
gegroeide werkmethode van Ap
pert.
Opmars van het blik
Al vrij kort na Apperts ont
dekking ruimde de fles het veld
zoor het blik, dat nu nog steeds
de 1 oornaamste plaats inneemt
bij de conservenindustrie over
de gehele wereld. Niet alleen is
blik goedkoop en gemakkelijk
te verwerken, maar bovendien
heeft het nog niet verklaarde
gunstige eigenschappen waar
door het verpakkingsmateriaal
en de geconserveerde voedings
middelen elkaar goed verdra
gen.
Het conserveren zelf, een me
thode om bederfveroorzakende
micro-organismen door middel
van koken in hermetisch gesloten
blikken of ander verpakkingsma
teriaal onschadelijk te maken, is
in de loop der jaren steeds ver
beterd. Dank zij de moderne tech
nische en hygiënische hulpmidde
len is het mogelijk het vitaminen-
verlies tijdens het koken tot een
minimum te beperken. Bovendien
ligt er een zeer korte tijd tussen
het ogenblik van de oogst en de
verwerking in de fabriek, waar
door dus de groenten en het fruit
verser worden behandeld dan thuis
ooit het geval kan zijn.
Op volle toeren
Het zijn juist de zomermaan
den, waarin dc conservenindus
trie, die in Nederland niet al
leen voor de binnenlandse con
sumptie maar ook voor de
exportmarkt van onze tuinbouw-
produkten van steeds grotere
betekenis is geworden, op volle
toeren draait. Duizenden blik
ken, vervaardigd door machi
nes met een capaciteit van vier
honderd blikken per minuut,
rollen op het ogenblik iedere
dag van de band en gaan naar
de opslagplaatsen.
Zo kan men in de sombere
wintermaanden het gemis aan
verse zomergroenten voor een
groot deel opvangen en kan
men in gebieden, waar de na
tuur niet voldoende oplevert
toch voorraden voedsel aanleg
gen.
Eerst handbedrijf
De Nederlandse conservenindus
trie dateert al uit het begin van
de vorige eeuw, ook al was het
toen nog maar een moeizaam
handbedrijf. In 1818 gingen er
reeds zendingen doperwten en
tuinbonen naar het toenmalige
Nederlandsch-Indië. Het waren
vooral de griep- en cholera-epide-
mieën, die omstreeks 1866 de con
servenindustrie een stoot in de
goede richting gaven. Niet alleen
groenten en fruit maar ook vlees,
vis, soepen, melk enz. lenen zich
uitstekend voor conservering in
blik. Van melk in blik is Neder
land zelfs de grootste exporteur
ter wereld.
De meeste blikconserven
per hoofd van de bevolking
worden op het ogenblik gege
ten in de Verenigde Staten,
Groot-Britannië en België.
Iedere Nederlander consu
meert per jaar ongeveer zes
kilogram blikgroenten, 3Vt ki
logram fruit, twee kilo vlees
en ruim een kilo vis.
Grote variatie
Blikconserven hebben vele
voordelen en eigenlijk geen na
delen. Blikken zijn gemakkelijk
voor voorraadvorming, eenvou
dig te transporteren en gemak
kelijk mee te nemen uit de win
kel. Voor de huisvrouw beteke
nen ze tijd- en brandstofbespa
ring omdat haar taak voor een
groot deel al door de conserven-
fabrieken is overgenomen.
Bovendien bieden blikconser
ven een grote variatie en is
men niet gebonden aan jaarge
tijden of de streek waar be
paalde produkten groeien. Een
der vroegere nadelen, namelijk
het moeilijk openen van het blik
met het daaraan verbonden ge
vaar van bloedende vingers, is
de laatste jaren dank zij aan
zienlijk verbeterde blikopeners
geheel opgevangen.
TYE Amerikaanse ontwerper
■L' Richard S. Latham
schiep voor de Thomas porselein
fabrieken serviesgoed, dat van een
nieuw keramisch materiaal is ge
maakt, namelijk C o r d a l i t. Deze
stof is tegen grote temperatuur
schommelingen bestand en bezit
een groot warmtegeleidend ver
mogen. Serviesgoed van Cordalit
kan zonder bezwaar op open en
gesloten kookplaten en op dc open
gasvlam worden geplaatst. Het is
dus volkomen vlamvast. Daar het
materiaal 100 dicht is. voldoet
het ook in hygiënisch opzicht aan
alle eisen.
Te koop bij speciaalzaken in glas,
porselein en aardewerk.
een garde of nog heel
moeizaam met twee vorken? Na
tuurlijk gaat het heel wat vlugger
en handiger met een elektrische
handmixer, waarvan er verschei
dene goede fabrikaten verkrijg
baar zijn. Tornado is nu met een
dergelijk apparaat de Klop-MIx
Junior, op de markt versche
nen, het kost 23,50, compleet met
receptenboekje, in een mooie doos
verpakt.
Met deze nieuwe handmixer kan
men room, eiwit, beslag, mayo
naise, dranken enz. kloppen. Het
apparaat is voorzien van twee stel
verwisselbare garden. Dit verwisse
len kan geschieden zonder dat de
handen behoeven vuil te worden,
omdat door een druk op een daar
voor aangebrachte knop de garden
automatisch worden uitgeworpen.
De mixer heeft een mantel van
nylon, uitgevoerd in twee kleuren:
lichtblauw en donkerblauw.
Mogelijkheid tot
abonneren
Van de gelegenheid om zich op
AIIer-Hande te abonneren hebben
reeds velen gebruik gemaakt.
Slechts een briefkaart met ver
melding van naam, volledig adres
en woonplaats, voorzien van 50 ct.
aan extra postzegels voor admi
nistratiekosten cn gericht aan
Albert Heyn N.V. Zaandam, is vol
doende om zich gedurende een jaar
van toezending te verzekeren. De
post bezorgt AIIer-Hande aan huis.
Wij verzoeken u wel, in verband
met de postvoorschriften, deze
50 ct. aan zegels aan de adreszijde
van de briefkaart te plakken.
