SPECULAAS Albert Heijn ZAL ALTIJD BESTAAN LANGER LEVEN KRACHTMENSEN VAN TOP TOT TEEN 225 „VLAGGETJESDAG" ALBERT HEIJN Oud-vaderlands baksel nu in modern „costuum" SPECULAAS JEUGD POCKETS SPECULAAS Extra voordelig maakt u het leven goedkoper! Al reist de mens naar TT /i /i W Mars en Maan Jl/ j TJ 1J/X d NIEUWE BANDEN tb, AMANDEL SPECULAAS Extra kwaliteit Presidenten van deze eeuw en aardappeleters EET-GEWOONTEN IN WEST-EUROPA Van melkdrinkers SEPTEMBER 1960 ALLERHANDE 3 voor de boterham per pak 500 gram) Dat ook de pantalon tot de vrou welijke mode behoort laat deze foto HET ZUIDEN WINT ALS men in aanmerking neemt, dat de prestaties van atleten vaak in fracties van centimeters worden afgemeten en wereld records afhangen van bijna minus- cuul-kleine verschillen, dan ver wondert het, dat men niet méér rekening houdt met de invloed die het draaien van de aardbol heeft op b.v. discuswerpen, speerwerpen en dergelijke. De draaiing van de aarde als mede de zwaartekracht nemen af naarmate men de polen nadert. Met andere woorden: bij de eve naar zijn deze het grootst. Dat be tekent dat een man, met dezelfde krachtsinspanning, enkele centi meters verder kan gooien (bijvoor beeld) in Bombay dan in Helsinki, dat 42 graden dichter bij de Noord pool ligt voor de J^JET BEZIT van geweldige spieren betekent nog niet, dat men bijzonder gezond is of bijzonder mannelijk. Het toont alleen, dat de bewuste spier of spierbundel door voort durende oefening (vaak) abnormaal is ontwikkeld. In de kiosken kan men velerlei vooral buitenlandse tijd schriften vinden, waarop buitensporig-gespierde jongelingen met een trots lachje hun biceps en borstspieren laten rollen. Nu het seizoen der Olym pische Spelen opnieuw is aan gebroken, is het wellicht inte ressant eens nader te bekijken in hoeverre de inspanningen van deze gespierde knapen betrekking hebben op hun levensduur en hun gezond heid. Mens 12 p.k. Een geoefende atleet kan enkele seconden lang een krachtsontplooiing bewerkstel ligen van ongeveer 12 pk en dat staat ongeveer gelijk met de kracht die een bromfiets motortje kan ontwikkelen. Die 12 pk zijn de grens. De atleet kan ze aanwenden om de 100 meter binnen recordtijd af te leggen en de gewichtheffer om er zijn halter van 110 kilo mee op te tillen. Overigens blijkt bij vergelijking dat de hardlo per nog meer energie moet op brengen voor zijn prestatie dan de gewichtheffer. Nieren en klieren De mens is dus beperkt wat zijn krachtsontplooiing aangaat. Dat staat in verband met de wer king van schildklier en bijnier Het lichaam is als een motor en beide klieren regelen de functie ervan. De schildklier doet het ..gewone" werk. de bijnier ver leent extra kracht in noodtoestan den: vlucht, gevaar etc. Zij doet dit door suiker te onttrekken aan de lever en die in de bloedstroom te brengen. Zowel bij de leeuw als bij de muis is de bijnier gro ter dan de schildklier. Bij de oli fant, die maar zelden vlucht en weinig vecht (dus geen extra „brandstof" nodig heeft) zijn ze ongeveer even groot. Bij de mens is de schildklier het grootst (tegenwoordig ten minste, want bij de oermens zal dat wel anders geweest zijn) en dat toont aan dat de mens ge schikter is voor geregelde arbeid dan voor plotselinge krachtsin spanningen. Het zou er dus op neerkomen dat, als men de pres taties zou willen opvoeren, men eerder die twee klieren zou moe ten ontwikkelen dan het spierap- paraat. Daarvoor bestaat echter nog geen methode en het is maar de vraag of die ooit zal kunnen wor den ontwikkeld. Hoe het ook zij: de waarheid van deze vaststel ling wordt ingezien door de trai ners van renpaarden die him dier nogal eens wat adrenaline toedie nen voor een race. Spierontwikkeüng Voordat ook de klieren ontwik keld kunnen worden, blijft elk gymnastisch en atletisch systeem zich richten op spierontwikkeüng. Dat dit. wanneer het het enige doel wordt, niet gunstig is, tonen de levensgeschiedenissen van be roemde krachtpatsers: zij stier ven lang vóór him tijdgenoten met normale spierontwikkeüng en opvallend is, dat hun lichamelij ke ontwikkeling, vóórdat zij een Tarzan begonnen te worden (door eindeloos oefenen) meestal bene den het normale was. De nogal monotone systemen die krachtmensen moeten produceren, kunnen veel fraais op dat gebied bewerkstelli gen. Zo bereikte een Engels studiosus een bicepsomvang van 68 cm (de taille van een slank meisje) en een borst- wijdte van 1.27 m. Deze per soon wist met de linkerhand een gewicht van 200 kilo bo ven zijn macht te tillen. Een andere krachtpatser wist een halter van 60 kilo onafge broken zes uur lang op te drukken; hij verzette op die manier veertig ton (over bodige) arbeid. Darwin Overigens is men er lang niet zeker van, dat de dikte van de spieren iets te maken heeft met de kracht van die spieren. Char les Darwin maakte eens een studie van de lichaamsbouw van arbeiders in een Chileense goud mijn. De mijnen waren 75 me ter diep en iedere man bracht bij iedere reis een stuk erts met een gewicht van 90 kilo naar boven. Feitelijk was het meer een kwes tie van klimmen dan van lopen, want de ladders bestonden uit boomstammen met inkepingen die zigzagsgewijs in de schacht waren geplaatst. De natuurvorser merkte op, dat sommige der man nen baardeloze knapen waren van achttien tot twintig jaar met wei nig ontwikkelde spieren, hoewel zij de gehele dag doorwerkten met slechts twee rustdagen in de drie weken. Op dezelfde wijze draaft een Aziaat of een neger soms mijlen ver met een last van 300 kilo op de rug als de weg vlak is. Deze begaafdheid bepaalt zich trou wens niet tot niet-Europeanen; ook dezen kunnen heel wat ver stouwen. Verhuizen In dit verband moeten vele on zer vaderlandse verhuizers ge noemd worden. Een ieder kent wel uit eigen ervaring verhuizers die er tenger en mager uitzagen en desondanks in staat bleken tot het verslepen en wegtillen van v.achten die een ander zouden doen bezwijken. Een zekere Pierre Gra- n i e r, een Parijse marktsjouwer, vestigde een record door een ge vuld watervat, met een gewient van 260 kilo, op zijn hoofd rond te dragen. Sandow Gewichtheffen en dikke spieren behoeven in het geheel niet sa men te gaan met een goede ge zondheid. Dat bewijst wel de dood van de beroemde Sandow, een man die enkele tientallen jaren ge leden grote opgang maakte met zijn Sandow-systeem dat gericht was op het vormen van zware spierpartijen. Deze Sandow, aanvankelijk een tengere en zelfs zwakke jongen, begon zijn lichaam systematisch te ontwikkelen door eindeloos-een tonige oefeningen (dezelfde als die welke de spierballerige jongens op de sporttijdscliriftjes moeten toe passen). Hij slaagde daar wonder wel in en werd een „klassieke schoonheid op die manier. Hij ver breidde zijn systeem cn kreeg op die manier een wereldnaam. Hij stierf toen hij nauwelijks vijftig jaar oud was, toen hij, in een uitbarsting van energie, zijn auto die in een greppel was vast gelopen, optilde. Het fijne inwen dige apparaat had de eisen van de overontwikkelde spierbundels niet kunnen inwilligen en had er de brui aan gegeven. Waarom terugkeer? Overigens behoeven dikke spie ren lang niet altijd een voordeel te zijn; zij zijn vaak een nadeel bij het snelle verplaatsen van het lichaam. De vlo kan, naar verhou ding van zijn grootte veel verder springen dan de kangoeroe Naar verhouding alweer is een kind, dat niet lopen kan, sterker dan een volwassene met de rela tie tussen spierkracht en lichaams gewicht groter dan in enige dere periode van het leven. Maar waarom zou de mens terugkeren naar de kinderJ-jke staat? Of naar die van de chimpansee die te ver gelijken is met de mens als kind? Allerhande E. C. Elüot, De geheimzinnige planeet, Jeugdpockets-reeks, Uit geverij Gottmer, Haarlem. Twee jongens worden tijdens een tochtje door de ruimte per ruimte-scooter, meegezogen door een passerende raket. Ze komen op een planeet terecht waar het heel anders toegaat dan op hun aardsatelliet, waar zij woonden en die door hun groot-ouders was gebouwd. Met de vriendelijke pla neetbewoners beleven ze de vreemdste avonturen. Boze aard mensen worden door hun toedoen verjaagd, gevechten met afschu welijke wezens weten ze te win nen. De jongens krijgen tóch heimwee naar hun satelliet, en moeten hun nieuw verworven vrienden verlaten. Wanneer ze thuiskomen, bemerken ze dat ze hele beroemdheden zijn. Ze wor den tot kapiteins benoemd van een ruimtescooter-vloot. Johanna Spyrl, Heidi, Jeugdpoc kets-reeks, Uitgeverij Gottmer, Haarlem. Een weesmeisje wordt op vijf jarige leeftijd bij haar grootva der, die hoog in de Alpen woont, ondergebracht. Ze raakt sterk aan hem gehecht en ook de dieren en de bergen boeien haar zeer. Wan neer haar tante haar na drie jaar weer komt halen en naar Frank fort meeneemt, wordt ze ziek van verlangen naar haa." oude plekjes in de bergen. Ze kan niet wennen aan de etiquette bij haar tante thuis en aan het schoolgaan. On danks haar goede speelkameraad je Klara en de vriendelijke men sen om haar heen, kwijnt ze weg. De dokter begrijpt dat ze alléén in de bergen, bij haar grootvader, genezing zal vinden en tenslotte mag Heidi naar hem terug. Het echte leven begint weer voor haar. Sir Walter Scott, Ivanhoe, Jeugd pockets-reeks, Uitgeverij Gott mer, Haarlem. Het verhaal speelt zich af tij dens de strijd tussen de Norman- diërs en de Saksers. Ivanhoe strijdt aan de zijde van de Sak sers en wil verhinderen dat Prins regent Jan, Konin» Richard Leeu wenhart, die aan eer kruistocht deelneemt, tijdens diens afwezig heid van de troon stoot. De laat ste werd, vóór zijn terugkomst in Engeland, door de Normandiërs gevangen genomen, maar hij ont snapt naar Engeland. Hij komt in contact met Ivanhoe en met Ro bin Hood die de Saksers leiden in hun strijd tegen de Norman diërs. Richard Leeuwenhart komt weer op de troon, en de Norman diërs worden verslagen. Ivanhoe weet, behalve vele gevechten, ook de vrouw van zijn hart voor zich te winnen. Foto Roland de Vassal Pierre Cardin ontwierp dit hoedje in asymmetrische lijn. Het gemaakt van veertjes en rood flu weel. Ruiten zijn wederom dé grote mode. Een leuk jasje om bij lange pantalon te dragenl geurig gekruid, een AH-speciali*eit per pak 500 gram) meerdere vriendjes en verlaat zo voorgoed de bakkerij. Het maga zijn verzendt ze naar de winkels en de klant koopt ze (bij tien- en nog eens tienduizenden!) en geen akelig hard blik komt er bij te pas; niets ziet men ooit terug van wat er wegging. Zo'n machine is een wonder. Een nóg groter wonder. Hij name lijk weet het zo m te kleden dat de speculaasjes, bij hun hoge kwa liteit (waar het vóór alles om gaat!) precies tot de juiste dikte rijzen, zodat in elk pakje hetzelfde aantal speculaasjes zit en zodat het gewicht altijd ongeveer 240 gram bedraagt. PRECIES RIJZEN En voor dat „precies tot de juiste dikte rijzen" is een geducht samen werken tussen allerlei vakmensen nodig. Want met dat rijzen hebben de grondstoffen te maken, de kwa liteit van de suiker, het meel, de kruiden en wat verder al niet en dat zijn, tot op zekere hoogte, toch allemaal „levende" bestanddelen, die zich maar niet laten ringeloren. En daar dan komt, zoals dat eeuwenlang het geval is ge weest, de vakman weer kijken. Hij, de ware oerbakker, staat bij de oven en regelt, hij staat bij de trog, waarin het deeg wordt gekneed, en regelt, en hij ook controleert met de neus: de geuren die verleidelijk opstijgen En zo zijn wij dan weer bij het uitgangspunt van dit verhaaltje: hóe geweldig de mens ook voor uitstreeft (naar Mars en Maan), de speculaas zal altijd op dezelfde manier worden gebakken. Met goede grondstoffen (anders wordt het geen goede speculaas), met fijne smaak en vooral met vak manschap. Anders kan het een voudig niet! En dan natuurlijk met de góede kruiden uit de tuin der natuur; hoe heten ze ook weer? Kaneel, cardemon, koreander, en nog véél, véél meer. ^ENKT u maar een» terug aan da tijd omstreek» 1930. Herinnert u zich dat nog wel? Het leven wa» heel wat goedkopei dan nu en het wa» bepaald heel inder». Wa» het beter? Och, iedere tijd heeft zijn eigen goede en kwade zijden. Maar in de modewereld heeft men teruggegrepen naar deze tijd, waar de vrouwen eigenlijk uitermate vrouwelijk gekleed waren. Toen wat nog geen sprake van spijkerbroe- i, van blote benen in sandalen, van slordige haren. Het is goed dat men de vrouw en zeker ook het jonge meisje, zon der overdrijven, er weer charmant verzorgd wil laten uitzien. Met een paar voorbeelden willen wij dit gaarne duidelijk maken, Ze is er weer, de speculaas-van-het-nieuwe-seizoen! Gebakken in Albert Heijn's eigen banketbakkerijen. Ovenvers, overfijn, sprook jesachtig lekker! En (om de traditie te handhaven) fabelachtig laag geprijsd! Niet vergeten morgen meteen proeven! Speculaas is speculaas en zo zal het altijd blijven. Hoe de arbeidsmethoden ook veranderen op allerlei gebied, het speculaasbakken zal altijd en onveranderlijk hetzelfde blijven en dat is een prettige en eigenlijk ook wel veilige gedachte. Terwijl de eerste ruimtevaarders zich naar Maan en Mars zullen begeven, zal de speculaas, doodgewoon en als vanouds, geurend en langzaam, fraai- donkerbruin kleurend, de ovens verlaten en het hart en de smaak verblijden. "TvE LEZER weet hoe het vroeger *~I ging. Speculaas, „een sterk gekruid, typisch Oud hollands sinterklaasge- b a k" (zoals de encyclopedie dat omschrijft), is de naam die afgeleid is van de planken waarmee men vroeger werkte. Deze heetten „speculu m", hetgeen „spiegel beeld" betekent. Het waren (en zijn!) niet anders dan vormen waarmee, zoals kinderen zand taartjes maken op het strand (als het een mooie zomer is!!), het ge bak tot een prettig model wordt geperst. MATRIJZEN Met planken, waarin soms zeer fijn snijwerk was aangebracht, werkten de bakkers en zij schiepen een uniek baksel. Zij dóen dat nog. Nu dan niet meer met houten plan ken maar met bijzonder-fraaie me talen matrijzen. In deze matrijzen, die wel wat lijken op die waar mede een krant wordt gedrukt, zijn de modellen van molentjes, van vrijertjes en vrijsters „verzonken" en, gevuld met deeg, draaien zij hun inhoud op een lopende band en daar verlaten in dichte gelede ren de „aankomende" speculaasjes de vorm en glijden, fraai in het gelid, de oven binnen, waar zij na acht minuten (zeg maar) geheel gebruind en gezond naar buiten komen, om nog warm en geurend als de complete Sinterklaasdroom van een kind, weg te zakken naar een lagere verdieping, waar zij verpakt worden. DEGELIJK PRINCIPE Zo gaat het bij Albert H e ij n, een der grootste spe culaasbakkers ter wereld, kan men rustig zeggen. Want spe culaas, een waarlijk vader lands gebak, wordt in enorme hoeveelheden gebakken in de AH-bakkerijen. En dat, zoals duidelijk zal zijn geworden, volgens het oude, oeroude, degelijke principe. Het begint met een mooi, rul- lijkend deeg, vol amandeltjes. Met grote zorg hebben de bakkers dit deeg samengesteld, daarbij bij gestaan door de wetenschappelijke geesten die op het laboratorium werkzaam zijn. Immers, een bakke rij die gebruik maakt van zulke enorme hoeveelheden grondstoffen en tot zulke verbluffende produk- tiekwantiteiten moet komen als die van AH (de vraag in de winkels bepaalt deze grote produktie), kan geen enkel risico lopen. Het moet er zeker van zijn dat alles van de eerste kwaliteit is en dat het eind- produkt feilloos uit de oven komt. PROEF-BAKKEN De klant, gewend aan het allerbeste, moet kunnen bouwen op zijn eigen specu laasje. Nu dat kan hij! Want voortdurend wordt gecontroleerd of de kwali teit aan de (hoogste) eisen voldoet. Een regelmatige controle ook in het AH-la- boratorium. Dat waarborgt een constante kwaliteit en constante kwa liteit is de voorwaarde voor een tevreden klantenkring. Dus: bij een mooi rul-lijkend deeg begint het. De pers drukt er vervolgens de zeer fraaie vormpjes van en deze glijden de oven in. Niet „zomaar"! Nee, zij worden behendig losgemaakt van de linnen band, waarop zij het kortstondig leven begonnen, en overgenomen door een andere band, om nu, los en licht, door de metalen ovenband te worden ont vangen en daarna de duistere tunnel van de vervolmaking bin nen te gaan. DUIZENDEN KILO'S Het klinkt allemaal nogal ver heven, maar daar is reden voor: wie de stroom, de eindeloze stroom (duizenden kilo's per dag!) de duistere, warme tunnel ziet binnenglijden, móet wel enigszins in symbolische termen gaan den ken. Warm en vol komen zij, even gerezen, tevoorschijn en dalen af naar de verpakkingsafdeling. En daar voltrekt, zich dan het moderne wonder der speculaasjes: ze wor den mechanisch verpakt en een zestal meisjes helpt daar aan mee. Dat mechanisch verpakken, dat zo eenvoudig lijkt voor wie het ziet gebeuren is een waar wonder. Vroeger ging de speculaas in blik ken. Wie herinnert ze zich niet: deze vaak zwaar-gedeukte mon sters met scherpe kanten en ge mene weerhaken die overal, in alle winkels, tot last van klant en winkelier, stonden opgeslagen en, in de drukte van het na-seizoen, een ware plaag betekenden. TEDERE „HANDEN" Dat is voorbij: een machtige machine pakt met tedere, me chanische hand het reeds-gevul- de doosje speculaasjes, wikkelt er bliksemsnel een hermethisch- sluitend, conserverend vocht werend „papier" om, vouwt het als de beste met oortjes en puntjes dicht en zegelt het dan feilloos toe. Met warmte en met allerlei ander slims. Daarna glijdt het pakje rustig, en alsof het héél gewoon is, naar een witgekleed meisje en gaat in een prettig kartonnen doosje met „door en door" met échte amandelen 'TIEN presidenten heeft Amerika zich deze eeuw verkozen; i enkelen hunner zijn tot tweemaal toe tot de hoge waardigheid ver heven. Hun namen: McKinley, Theodore Roosevelt, Wil liam Howard Taft, Wood- row Wilson, Harding, Cal vin Coolidge, Herbert Hoover, Roosevelt, Tru man, Eisenhower. Een hunner werd vermoord: McKinley: een stierf onder ge heimzinnige omstandigheden: Har ding (1923); een was verlamd (Roosevelt); een geraakte later verlamd (Wilson); een werd direc teur van een verzekeringsmaat schappij (Coolidge); een was in genieur (Hoover, die nog leeft en 86 jaar oud is); een was manufac- turier (Truman); een generaal (Eisenhower). Taft, die tegen de 290 pond woog, was de zwaarste. Theodore Roose velt, die in 1901 en in 1904 werd gekozen, was de jongste; hij was 43 toen hij president werd in 1901. Sinds 1920 stemmen ook de Ame rikaanse vrouwen. In 1924 speelde de radio een grote rol in de ver kiezingen; dat was voor de eerste maal. Nu doet de T.V. hetzelfde. Wat precies is het President schap? Het antwoord werd mis schien gegeven door een politicus aan wie Harding, toen hij de strijd om het presidentschap be gon, vroeg: „Ben ik wel groot genoeg voor de race?". De ander antwoordde: „Grootheid op de presidentszetel is in hoofdzaak een illusie van het volk". Wij Neder landers zijn bijzonder grote melkdrinkers, ei- eters en gebruikers van margarine. In een gezin, bestaande uit vader, moeder en twee kinderen beneden de veer tien jaar wordt per jaar ge middeld zeshonderd liter melk verbruikt. Dat heeft het bureau voor de statistiek van de Euro pese Gemeenschap voor Kolen en Staal onlangs uitgerekend. Een jaar lang hebben twee duizend huismoeders in Duits land, België, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland, van wie de echtgenoten werkzaam zijn in de kolenmijnen of de staalindustrie, heel nauwkeurig een huishoudboekje bijgehouden. Iedere cent werd verantwoord. Precies schreven ze ook op, waarvoor ze het inkomen van het gezin besteedden. Geheel vrijwillig hielpen deze huis vrouwen mee om een statistiek tot stand te brengen, die de des kundigen een indruk kan geven van de welvaart in de verschil lende landen en hoe deze wel vaart eventueel nog kan worden verhoogd. In Nederland deden 170 gezin nen mee, voornamelijk uit de omgeving van de Hoogovens te Velsen en de Limburgse mijnen. Natuurlijk is het interessant te weten, hoe wij er in ons land je voorstaan. Uit een grafiek over de bestedingen bij de staal- arbeiders zien we, dat wij met het eten en drinken, samen met Luxemburg, de laatste plaats innemen. Van ons inkomen is iets meer dan een derde be stemd voor de voeding. De Ita lianen hebben maar liefst de helft nodig. Het wonen kost ons wel het meeste geld met bijna een vierde van hetgeen we ver>- dienen. Op het gebied van de kleding slaan we niet zo'n gek figuur met elf procent, terwijl dit percentage in Italië maar acht is. Grappig is ook het overzicht van de hoeveelheden gebruikte levensmiddelen per gezin. De Italianen eten met 119 kilo per gezin per jaar de meeste deeg waren. Echte vleeseters zijn de Luxemburgers met maar liefst 173 kilo per jaar. In ons eigen landje van boter en kaas wordt overigens de meeste margarine gegeten met 77 kilo per gezin. Onbetwist zijn we verder de grootste melk drinkers met 672 liter per ge zin in één jaar. Wijn wordt het meeste in Frankrijk gedronken, waar een gezin 338 liter per jaar door het keelgat slaat tegen ge middeld een liter bij ons. Dat we zulke grote aardappel eters zijn, blijkt op een fabeltje te berusten, want de deskun digen rekenden uit, dat de Fran sen, Belgen en Duitsers jaarlijks ruim honderd kilo meer gebrui ken dan wij.

Allerhande | 1960 | | pagina 3