110
Speculaasje
baksel
- traditioneel
is er al weer
bier gedronken uit een laars
f LEZERS ANTWOORDEN Hebt U ooit
Lang
„De rommel wordt maar
zó weggehangen"
Vraag het CiskaVerh
Ook voor
deze
huisgenoten albert heijn
KAASBONBERTJES
HET IS NOG ZOMER. MAAR....
er dan een maand heeft
A.H. al geëxperimenteerd
een
Moderne affiche
van A.N.W.B.
Theezakje populair
- vooral in V.S.
IL_J
BRUINE BONEN MET SPEK
Obligatie
problemen
Albert
Belgebekef
AH levertraan helpt Uw kinderen veilig door herfst en wintheen
ALLER HANDE
SEPTEMBER
UE
n
JET SPECULAASJE is er weer. Het traditionele baksel, dat
ons alweer doet denken aan de gezellige Sinterklaastijd.
Langer dan een maand al is er in de laboratoria en bakkerijen
van A.H.'s fabrieken gëexperimenteerd om een nog verfijnder
en smaakvoller koekje te krijgen dan vorige jaren.
Natuurlijk, er is een geijkte receptuur, een geijkte bak-
methode. Maar de bakker is afhankelijk van de beschikbare
(eerste klas) grondstoffen. Ieder jaar opnieuw moet hij zoeken
naar de juiste samenstelling van de benodigde kruiden, meel,
boter en suiker. En tegelijkertijd mag hij er rekening mee hou
den, dat van de zich steeds uitbreidende A.H.-familie de een
een vlies-dun speculaasje prefereert, en de ander een kruime-
liger dikker exemplaar
Zo kan dus eerst na ernstige
voorbereiding en talloze smaak-
proeven de bakkerij beginnen.
Zware koperen koekwalsen,
waarin eeuwenoude prenten ge
graveerd zijn, vormen de koek
jes uit het deeg. Als soldaten in
het geiid glijden ze vervolgens
de tientallen meters lange band
ovens in. Via de koelbaan be
reiken ze bros en glimmend de
paktafels, waar ze ingeblikt
worden.
Een weinig opwindend pro
ces. dat nog slechts door zijn
oude ..prenten"' de herinnering I
levendig houdt, dat dit gebak I
eenmaal het glorie-product ge-
weest is van elke bakker.
„Vrouwliefpaar"
Heel ons volk, zoals het reil
de en zeilde, werd erop afge
beeld. Er waren schepen en mo
lens op afgebeeld, naast talloze
gebruiksvoorwerpen uit het da
gelijks leven, honden, poesen en
zwanen, naast de bekende vrij
ers - compleet - met - ridder
lijke - emblemen. Nog spreekt
de chef-bakker van Albert Heün,
de heer Talsma, over zijn „vrouw
liefpaar". een prent met de af
beelding van een man en een
vrouw in misschien 17e eeuwse
klederdracht.
Het is nog maar nauwelijks
een halve eeuw geleden, dait de
invoer van de Engelse biscuits
de bakkers op het denkbeeld
bracht het speculaasdeeg met
metalen walsen in te drukken en
af te snijden. Voordien was het
een handwerk, waarbij houten
koekvormen werden gebruikt,
waar vaak zeer kunstzinnige
schrijnwerkers de prenten in
hadden uitgesneden.
Vele bakkers hebben de hia-
Het baksel, dat uiit die vormen
getakt werd, was het spiegel
beeld of speculum van de hou
ten vorm. Het meervoud van
speculum is specula. In de volks
mond gmg weldra verloren, dat
specula al een meervoudsvorm
was. en dus ging men spreken
van speculaas.
vroeger
Uit dit alles mag niet voor
den afgeleid, dat de middel
eeuwse monniken het eerst
op het idee gekomen zijn om
uit een stuk deeg een figuur
te kneden. De bakkers xiit
het oude Egypte deden het
ook reeds. Die broodbeeld-
torische waarde van die vaak
van geslacht op geslacht ge
bruikte prenten" niet ingezien.
Toen ze geen practische waar
de meer hadden, hebben velen
ze gebruikt als stookmateriaal
voor de ovens
In kloosters
En zo stamt de oudst
dateerbare koekplank, die
bewaard gebleven is pas uit
eind vijftiende eeuw. Maar
zeker is, dat er in de voor
gaande eeuwen ook al mee
gebakken werd. Slechts scha
mele houtreslen hebben het
de historici duidelijk ge
maakt. Waarschijnlijk is de
naam speculaas zelfs in de
kloosters ontstaan. De mon
niken maakten de gekruide
of gepeperde koeken, de
nonnen een honinggebak, dat
veel overeenkomst had met
ons tegenwoordige taai-taai.
waarin men overigens dezelf
de vormen terugvindt als in
de speculaas.
De deegvormen werden ge
drukt in de houten plankjes
met verzonken reliëf-figuren.
hoort in
Niet alleen bosbrand is een ge
vaar voor een fraaie natuur.
Ook de verontreiniging tenge
volge van de toch zo spreek
woordelijk bekende schillen
en dozen", die men immers
..als dank voor het aangenaam
verpozen" achterlaat voor de
eigenaar van het bos, is een
aanranding van de schoonheid
en de sfeer van ongereptheid,
die de mens voor een ware
ontspanning in de natuur van
node heeft.
Daarom blijft het van het groot
ste gewicht om de schillen, de
papieren, de verpakkingen
van levensmiddelen, etc. wan
neer men weggaat uit de gast
vrije natuur, dusdanig te be
graven. dat er niets meer van
te zien is.
De A.N.W.B. die altüd, ook in dit
opzicht, zo actieve vereniging
met zijn ruim 300.000 leden,
heeft teneinde de natuurveront-
reiniging tegen te gaan, een
nieuwe variant op het thema
..schillen en dozen" uitgege
ven: een heldere plaat, waarop
een gespitste stok allerlei af
val omhoogsteekt onder de
leus: ,,Dat hoort in een vuil
nisvat!"
Niet alleen de A.N.W.B. dient
hier echter de opvoeder te zijn.
Ook in het gezin moet altijd
de leus zijn: orde en netheid
en alle afval in het vuilnisvat!
Hier kunnen ouders grote in
vloed uitoefenen.
En het begint reeds bij het pa
piertje om de toffee. Zozeer
moet de zin voor orde en net
heid in de jonge mens ontwik
keld worden, dat hij. te begin
nen bij het kleinste papiertje
alles onmiddellijk in het vuil
nisvat, de prullenmand, de as
bak of elders doet- Een schone
natuur geeft een reine geest!
jes" waren oorspronkelijk
offergaven aan de vereerde
goden-
Ze hebben het Bloedoffer van
de meest primitieve volkeren
vervangen. Wanneer dat voor
het eerst gebeurd is, weet nie
mand. maar van de oude Ger
maanse volkeren is het bekend.
Met de komst van de Evangelie
predikers, die de volkeren kers
tenden, werden ook de heidense
gebruiken in een andere vorm
gegoten.
De koeken met de figuur-voor
stellingen werden nu voortaan
als gewijde koeken in de kloos
ters gebakken. Nog bekende
voorstelling op de speculaas of
taai, als die van Adam en Eva
onder de appelboom. Koning
David, spelende op de harp, her
inneren nog aan die kerstening,
maar dat er achter die voorstel
lingen ook nog een offerande
schuilgaat, waarmee de Ger
maanse goden mild gestemd
moesten worden, zullen waar
schijnlijk maar weinig mensen
meer weten.
Per ongeluk ontdekt
j\fEER DAN in ons land
1*1 heeft het theezakje
of de theebal in de
Verenigde Staten opgang
gemaakt. Van alle thee,
welke in de Nieuwe
Wereld wordt gedronken,
wordt 35% van thee
zakjes gezet.
Een Amerikaan is er
de uitvinder van ge
weest. zonder nu direct
dit doel voor ogen te
hebben gehad. Zijn naam
luidt Thomas Sullivan,
die in 1908 in het hartje
van New York een kleine
groothandel in thee en
koffie dreef. Sullivan
had nl. op een goed
ogenblik overdachtdat
hij heel wat geld zou
kunnen besparen als hij
zijn theemonsters niet
meer. zoals tot dusverre,
in kleine metalen kan
netjes maar in geweven
zakjes rondstuurde.
Hij bestelde een paar
honderd met de hand
genaaide zakjes van
Chinese zijde, vulde ze
met thee en zond ze naar
zijn klanten. Het resul
taat was verrassend. De
orders stroomden binnen,
niet direct op de thee
soorten die hij wilde ver
kopen maar op de zakjes.
Zijn klanten hadden ont
dekt. dat dit een handige
manier was om thee te
zetten. En zo breidde
deze gewoonte zich over
de gehele Verenigde
Staten uit en heeft, voor
zover kan worden nage
gaan. nog niets aan
populariteit ingeboet.
HET IS VREEMD GESTELD
met het menselijk geheu
gen. De dingen, die op het
ogenblik dat ze gebeuren on
vergetelijk lijken, verdwijnen
onmiddellijk uit de geest, ter
wijl andere, ogenschijnlijk
onbelangrijke voorvallen er in
blijven hangen en de mens
vervolgen met zulk een hard
nekkigheid. tot in de slaap toe,
dat ze angst en schrik teweeg-
roepen.
Tine-thuis, lieve lezer.
Gij kent de eekhoorn-in-het-
algemeen: een aardig bruin dier
tje met een gemoed zo zacht als
een lam en ogen zo rond en helder
als die van de glazenwasser (het
insect dus). Eens op een namid
dag toen Tine-thuis juist ont
waakte uit een middagslaapje zat
zulk een eekhoorn op haar
nachtkastje en keek haar strak
aan met die oogjes.
„Hij keek me strak aan'"', riep
Tine-thuis, „mét die kleine oog
jes!"
„Ja, waar anders mee", zeiden
wij wrevelig, want ons snoer zat
in de war en de volgende dag
zouden wij zeer vroeg de wijde
polder in om te vissen.
„Net oogjes", ging Tine-thuis
opgewonden voort, „nét oogjes
als van Moilemans van Otje van
Ali: ronde kraaloogjes. En dan
een staart, zeg!", riep die Tine,
„zoó'n staart! En hij at van mijn
zuurtjes en hij keek me maar
aan; net Moilemans van Otje".
Lezer, deze Moilemans van
Otje is een speelgoed popje in
hoerendracht en de merkwaardige
naam heeft betrekking op de
groenteboer die, zo ziet Otje dat
tenminste, grote gelijkenis ver
toont met zijn pop.
„Maar ik vond het heus eng,
hoor", zei Tine-thuis, „zo'n le
vend ding ineens naast je
bedwaarna zij de kamer
uitliep en naar de keuken ging
om daar haar eekhoorn kwijt
te raken aan de andere vrou
wen-thuis.
Een onschuldig voorva'l. zoals
elke lezer onmiddellijk zal be
amen. Maar niet voor Tine-
thuis! Want deze kreeg last van
het onschuldige diertje. Waar
een ander het leuke gebeurtenisje
met een fijn glimlachje terzijde
gewuifd zou hebben, er voortaan
zorgvuldig voor zorgend de zuur
tjes weg te sluiten, daar bleef
de eekhoorn Tine-thuis drukken.
Het diertje groeide, figuurlijk
dus, tenslotte tot een monster
van geweldige omvang en dik
wijls spookt het door haar dro
men; dan gilt zij ineens zeer
schel en doordringend in het
duister van de nacht.
Vannachtzegt ze aan het
ontbijt, „had ik de eekhoorn
weer. Zükke ogen! En zó'n
staart! Hij zat op de lamp:
eng hoor!"
Wij lachen die Tine dikwijls
uit met haar eekhoorn.
HET menselijk geheugen! Een
vreemd iets. Een ander voor
beeld: toen wij die paling vingen
die later verdween. Dat was toch
wel degelijk een belangrijk mo
ment. Wij hadden ingelegd voor
andere vis en sloegen een paling
op en dat gaf een hele opwinding
langs het viswater: geroep cn ge
juich zoals dat dan gaat. Wij
deden het gladde dier in ons
akertje en legden daarna met
hernieuwde ijver in. En hadden
juist weer beet toen wij zagen
hoe het slimme beest trachtte te
ontsnappen. In de spanning van
het ogenblik grepen wij het beet
en stopten het zonder verder na
denken in de zak van ons col
bertje. En, merkwaardig genoeg,
vergaten het daar onmiddellijk.
Zoals wij trouwens ook ver
geten waren, dat er een gat
in de zak van dat jasje zat,
zodat alles wat er in die zak
ging onmiddellijk naar de
voering zakte.
Wij stelden die avond alleen
vast, dat de paling uit het
akertje was en dat was alles.
Waarna wij het jasje in de kast
hingen en met vacantie gingen.
HET menselijk geheugen! Men
ziet langs de weg in het
Berner-Oberland een dood muis
je liggen. Men vergeet het dier
tje meteen, men denkt er geen
seconde meer aan, maar eenmaal
weer thuis in het eigen bed duikt
het ineens op.
DE KATER
TOEN wij, na de vacantie,
onze kamer binnenkwa
men, hing daar een merk
waardige lucht. „Kater Kees!",
dachten wij onmiddellijk, want
IJERINNERT zich nog de vraag, die mevrouw V. te R. in
ons laatst uitgekomen nummer van Aller Hande stelde
over het gebruik van een glazen laars bij het bierdrinken? Zij
deed dit niet vergeefs, want er kwam een aantal antwoorden
binnen, die haar op het goede spoor kunnen brengen. De oor
sprong van de laars als verschijnsel werd hierdoor nog niet
verklaard, wél maken wij gezamenlijk kennis met verschil
lende gebruiken. Onze hartelijke dank voor de geboden hulp!
De heer A. E. E. te Am
sterdam, kende het gebruik
van de glazen laars uit Ber
lijn. In zijn stamcafé haalde
de kastelein elke Zaterdag
avond een glazen „Stiefel"
uit de kast om op de. vriend
schap te drinker^. De laars
werd dan met licht bier en
Sprvndel bronwaterge
vuld, waarna de baas zelf de
eerste dronk uitbracht. De
laars ging daarna rond en
was het moment aangebroken,
waarop in de hiel lucht kon
ontstaan, dan verkeerden al
le aanwezigen in de grootste
spanning.
Het werd dan muisstil en
iedereen luisterde en zag met
de grootste spanning toe. Dege
ne. die het niet gelukte zonder
klokken door te drinken, zag zich
dan n.l. genoodzaakt de volgen
de ronde te betalen. Wie wèl
kans zag zonder geluid de laars
uit te drinken, profiteerde, om
dat de volgende ronde dan voor
gezamenlijke rekening uitviel.
Echter., bij het minste geluid
was men niet alleen slachtoffer,
maar werd ook het resterende
bier. dat zich nog in de voet be
vond, weggespoeld!
Tussen al deze bedrijven door
zong men gezamenlijk op de
vriendschap; het aantal rondjes
was heel verschillend en meest
al eindigde het wekelijkse bier
feest na een seintje van de
waard, ..dat er nu nog maar één
stiefel gedronken zou worden".
Het merkwaardige gebruik hield
verder in. dat niemand hierbij
mocht zitten, zodat alles zich
staand in een kring voltrok. De
laars was ongeveer 27 cm lang
over de juiste inhoud kon onze
zegsman geen opgave doen.
Een tweede gebruik van de
glazen laars in Duitsland le
ren wij kennen door het schrij
ven van de*heer C. H. van der
H. te Zutphen. Ook hem wa
ren de glazen laarzen in het
buffet van zijn hotel te Wesel
opgevallen.
Bij navraag bleek het in daze
landstreek de gewoonte te zijn.
er het eveneens bij ons bekende
..pannenbier" uit te drinken. De
inhoud was ongeveer vier liter
groot en zo'n laars werd dan ge
heel gevuld. Het pannenbier is
een zeer oud gebruik; zodra een
in aanbouw zijnd huis ..onder de
kap" komt. behoort iedere aan
nemer of bouwer het hieraan
werkzame personeel op bier te
tracteren. Vandaar het pannen
bier, waarbij de pannen dus
niet in de keuken, maar op het
dak thuishoren. Het is ons be
kend, dat in dergelijke gevallen
elders ook wel brandewijn en je
never wordt geschonken.
Een derde antwoord kwam
binnen van mevrouw F. J.-R.
te Ocgstgeest. Mevrouw J.
maakte tijdens haar verblijf
op de Zugspitze ..aan de
lijve" kennis met de glazen
laars.
Het gebruik bleek daar in de
ze vorm te bestaan, dat alle
aanwezigen een slok uit de laars
moeten nemen. Op een moment
wordt dit steeds moeilijker en
tot grote pret van iedereen zal
plotseling een minder ervarene
de gehele verdere inhoud in het
gezicht gespat krijgen. Door gro
te of kleine slokken te nemen
kan men dit trieste lot Lachten
te voorkomen en de spanning
van het gehele gezelschap is In
zo'n situatie ^begrijpelijk.
Mejuffrouw L. H. le Am
sterdam kan zich het, huise
lijke gebruik van de glazen
laarzen nog goed herinneren.
Door een erfenis waren haar
ouders in het bezit gekorrci
een compleet garnituur. J
één grote en verder uit
tal kleine glazen laanP
stond. De inhoud van
ne laars stond gelijk aaf
een gewoon bierglas. I
overlevering uit Westfsfl
bet bier door handig 1
met de voet zonder klol
de laars gedronken wordfl
dit niet gelukte, moestX
huiselijke kring op eöj
tracteren.
Uit een en ander
dat ook bij onze lezetj
r essen een warme
ling voor het bier a
bestaat. Wij menen ctl
te doen regelmatig ietl
gebruik van bier in ol
elders te publiceren. F
tie zal het zeer op pil
hierbij op de meJev. I
haar lezerskring te
kenen. Hebt U aardig>
of wenst u zelf over e|
gebruik iets meer
schrijft u dan beslistl
Verheul, HarstenhoelT
Scheveningen. U kunt
baat van een grote j
ling verzekerd zijn.
Bijzondere aanbieding: Plats du jour
Een complete maaltijd: met vleeejus en doorregen spek!
per IhcrhTik van 1,75
deze buv.rkat.er dringt dikwijls
steels binnen en doet dan
allerlei lelijks.
Wij rukten daarom chagrij
nig de deur open en riepen
verwijtend tegen de vrouwen-
thuis: „Kater Kees is er weer
geweest! Het stinkt hièr!:
onderwijl bedenkend, dat dit
onmogelijk was, daar het huis
geheel gesloten was geweest.
Waarna wij de deur sloten en
ineens oog in oog stonden, bij
wijze van spreken, met de
dode muis uit het Bemerober-
land. En (dus) tenslotte naar
bed gingen.
Om tegen tweeën wakker te
schieten van een verschrikkelijke
gil: Tine's eekhoorn had zich
duidelijk weer present gemeld.
Het gaf een heel gestommel in
haar kamer. Daarna weer in
slaap, werden wij ruw gewekt
door het binnentreden van alle
vrouwen-thuis.
„Wat lig je toch eng te kreu
nen en te doenriepen ze be
zorgd, en toen stokten de woorden
hen in de keel. Ze stonden ge
heel roerloos. „Wat een lucht
hangt hier!", riepen ze daarna
ontsteld, „wat doe je nou weer
meteen?"
EEN SLANG
LEZER, hier werden wij zeer
toornig. „Ik droomde van een
dode muis", zeiden wij, „mag ik
soms nog in mijn eigen bed van
een dode muis dromen!" en toen
riepen ze: „Ja, het ruikt naar
dooie muizen! D'er zitten er
zeker achter je behang. Je mag
je raam wel 'es openzetten! Dooie
muizen ja!". Waarna ze weg
dromden. „Eekhoorns en muizen;
je kunt hier je pret wel op..",
zeiden ze nog tegen elkaar op de
overloop.
Nog twee volle weken waarde
de Berneroberlandse muis door
onze dromen en nacht-aan-nacht
zongen wij in onze onrustige
slaap duetten met Tine-thuis wier
eekhoorn ook geen enkele dag
verstek liet gaan.
Toen vonden de vrouwen-thuis
tenslotte de paling in de voering
van ons jasje.
„Een dooie slang!" jchrééuw-
den ze eenvoudig door het
trappegat", „een morsdooie
slang in je jasje!!" en ze brach
ten het griezelend naar buiten,
waar ze het in de compostkuil
begroeven. Wij stonden bitter
toe te zien door het keuken
raampje.
„Nou zie je eens", riepen wij
groot in onze woede, toen zij I
toeer binnen kwamen, wat een I
bénde het hier in huis is! De
rommel wordt hier maar in de
kast gehangen zonder eens
even bekeken of gelucht te
worden. Het is een schande!!"
en daarna sloegen wij nog wel
een kwartier met de deuren,
daarbij telkens een fel: „ba!!"
uitstotend.
Df.
HET A.H.-spaarsysteem blijkt
de obligatiehoudsters danig
bezig te houden, gezien de vele
vragen die wü over dit onder
werp krijgen. Mevrouw Van A.
te Rotterdam vraagt ons, of aan
de verkoop van een obligatie
kosten zijn verbonden. Ja me
vrouw, u dient met uw obligatie
naar een commissionnair in ef
fecten (iedere bank is commis
sionnair in effecten) te stappen.
Voor de verkoop van een stuk
geldt een vast tarief. U zult voor
de verkoop van uw obligatie
ongeveer 1.25 moeten betalen.
MEVROUW B. in Groningen
„worstelt" met een ander
probleem. Zij vraagt zich af,
waar zij haar obligatiecoupons
kan inwisselen om haar rente te
ontvangen. Wel mevrouw, in
ieder filiaal van Albert Heijn
kunt u. zodra deze -betaalbaar zijn
gesteld, de coupons inwisselen en
dan zal men u onmiddellijk de
rente uitbetalen. U hoeft daar-
lllillllllllllllllllllllllllll
J Donatin per zak
Krachtvoer per zak
Mergpijpjes
Mopjes
Puppy-food
I Terriercoke
Vlees
Kattenbrood
I Florita
per zak
per zak
per zak
per zak
per blik
per zak
per zak
Zangvogel-, papegaaien-, duiven- en kippenvoer j
IiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKjiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiniininnnHnf,
57
103
103
76
103
103
75
35
63 i
voor niets extra's
kunt üw coupon ocl
geven bij een colni
effecten, u zult d
kleine provisie mtj
HET is mevrouië
dam niet helm
lijk wat het iüooJ
tekent. Mevrouu
staat pari, wanneE
lijke waarde ervt
aan de nominale^
neer de koers dil
pari staat een f
het hoger staats
nale waarde
wanneer het mj
]\/TE VROUW
T'J- wil graag fl
welke mogelij ll
wanneer zij hT
spaarzegels heJ
boekje inwissel!
gatie, die zij w!
met een winst
25 gulden. Zij 1
obligatie vasthl
ieder jaar (tu|
haar rente int c
haar vijftig gii
krijgt. De dercil
een spaarbriefj
twintig jaar f
Tenslotte
te Oegstgel
of een spaarbrj
Nee mevrouw!
niet winst del a
twintig jaar is I
waard, niet ml
Een obligatie F
Ieder jaar krii
rente een aanl
In de „A^ue" van Ji
troffen wij artikel aan vi
een Belgisc«tobezitter, d
blijkens de "d geen onl
kende is opNederlandse wl
gen. In diP^el trekt dej
Belg van liegen enige vooi
buitenland^ogal opvallend.
eigenaardig11 van ons Ne-
derlanders.het bijzonder oj
het gebied het verkeer.
Hij zou toe zeker niet ge
komen zijÊ "iet een Neder
lander zie het vorige num
mer van ïad, had beklaagd
over eniger ons Nederlan
ders vreetSelgische verkeers-
gewoontei
Hoe he< zij, uit dit artikel
blijkt, da" deze Belg de bij-
zondere 'ie van 'ibert Heijn
in de N<andse huishoudkun
de in zii^est oorspronkelijke
betekend was ontgaan.
Wij 1; de getergde auto
bezitter ,aan het woord: „En
wanneei in een file voor een
verkeei4* of een spoorweg-
overgaiaat- en aan alle kan
ten d.-Afgestapte fietsers
tegen ;wagen gaan hangen,
gelieve te bedenken, dat dit
in Necód usance is, net als
Altoert'jn".
op
OU-DOM. Als een man
gaat len: r.och, alle vrou
wen hetzelfde", raakt hij
op lid.
M. CUMBERLAND.
De originele Lojodinse Levertraan per fles f 1.25.
1
