DOELMATIGE VOEDING
steun voor gezondheid
jek. Joost v.d wettjjne
ALLER HANDE
MELKFLESSEN-ORGEL
Ze» wat lege melkflessen netjes op een rij. Blaas langs de
halsopening van de eerste melkfles, zodat je BOEll! hoort.
Doe dan In de tweede melkfles zoveel water dat |e door te
blazen een geluid hoort, dat eén toon hoger ligt en ga zo
voort tot de opeenvolgende melkflessen, als |e blaast, opeen
volgende tonen van de toonladder doen weerklinken. Voor
de hogere tonen kun je ook kleinere, b.v half-literse flessen
Het aanblazen met de mond Is vermoeiend. Daarom roepen
we de stofzuiger te hulp. tenminste, als die van een sleemodel
is en zowel kan zuigen als blazen De slang gaat in de kant
van de stofzuiger die blaast. Het platte mondstuk hebben we
niet nodig. We schakelen de stofzuiger in en houden de
buis, waarmee de slang eindigt, schuin voor de halsopening
van de melkflessen. Als je dat goed doet hoor je een geluid
als van de stoomfluit van een schip. Probeer nu eens een
liedje te spelen, b.v „Moe. er ligt een kip in het water".
Verveelt je melkflessen-orgel je, dan kun je er zonder
moeite een soort xylofoon van maken door er met heft van
een mes tegenaan te tikken Dan echter krijg je heel andere
tonen en geeft de volste fles niet de hoogste, maar de laagste
ROMMELPOT (ALS BAS)
Prachtig diep gegrom, dat veel lijkt op het geluld van een
contrabas, krijg je met een rommelpot, het instrument, waar
mee in sommige streken van ons land op „vastenavond" (22
Februari) de jongens langs de huizen trekken om met muziek
en zingen centen op te halen
Voor een rommelpot heb je nodig een bus of blik zonder
deksel, een varkensblaas of een ïtevig stuk 'plastic, een stuk
riet en wat touw. Het midden van de blaas (die enkele dagen
in water moet hebben gestaan) of van het stuk plastic bevestig
Je met een touwtje (stijf vastknopen I) om het uiteinde van het
stuk riet. De blaas of het plastic spannen we over het blik,
waarin we wat water doen Trek ook hier het touw zeer
stevig aan voor je het vastknoopt
De rommelpot bespeel je door je vingers na» te maken en
dan met je duim, wijsvinger en middelvinger langs het stuk
riet te wrijven. Doe je dit op de juiste manier, dan hoor je
een zwaar gegrom Met blikken van verschillende grootten
kun je verschillende toonhoogten krijgen.
KLOKKENSPEL
Door verschillende metalen voorwerpen, b.v vorken en
lepels van verschillende grootte, aan draadjes op te hangen
en daar met een houten stokje of een lepel tegen aan te
slaan, horen we klanken, die veel weg hebben van een klok
kenspel Heb je een grote keus in metalen voorwerpen, dan
kun Je daaruit misschien een reeks „klokken" samenstellen,
die een toonladder weergeven
Heel luid - even luid als bij het gebeier van kerkklokken -
kunnen we ons klokkenspel horen als we doen zoals de
jongen op de tekening, die een mes, een vork en een lepel
heeft gehangen aan drie draadjes garen, waarvan hij twee
uiteinden met z'n wijsvinger in z'n oren drukt Elke keer dat
hij hardnekkig „nee" knikt, botsen de lepel, de vork en het
mes tegen elkaar en hoor» hij een machtig ge-bimbaml
BUIZOFOON I
Wal een raar woord, hè' Buizofoon! Maar het is dan ook een
muziekinstrument van kartonnen buizen! Probeer er eens
wat de krijgen en snijdt gelijke buizen dan af tot hun lengten
zich verhouden als 18 9: 4/5 3/4 2>3 3/5 8'15 12 De
buizen moei |e met touwtjes onder elkaar hangen zoals op de
(ekening is aangegeven Met een hamertje, dal je maakt van
een kurk, waardoorheen je een potlood prikt, bespeel je de
buizofoon Na enige oefening kun je er vast leuke wijsjes
op
SPIJKERPIANO
Sla in een blok hout wat spijkers van gelijke lengte en zorg
ervoor dat elke spijker wat dieper in het hout zit dan zijn
voorganger. Ook in een klein, afzonderlijk blokje hout slaan
we een spijker. Daarmee „tokkelen" we de andere spijkers en
dan krijgen we heel aardig klinkende klanken. Onze spijker-
piano kunnen we door de spijkers dieper in te slaan of wat
naar buiten te trekken zo stemmen dat we een tponladder
GLASHARMONICA ■■■i
Vroeger zag je in badplaatsen wel eens een man met een
lange rij gedeeltelijk me» water gevulde wijnglazen, die daar
met lichte wrijfbewegingen met de vingers de heerlijkste
klanken en liedjes aan ontlokte Eenvoudig is dit bespelen van
wijnglazen niet. maai het is echt de moeite waard het eens
Neem een wijnglas met een dunne voet, was je handen met
heet water zeep en wat soda zodat ze volkomen vetvrij zijn,
maak de top van de wijsvinger nat en strijk daarmee, zacht
drukkend, over de rand van het glas in het rond. Laat je niet
ontmoedigen als het met meteen lukt. maar probeer het vele
malen en houd daarbij de vingertop steeds nat Je mag
vooral niet te hard op het glas drukken
Zodra het spelen op één glas enigszins luk», moet Je proberen
een hele serie wijnglazen te bemachtigen Doe daar zoveel
water in dat je een toonladder krijgt, oefen veel en wie weet
welk een virtuoos op de glasharmonica je nog wordt.
ELASTIEKJES-HARP
Lijm op een sigarenkistje een plankje, waarin je met een
mesje op regelmatige afstanden ach» inkepingen heb» ge
maakt. Sla In de korte zijkant van het kistje op regelmatige
afstanden acht heel dunne spijkertjes en span om het geheel
acht elastiekjes zoals de tekening aangeeft. Tokkel je de
elastiekjes met duim of wijsvingen, dan zullen ze alle een
bijna oven hoge toon geven, maar door de elastiekjes één
of meer malen om een spijkertje te winden en het spijkertje
zonodig wat te verbuigen, kun je hogere tonen krijgen. Op
die manier kun je je elastiekjes-harp zo stemmen dat je er
een toonladder en dus ook allerlei wijsjes op kunt spelen.
STRIJKIJZERGITAAR
Span een dunne stalen draad, b.v. een
stalen snaar van een muziekinstrument,
over een plankje en twee stokjes door
één kant van de draad met een spijker
vast te zetten en aan de andere kant
een oud strijkijzer of een ander zwaar
voorwerp te hangen. Door met een
derde stokje de lengte van de
„snaar" te veranderen, kun je bij het
tokkelen tonen van verschillende
toonhoogte krijgen
STEMMEN
Het stemmen van de muziekinstrumenten gaat het beste met
behulp van een piano of een ander muziekinstrument, waarop
Je gemakkelijk en zuiver een toonladder kunt spelen Stem
alle muziekinstrumenten, die Je maakt, op dezelfde toonhoog
ten, nodig dan wat vrindjes ul» en probeer samen iets t»
spelen als een echt orkestl
TEKST: LEONABD DE VRIES
Van onze geneeskundige medewerker.
DE overtuiging dat men door de samenstelling der voeding invloed
zou kunnen uitoefenen op de gezondheidstoestand van het lichaam,
heeft eigenlijk altijd onder grote groepen tan mensen geleefd.
Het is merkwaardig, dat zij zo vaak leidt tot fanatisme en eenzijdig
heid. Zo zijn velen er van overtuigd, dat allerlei kwalen door gebruik
van vlees ontstaan. Anderen weer menen, dat witte ver-gezuiverde
suiker ziekten kan veroorzaken. Over alcohol, tabak, thee en koffie
zwijgen wij nu maarer is bijna geen kwaal te bedenken of deze
werd in de een of andere tijd wel eens aan die genotmiddelen toe
geschreven.
Doch ook in omgekeerde zin bestaat er veel overdrijving. IFij
bedoelen de gunstige uitwerking, die aan sommige voedingsbe
standdelen wordt toegeschreven. Men verwacht dan wonderen van
rauwkostvan melk, van eieren of men meent door het regelmatig
gebruik van bepaalde vitaminetabletten gevrijwaard te zijn van de
meest uiteenlopende ziekten.
Eenzijdigheid is echter altijd
onjuist. De situatie, zoals deze op
de wereld bestaat, levert hier
van treffende voorbeelden. In
West-Europa en Noord-Amerika
heerst een hoge levensstandaard;
men kan er zich dientengevolge
veel vet- en eiwitbevattende voe
dingsmiddelen permitteren (melk,
boter, kaas, eieren, vlees enz.>.
Aandoeningen van hart en va
ten nemen in deze streken onder
de ziekten percentsgewijs de eer
ste plaats in. Er zijn talloze on
derzoekingen verricht, die er op
schijnen te wijzen, dat een voe
ding, die zeer veel vet en eiwit
bevat, het vaatstelsel ongunstig
beïnvloedt.
Onjuiste conclusie
Gedurende de laatste oorlog
ging de gedwongen beperking van
het verbruik gepaard met een
scherpe daling van het aantal lij
ders aan hartverlamming. Wie
hieruit nu de conclusie zou trek
ken, dat men zich slechts met
groenten en fruit, die vrijwel
geen vet of eiwit bevatten, dient
te voeden, komt echter bedrogen
uit.
In grote delen van Afrika en
Azië gebruikt de bevolking bijna
geen dure vetten of eiwitten;
hart- en vaatziekten ziin er in
derdaad onbekend, maar er
heerst een zeer ernstige lever
aandoening, die de weerstand
van deze mensen ondermijnt en
talloze jonge kinderen ten grave
sleept. Knappe wetenschappelijke
onderzoekers hebben aange
toond, dat deze leverziekte wordt
veroorzaakt door eiwitarme voe
ding!
Dit enkele voorbeeld toont wel
overduidelijk aan, dat de gezond
heid niet wordt gediend door veel
van het één, of juist niets van
het ander te eten. Voedingsmid
delen, die in overdreven hoe
veelheid gebruikt inderdaad scha
delijk kunnen zijn, dienen daar
om nog niet geheel te worden
uitgebannen. En omgekeerd mag
men stoffen als vitamines, die
in kleine kwantiteiten noodzake
lijk voor het welbevinden zijn,
niet met grammen tegelijk ver
orberen!
Verversing
Dat de voeding invloed op de
hoedanigheid van ons lichaam
heeft, is boven iedere twijfel ver
heven. In alle weefsels vindt een
voortdurende „verversing" plaats;
er worden steeds moleculen van
de levende stof afgebroken en via
de nieren en de darm uitgeschei
den, terwijl de voeding voor ver
vanging van de aldus verloren
gegane weefselbestanddelen moet
zorgen.
Zelfs een ogenschijnlijk ge
heel „vastliggend" weefsel
als bot verjongt zich op deze
wijze: kalk en fosfor, die U
met Uw voedsel opneemt,
worden in Uw beenderen in
gebouwd, terwijl „oude" kalk
uit die botten loslaat en via
de darm het lichaam verlaat.
Om de paar weken is zo Uw
gehele lichaam weer uit
„nieuwe" bestanddelen opge
bouwd. Het is een kwestie
van onophoudelijke „verjon
ging", zonder dat U daar iets
aan behoeft te doen!
Dat dit proces op den duur
toch gaat stokken, met andere
woorden: dat de mens oud
wordt en sterft, vormt een
onopgelost mysterie. Heel
overtuigend is gebleken, dat
b.v. vet uit de voeding ook
inderdaad als zodanig in het
lichaamsvet wordt inge
bouwd. Gebruikt men vet van
stevige consistentie, dan is
het lichaamsvet na enige tijd
ook vast; consumeert men
daarentegen steeds vloei
baar vet, bijv. slaolie, dan
wordt het lichaamsvet meer
papperig.
Een voeding, die te veel van
het een en te weinig van het an
der bevat, veroorzaakt op den
duur een verstopping van de
natuurlijke „weefselverversing"
Kiezen wij als voorbeeld
eens iemand, die erg veel kalk,
doch bijna geen ijzer opneemt.
De „verversing" van kalk gaat
dan snel, doch het ijzer kan niet
voldoende worden uitgewisseld,
omdat er geen toevoer is om de
verliezen aan te vullen. Er be
staan dus tegelijkertijd een
snelle kalk- en een uiterst
trage ijzer-verversing. Zulk een
verstoring van het evenwicht is
schadelijk en heeft weer allerlei
secundaire stoornissen ten ge
volge.
Vooral variatie
Doch U vraagt: hoe weet ik,
dat ik „van alles wat" krijg en
niet van het ene te veel, van het
andere te weinig opneem? Dit
kunt U gemakkelijk bereiken
door regelmatig variaties in
Uw menu aan te brengen. Inge
wikkeld rekenen met onover
zichtelijke tabellen is hiertoe
niet nodig
Wanneer U altijd brood eet
aan het ontbijt, wissel dan
eens af met havermoutpap.
Zoet de pap eens niet met sui
ker, doch met huishoudstroop.
Pas krenten en rozijnen toe
in dessertspijzen.
Denk eens aan gedroogde
pruimen en abrikozen, ze zijn
als dessert, doch ook als hoofd
gerecht bruikbaar.
Denk eraan, dat appelstroop
weer geheel andere bestand
delen bevat dan suikerstroop.
Serveer eens sinaasappel- of
bessensap inplaats van thee, of
peulvruchten, macaroni of rijst
inplaats van aardappelen.
Kortom: geef er U eens reken
schap van, in hoeverre de samen
stelling van Uw voeding berust
op ingewortelde gewoonte en tracht
die dan eens te doorbreken.
Er zijn honderden voorbeelden
te bedenken het lijken onbe
langrijke kleinigheden, doch U
zoudt versteld staan hoe veel méér
verschillende waardevolle voe
dingsbestanddelen U met behulp
van dergelijke kleine variaties tot
U neemt!
