Peulvruchten
Het geheim van heldendaden
Staan ze
op
de juiste
plaats
Op ontdekkingsreis
Bij winterkou - winterkost j
KAMERPLANTEN
m
i
6
ALLER HANDE
PEULVRUCHTEN primitieve kost? Hoe dan te verklaren
dat dichterlijke culinaire (of culinaire dichterlijke?) gees
ten zich niet ontzien speciaal aan dit belangrijke onderwerp
grote aandacht te besteden. Het hoge eiwitgehalte zal hen
toch vermoedelijk vrij koud laten, ook het overgeleverde ver
haal, dat onze voorvaderen groot zijn geworden door aan elke
heldendaad eerst een maal van ongare bonen te laten voorafgaan.
Misschien ook concluderen zij hieruit, als trouwens iedere
huisvrouw, heel nuchter, dat dit louter een gebrek aan tijd
geweest moet zijn, want men dient gedroogde bonen en
erwten nu eenmaal een behoorlijk aantal uren voor te weken,
Kwamen deze helden echter
hij tijd en wijle thuis, dan
werd er ook op een volmaakt
maal gerekend, voorgeweekt,
begrijpt U, en volgens het
aloude recept van één der vele
kostelijke boerenschotels, nog
stammend uit de tijd, dat er
geen aardappelen in onze
contreien bekend waren. Kijk,
dat was ook de grote tijd der
peulvruchten
Men bezong of bedichtte
noch de erwt, noch de boon
of de linze, men dt ze een
voudig en op duizend ver
schillende manieren. Men at
ze en voelde zich van ijzer,
klaar om opnieuw helden
daden te verrichten
Thans wordt langs weten
schappelijke weg bewezen,
wat de historie ons blijkbaar
al eerder deed, want die
legende is een waar verhaal,
daar staan wij voor in en
U, U kunt het van vandaag
af verlengen met nog meer
heldendaden. Accoord? Spar
telt U tegen met het verwijt,
dat het saaie kost is? Maar
dan hebt U nimmer zo'n
verrukkelijke snijbonenstamp-
pot met witte bonen gegeten,
geen linzesoep (tenminste
geen echte goede, waar de
fijnproever zelfs de aller
beste fles witte Bourgogne
bij openmaakt), geen bruine
bonensoep, waarin het scheutje
Madeira of Port aan echte
schildpadsoep doet denken.
Ook nog te saai, zegt U?
Dan gaan wij samen op ont
dekkingsreis door Europa:
maar schrijft U dan daarna
ook eerlijk aan Ciska, hoe U
bij Uw thuiskomst over peul
vruchten denkt. Tussen haak
jes, Oost West, Thuis Best:
bij het P.S. vindt U ook nog
enkele aantrekkelijke Neder
landse variaties en niet
saai
De groene erwti
Rise e bisi (Venetië).
Bij deze erwtensoep dient
£en bepaalde hoeveelheid ge-
ookte rijst als bindmiddel; de
bedoeling is om een tamelijk
dikke brij te verkrijgen zodat
deze soep als een hoofdschotel
kan dienst doen. De rijst wordt
met wat gehakte ui, selderie en
blokjes gerookte ham in boter
of margarine gefruit, waarna
voorzichtig hete bouillon wordt
toegevoegd. Daarna de gaarge-
kookte erwten. Het geheel nog
ongeveer 30 minuten onder voort
durend roeren laten doorkoken.
I piselli al prosciutto (recept
van het Italiaanse platteland).
Groenteschotel van erwten met
ham; de bijna gaargekookte
erwten worden met vet, al naar
gelang de hoeveelheid ca. Va
liter bouillom dunne reepjes
ham, wat zout en peper in een
vuurvaste schotel nagestoofd.
Green peas with mint (Enge
land).
Oud Engels recept voor de
bereiding van erwten en dop
erwten, waarbij takjes verse of
gedroogde kruizemunt worden
meegekookt of meegestoofd; het
kan böhalve voor de gedroogde
erwt ook opgevolgd worden bij
het klaarmaken van ingeblikte
doperwten.
De grauwe erwt:
Potaje de garbanzos y espinacas
(Spanje).
Deze verrukkelijke soep van
grauwe erwten en spinazie kan
als volledig maal dienen; be
halve 500 gram erwten, 1 blik
spinazie, 2 uien, 1 wortel, blikje
tomatenpuree, 1 ei, 1 laurier
blaadje, wat peterselie, teentje
knoflook, wat zout en peper,
wordt er ook nog 500 gram
zoutevis in verwerkt.
De erwten worden na het we
ken in ruim water aan de kook
gebracht; vervolgens één ui, de
wortel en de zoutevis toevoegen
en tevens alle genoemde kruiden.
Zachtjes laten gaarkoken, daar
na de wortel en de ui verwij
deren; een flinke lepel erwten
bij wijze van bindmiddel door
een zeef wrijven en opnieuw
toevoegen.
Neem voordien een kleine
hoeveelheid van de soep in een
kleine pan, voeg hieraan de
nog rauwe, fijngehakte ui en
de peterselie toe en laat dit apart
een half uur sudderen. Roer
daarna deze kleine geurige mas
sa weer door de soep en voeg
hieraan de spinazie uit blik, de
tomatenpurée en het hardge
kookte en daarna zeer fijnge
hakte ei er bij.
De bruine boon:
Fagioli „assoluti" (Italië).
Met sla een kostelijke schotel
als hoofdgerecht; de bonen op de
gewone wijze weken en koken,
daarna in olie bakken, waaraan
knoflook, peterselie en marjo
lein is toegevoegd.
De witte boon:
Judias blancas al tio Lucas
(Spanje)
Dit gerecht van witte bonen
k la Oom Lucas kan met sla
eveneens een hoofdgerecht vor
men; de bonen op de gewone
wijze voorweken en daarna gaar
koken onder toevoeging van een
teentje knoflook, wat peterselie,
tijm, peperkorrels, een laurier
blaadje en een scheutje olie.
Overdoen op een schaal en iets
van het vocht en nog wat olie
er over gieten. Voor de Neder
landse smaak is het echter meer
gewenst, het vocht even te bin
den en in plaats van de olie, bo
ter of margarine er over te laten
smelten.
Oost West, Thuis Best,
bet beloofde P.S.
S.O.S. Gooi nimmer het kooknat
weg, maar gebruik het
voor soepen, sausen of stamppot
ten. Week ruim voor (1224 uur)
in lauw water, nadat de peul
vruchten eerst op een grote zeef
zijn voorgespoeld; breng ze ver
volgens langzaam in het week-
water aan de kook, zonder toe
voeging van zout, echter wel met
een kleine hoeveelheid boter of
vet (vooral de linze!-)Op het
laatste moment het zout toe
voegen. KOOKTIJD erwten en
bonen 1 uur, capucijners
en grauwe erwten l1^2%
uur, linzen 1 1% uur.
Nieuwe combinaties:
Groene erwten met eenzelfde
hoeveelheid gesnipperde winter
peen, het geheel vermengd met
blokjes boterhamworst en boter
saus; voor het opdienen gehakte
peterselie toevoegen.
Grauwe erwten of capucijners
vermengen met een flinke hoe
veelheid gewelde sun maid-rozij-
nen en blokjes uitgebakken ge
rookt spek.
Bruine bonen met tutti frutti
of alleen gewelde pruimen, abri
kozen of appelen. Reepjes gebak
ken spek of gebraden gehakt
toevoegen.
Witte bonensoep met kerry en
gehakt; hiertoe de soep binden
Dat klinkt iedere moeder als muziek in de oren. Dit soort
opscheppen doet zij graag, Zo'n bord stevige, oud-Hollandse
winterkost hebben ze nodig in de koude dagen. Dan kunnen
ze tegen een stootje. Heel verstandig
Wees ook to verstandig om Uw inkopen by Albert Heyn
te doen. Peulvruchten zyn schaars dit jaar, ook de goede
kwaliteiten, maar Albert Heyn heeft deze goede kwaliteiten
voor U en noteert als steeds de laagste pryzen. Conclusie: ook
voor Uw winterkost bent U by Albert Heyn weer aan het
goede en goedkoopste adres!
Bruine Bonen ,0
Echte Holl. 500 gr. fe?
Spliterwten
600 gram OU
Witte Bonen
500 gram 65 - 52
Capucijners
500 gram J
Groene Erwten r
500 gram
Gelderse Rookworst
per stuk O
VET SPEK
gerookt 500 gram I 2/
Zuurkoolspek _Q
mager 250 gram #7
met bloem en boter, waarin eerst
de kerry is gefruit. De bonen
kunnen heel toegevoegd worden,
echter ook door een zeef gewre
ven. Hiermede bij het binden
rekening houden.
Nog epkele tips
Vervang regelmatig de aardap
pelen door peulvruchten en ser
veer deze op de gewone wijze
gaargekookt in het geretht, dat
verder uit groenten en vlees kan
bestaan. In plaats van de gaar
gekookte erwten en bonen kan
men bij wijze van afwisseling
ook eens een smakelijk gekruide
en luchtige purée serveren. Na
het zeven mengt men hiertoe de
massa met bouillon aan, waarna
de purée nog even opgewarmd
wordt. Vervolgens kan met be
hulp van tomatenpurée, wat
ketchup, marmite of soja een ex
tra aroma worden verleend.
Practisch gesproken kan men
IEDERE STAMPPOT nog extra
voedzaam en smakelijk maken
door er 100 of 200 gram peul
vruchten, eventueel gezeefd, aan
toe te voegen.
Voorbeelden: Stamppot zuur
kool met witte of bruine bonen,
hetebliksem met witte bonen,
stamppot andijvie met gezeefde
bruine bonen of gezeefde erwten,
koolstamppotten met witte bonen,
raapstelen eveneens en niet te
vergeten de Leidse hutspot.
^..^fze winterse dagen vraagt de verzorging van de tuin minder
tyd en kunnen wij wat meer aandacht aan onze kamerplanten
besteden Daar de juiste plaatsing in huis een direct levensbelang
betekent, is het niet nakomen van de hiervoor geldende regels meestal
oorzaak van teleurstellende ervaringen, ook al laat de verdere ver
zorging niet te wensen over.
De plaats van herkomst is be
palend, welke omstandigheden
wij onze kamerplanten dienen
aan te bieden, waarbij niet al
leen op het licht, maar vooral
ook op de temperatuur en het
vochtgehalte moet worden ge
let. Niet iedereen kan het zich
veroorloven dit onderwerp min
of meer „in studie" te nemen.
Toch kunnen wij U van
harte aanraden, zich eens wat
meer te verdiepen in het boei
ende onderwerp, de aard van
het land van herkomst te leren
kennen.
In afwachting van de verwe
zenlijking van deze goede plan
nen volgen hier in het kort de
belangrijkste punten om met
succes Uw planten in de winter
een goede bestaansmogelijkheid
te verzekeren.
Welke plaats?
Een behoorlijke kamer-tempe
ratuur 20° C) is vereist voor
planten als b.v. de Sansevie-
ra, Anthurium ofwel Fla
mingo of lakbloem, de
Ficus en de Philodendron
(Gatenplant).
Andere voelen zich echter beter
thuis in een koele, doch vorst-
vrije kamer, zoals de meeste
vetplanten en cactussen; ook de
klimopsoorten, de cyclamen en
geraniums houden van een der
gelijke plaats en al brengt het
weieens grote moeilijkheden
mede, hieraan tegemoet te ko
men, voor de ware plantenlief
hebber zullen deze toch wel te
overwinnen zyn.
De temperatuur van de om
geving maakt uit, in welke mate
water moet worden gegeven; in
een koude kamer zullen de
planten minder water nodig
hebben dan in een ruimte, waar
door verwarming de verdam
ping sterker optreedt. Ook.plaat
selijk kan in één en dezelfde
ruimte meer water moeten wor
den gegeven, b.v. daar, waar
de planten by een radiator of
kachel zijn geplaatst.
Hoe water te geven
Het water (bij voorkeur
regenwater)brengen wij
eerst op kamertemperatuur;
dit bevordert de opname.
Van belang is ook, HOE men
water geeft. Er wordt nog
veel gedacht„Ik ga de plan
ten water geven" dus elke
dag krijgt iedere plant zijn
portie, groot of klein. Pro
beert U het echter eens
andersDe planten, welke
het nodig hebben door hun
aard of standplaats krijgen
hun deel en andere slaat U
één of meer dagen over. Er
komt dan meer lucht in de
grond, tot groot genoegen van
de wortels der betreffende
planten; deze hebben n.l. ook
zuurstof nodig om hun func
tie te kunnen verrichten.
Deze methode vereist uiter
aard enige moed, doch geeft
goede resultaten. Cyclamen
mogen wel boven op de
aarde water krijgen, wanneer
men er maar op let, dat het
hart van de plant droog blijft.
Bij Sanseviera mag vooral
geen water in de kokers der
bladeren komen. Over het
algemeen geldt verder de
regel, dat planten, welke
niet groeien of bloeien, wei
nig water moeten ontvangen.
Zeer weldadig is het voor
de planten, deze zo nu en
dan een „bad" te geven.
Hiertoe plaatst men de pot
ongeveer 10 minuten in een
bakje met lauwwarm water,
dat juist even boven de pot-
rand moet staan. Daarna on
geveer een half uur zonder
de buitenpot uit laten lek
ken en er vervolgens voor
zorgdragen, dat er vooral
geen water in de schotel of
bak blijft staan. Naar gelang
van de plaats kan men dan
een paar dagen overslaan
met water geven. Sponst U
zo af en toe de bladeren ook
eens af met lauwwarm (re
gen) water?
Wat het bijmesten betreft, in
de wintermaanden worden alleen
die planten behandeld, welke
groeien en bloeien, zoals Cycla
men en Primula's. Azalea's, vet
planten en cactussen, echter niet
mesten.
