JESSE
JAMES
11a
THE CUP
,Geen zondag ten
westen van Newton5
Kleuren symboliek
Een echte jongen
Avondale tea van
Twinings of Londen
5 HET WARE WILDE WESTEN LEGENDE EN WERKELIJKHEID
BOEKENGEK
Van soldaat tot bandiet
VOEDZAAM EN
TOCH FRIS
Rubberpootjes
Eei eens rundvlees
in gezelschap
van pittige perziken
;fOBER 1967
ALLERHANDE
Y
rjN krijgt met de film wel eens de indruk dat alleen cowboys
en vage beerachtige figuren de West bevolkten. Die indruk
«"rijpelijk: enkele tientallen jaren immers was de veehandel
der belangrijkste bronnen van inkomsten. Daarbij kwam dat
grote hoeden droeg; ook als men geen cowboy was. Die
'!e hoeden zijn deels geïnspireerd op de hoofddeksels van de
fcgöbieden, Mexico, en ook op die van de Indiaans-Mexicaanse
Kners van de gebieden, waarin men in het zuidwesten terecht
I Wie echter even nadenkt, herinnert zich, zonder twijfel (ook
Kjv. de t.v.-serie „Rawhide") soldatesk-aangeklede figuren, die
|rol spelen. Zij dragen dan altijd die kleine, typisch-gevormde j
Jvan de Amerikaanse legers uit die tijd.
Weinig bekend is het dagboek van de Amsterdammer Jacob
Bicker Raije; h(j verzamelde allerlei notities over stad en land
in de periode van 17321772. Zijn dagboek, dat een schat van
interessante gegevens bevat over de bewuste periode en goed
inzicht verleent in gebruiken, zeden, moraal, wettelijke en an
dere voorschriften, werd uitgegeven door II. J. Paris te Amster
dam: het is nog in de handel. Hij beschrijft talloze voorvallen.
Hier een merkwaardig gebeuren: „Alweer een aardbeving, liet
was op 1 november mooi. doodstil weer toen het plotseling be
gon. Het water werd woelig en er was op een moment zoveel
beweging dat de oorlogsschepen in het Admiraliteitsdok met
groot geweld tegen elkaar sloegen. Hetzelfde gebeurde met een
aantal zware beurtschepen in de Singel. De kronen van de
Zuiderkerk, In de Roemeense kerk op de Jodenbreestraat en in de
kerk op de Jodenhoek, zwaaiden heen en weer. Dit verschijn
sel werd ook waargenomen in Den Haag. Zeeland en zelfs in
Engeland" (1775).
HET HUIS in de plaats St.-Joseph, waarin Jesse James door een familielid, dat belust was op de grote beloning die
uitgeloofd was aan degene die hem zou doden, werd neergeknald. Hij was toen 34 jaar oud en vader van twee kinderen.
De dag na de moord werd deze tekening vervaardigd; van wijd en zijd kwamen belangstellenden kijken naar de pllats
van het gebeurde. (1882)
VJOOK ZIJ WAREN ballingen:
*7 i waren zij slachtoffers van de
1 schrikkelijke burgeroorlog, die
ijl 28611865 woedde tussen de
jrdelijke staten en een aantal
jelijke staten, die zich wilden
jaken uit de unie. Produkten
een wrede, allesverwoestende
log. waarin zij reeds als jongen
_t-eild raakten, wisten sommigen
niet meer op te werken tot
'"normaal bestaan en dwaalden
naar het westen, waar immers
mocht".
van die verdoolden was de
u icbte Jesse James, wiens
™- onsterfelijkheid heeft gekre-
JESSE JAMES, in zijn jonge jaren
>s felle, onverbiddelijke guerrilla van j
xuidelijke troepen in de Burger-
gilog (1861-1865); hij was toen j
J Hition en kon gemakkelijk voor j
meisje doorgaan, zoals hij dan
i»k deed.
als beruchte boef en een der
eddorstigste Wild-West-figuren.
Talloze latere verhalen zijn ge
leerd op zijn avonturen. Vooral
a dood werd onderwerp van on
bare films en romans.
harles Quant r ill, die
1 de bloeddorstigste figuur van
Amerikaanse geschiedenis
rdt genoemd, was de leer
ster van de jonge Jesse James
al voor zijn zestiende, deel
maakte van de grootste guerril-
bende van de burgeroorlog. Hij
5 een slanke, knappe jongen,
dbloedig en moedig en bepaald
ensgevaarlijk. Hij en zijn broer,
later deelde in zijn „roem en
[erfelijkheid", Frank J a -
8 s, waren Zbons van een soort
diker, die door de week zijn
l bewerkte en 's zondags pre-
hield tot de leden van de sek-
Ifschoon de naam van de ge-
Kders James menig jongshart
Ier doet kloppen en hij dan
vaak vergeleken wordt met
soort nobele Robin Hood die
t harde wapenen), onrecht
reed, toch dient verklaard te
irden en dat hij niet anders
dan een koelbloedige moor-
naar en een dief. Van enige
belheid is geen sprake. Ook
rdeelde hij niet gul zijn buit
arme weduwen en verarm-
ijsaards, zoals vele verhalen
vertellen.
Dingus James, zoals hij werd
noemd door zijn maats, leerde
vroeg te doden. Dat gebeurde
in in de oorlog. Op een avond
1863 kwam een jongs vrouw in
i vrolijke jurk en met een
ihtige muts met roze banden
n bij een verdacht hwsdat
ilele kilometers buiten de stad
dependence lag, naast de weg
ir Kansas City.
'YIP-YIP-YAW'
Zij tikte met haar rijzweep op
deur en vroeg of zij Madame
:-i spreken. Zij vertelde toen dat
zoals wel meer meisjes in de
art, van goede familie was, maar
^gelopen was, omdat het thuis
te streng was en dat zij nu wat
plezier in het leven zocht. Het was
het bekende, gewone verhaal dat
vrijwel elke jongere vrouw in het
Wilde Westea vertelde en dat ook
nog in films etc. doorklinkt. Het is
wel duidelijk, dat jonge vrouwen
die, in die tijd. vrijwillig het
westen opzochten, bepaald niet tot
de beste soort behoorden!
Zij had nu gehoord dat er, in dit
huis, soldaten waren en daar zij
toch ook zo graag eens met een
van die helden uit de oorlog zou
willen praten, verzocht zij Mada
me te proberen, een klein, gezellig
feestje te organiseren met de he
ren die zij kende; het liefst wat
officieren. Madame zei dat zij
precies begreep waar het om
ging en dat zij alles in orde zou
brengen voor de volgende avond....
De volgende avond kwam Din
gus James, zich stipt aan de af
spraak houdend (maar nu niet als
meisje verkleed!) met een troep
van Quantrills zuidelijke guerrilla
soldaten, naar het huis en ze dron
gen binnen onder het slaken van
die beroemde kreet Yip - Yip -
Y a w, die nu nog doorklinkt in
talloze verhalen en films. En die,
in de komende jaren dat Dingus
een terreur uitoefende, doorechode
in talloze spoorwegstations die
hij overviel. Tot de dag dat hij
stierf, 34 jaar, zes maanden en 28
dagen oud. zoals op zijn grafsteen
werd geschreven. Dat zou in 1882
zijn.
Maar eerst moest nog een leven
vol geweld geleefd worden. De
twaalf noordelijke officieren die
in het overvallen huis waren, en
diie benieuwd wachtten op de liefe
lijke jonge bezoekster, over wie
Madame had gesproken, werden al
len gedood. Dingus was toen nog
maar net zestien jaar oud; dat
maakte zijn verkleedpartij tot
meisje mogelijk. Ondanks het feit,
dat hij zijn hele leven aan ontsto
ken ogen leed, kon hij, vooral
toen, met zijn smalle handen en
fijne gezichtsvorm, nog goed voor
een meisje doorgaan
Later dat jaar, na aan vreselijke
moordpartijen te hebben meege
daan op noordelijke soldaten en
nadat zijn leermeester Quantrill
was gesneuveld na een leven vol
dood, roof en wat verder al niet,
vormde hij een eigen commando
van guerrillastrijders en vocht en
plunderde hele staten door; hij
kwam daarbij bijna aan zijn einde
door een kogel die, in Lexington,
toen hij met een witte vlag binnen
reed om zich over te geven, op
hem werd afgevuurd. De kogel
drong zijn rechterlong binnen. Hij
overleefde de verwonding, vooral
door de goede zorgen van zijn
nichtje Zerelda Mimms, die latei-
zijn vrouw zou worden. Maar hij
had de smaak van bloed geproefd
en kon er niet meer buiten.
BANKEN. TREINEN
een trein aanvielen (uitsluitend
om te roven) dan deden zij dat
(zo zei men), omdat het een noor
delijke trein zou - zijn geweest.
Voorts sprak men hun daden goed
door te zeggen, dat zij wel gedwon
gen waren tot zulke daden van
geweld door de noordelijken, die
alles wat eens in het zuidelijke
leger had gevochten, meedogenloos
vervolgden.
Over
een bedrag van 10.000 dollar was!
uitgeloofd voor wie Jesse zou van-1
I gen „dood of levend". Met zijn;
broer reed hij daarna naar het
i huis waar Jesse met vrouw en kin
deren woonde en schoot hem, kort
I na achten des morgens, neer toen
Jesse op een stoel stond om een
schilderijtje, dat scheef hing, recht
te hangen. Het schot doodde Jesse
onmiddellijk. De kranten maakten
veel ophef van zijn dood. Op de
grafsteen die werd opgericht op
zijn graf (op het erf van de boer
derij waar hij was gestorven)
stond „Jesse W. James; stierf 3
april 1882. In de leeftijd van 34
jaar, zes maanden, 28 dagen. Werd
vermoord door een lafaard wiens
naam niet waard is hier genoemd
te worden".
Hoeveel banken en treinen hij
heeft beroofd, is niet bekend; in
de zestien jaar die hem restten
nadat de oorlog beëindigd was,
Hnlrhli'werd de waarheid steeds onduide-l achterkant binnen.
over\ allen gepleegd en daarbij lijker. Daarvan maakten de gebroe- Maar een medisch
Zoals in elk politiek
bestemd voor de kranten
ijdelheid gesproken!
Pas in 1876 kwam er werkelijk
een kentering in de situatie: de
publieke opinie sloeg om. Dat was
niet het werk van Pinkerton en
zijn „detectives", maar het gevolg
van een soort rijpingsproces. De
emmer was vol.
Het gebeurde tijdens de overval -
van een bank in Northfield in Min-1 de. Men wilde niet zien dat hij
nesota. Bij de kreet 'Yip yip yaw, niet anders was geweest dan een
eschil,| naar binnen!' drongen ze aan dedoortrapte, wrede, meedogenloze
massamoordenaar. Dat bleek wel
een medisch student.
Dat was het einde van de bloed
dorstigste moordenaar in de histo
rie van het Wilde Westen, wiens
schoten nog dagelijks in tiendui
zenden bioscopen over heel de we
reld knallen en in miljoenen
huiskamers, waar t.v.-toestellen
zijn, echoën Hij werd een legen-
I ders James gebruik. Overal kon-'Wheeler, «loeg alarm en de bevol-
den zij. vanwege hun politieke ali- king snelde toe en begon te vuren.
een buit van 200.000 dollar be
haald, een voor die tijd enorm be-
"f bi- schuilplaats vinden en dat'Whêeler schoot vanaf de eerste
maats de „uitvinders zijn ge- zeker bij hun familieleden. Zij. die verdieping een der overvallers
weest van zowel de bankroven als [Qch besiisf pUre misdadigers wa- dood uit het zadel: de ijzerhande-
de tremroven. ren kregen, op die manier, eenlaar Chad well stelde een andèr bui-
na» ie nip» inkt A1 pprrfpr had soort helden-aureool en niets paste ten gevecht en zo geducht drongen
den schurken het °oed^ idee ge-1 2e slechter (al kwam het goed van de burgers op met geweren, brok-
aen schurken tiet ..„oeae wee ge i paS) zQlang het duurde tenminste) ken £teen en revolvers. dat na een
gevecht van een half uur. de ben
de moest terugtrekken.
Drie van zijn mannen werden
Een appelschotel met sour-
cream. U hebt er acht grote ap
pelen voor nodig die u schilt en
in schijfjes snijdt. Roer 1 kop
havermout, een halve theelepel
kaneel, een snuifje zout en 200
gram donkerbruine
basterdsuiker door el
kaar en bedek met
dit mengsel de schij
ven appel die u in
een beboterde vuur
vaste schaal hebt ge
legd. Leg er klontjes boter bo
venop en bak dit toetje geduren
de zo'n minuut of 40 in een war
me oven. U dient het op en geeft
de sour-cream er apart bij.
Koud of warm te genieten, geef
het dus de eerste dag warm en,
éls er iets overblijft, dan kunt u
het de volgende dag koud op
dienen. Maar of er wat
overblijft zal zeer de vraag zijn!
De Cup. de beker die als prijs
geldt voor de Cup-Tie Final, is
de derde sinds deze competitie
in het seizoen 1871-72 begon. De
eerste Cup, die 25 pond kostte
werd, in 1895. uit de etalage van
een winkel in Birmingham ge
stolen; men gelooft dat deze nog
steeds in het bezit is van een fa
milie in die stad (een merkwaar
dig bezit!). De tweede werd, in
1911, aan Lord Kinnaird uitge
reikt; vijf maal had hij de cup
winners medaille gewonnen. Het
record voor elkaar opvolgende
Cup-tie overwinningen houden
de Blackburn Rovers die, tussen
december 1882 en december 1886,
achter elkaar 24 keer wonnen.
Portsmouth verloor elke Cup-
tie, waarin het uitkwam van
januari 1912 tot december 1923.
In 1923, tijdens de eerste Final
die in Wembley zou worden ge
speeld, drongen meer dan 150.000
mensen door vernielde hekken
het stadion binnen, waarin op
zijn hoogst 93000 toeschouwers
een plaats konden vinden. Twee
spelers in de Army Cup Final
werden in 1948 door de bliksem
gedood; men meent dat de fluit
van de scheidsrechter de bliksem
aantrok. Sheffield United suppor
ters beweren dat hun meest-
succesvolle keeper was de dikke
Bill Foulkes, die plm. 140 kilo
woog. Er wordt van hem verteld,
dat hij eens. toen het hele elftal
met de reserves en de trainers
een rondje liepen, alle vijftien
(Engelse) ontbijten opat. In 1913,
toen het zeker leek dat Sunder
land de Cup zou winnen, werd
door een van de bestuursleden
een fles bier bezorgd die spe
ciaal versierd was met feestelijke
linten; er stond op het bijgaande
kaartje „Niet openen voordat
Sunderland .de Cup heeft ge
wonnen". De club werd in de
finale verslagen en de fles ging
niet eerder open dan in 1937!
had, dat eens te proberen. Dingus
James en zijn broer Frank echter
vervolmaakten de kunst. En hoe
veel moorden heeft hij gepleegd;
hoeveel mensen hij heeft gedood
is onbekend. Het waren er heel
wat meer dan op naam staan van
die andere „held" Billy the Kid
Hoe is het ooit mogelijk geweest
dat een bende zo lang (16 jaar!)
ongestraft heeft kunnen opereren?
Daar zijn verklaringen voor.
In die dagen namelijk woedde in
Missouri, toen het gebied van de
Middle Border genoemd, een hevi
ge politieke strijd tussen voormali
ge aanhangers van het Zuiden en
van het Noorden. Daarin speelden
de James-broeders hun rol; als zij
Dat duurde tot 1874. toen het
koele verstand het won en men.
van hogerhand, besliste dat men
hier te doen had met misdadigers
en dat men er. tot welke partij
men ooit behoord mocht hebben
gezamenlijk tegenop moest treden.
DETECTIVE
JESSE JAMES, de bloeddorstigs»® man
van de Amerikaanse geschiedenis en
Wild-West-held, als keurig heer ge
fotografeerd in de dagen van zijn
grootste macht, toen hij een soort
politiek vrijgeleide had.
WEG, KRAS!
MEVROUW Schoen uit
Haarlem deed onlangs een
merkwaardige ontdekking. Met
een mes had ze per ongeluk een
kras gemaakt in haar mahonie
eettafel. Omdat er toevallig een
Potje mayonaise op tafel stond,
smeerde ze wat hiervan in de
kras. Ze wilde het meteen weer
afvegen, maar om onduidelijke
redenen bleef de mayonaise en
kele uurtjes op de tafel liggen.
Toen ze deze later van tafel
veegde en het blad met wat was
inwreef, bleek de kras totaal
verdwenen te zijn.
Ik heb deze tip niet voor u
geprobeerd. Ik vind het name
lijk iets te ver gaan om voor
deze rubriek nu eens opzettelijk
een kras in mijn tafel te ma
ken. maar wie met hetzelfde
Probleem zit als mevrouw
Schoen zou het natuurlijk best
eens kunnen proberen.
HET WILDE WESTEN blijft
een onuitputtelijke bron vor
men voor romans, films en
t.v.-stories. De werkelijkheid
wordt in zulke verhalen ech
ter nogal verfraaid; de cow
boys zijn helden die feilloos
kunnen schieten en de schur
ken zijn roetzwarte slecht
aards; van normale menselij
ke genuanceerdheid is meest
al weinig sprake.
STRAF ONTLOPEN
Zoals wel duidelijk is: de
mens van het Wilde Westen
was een doodgewone mens met
al zijn zwakheden, slechtheden
en ook goede zijden. Ook hij
was een mengsel van talloze
eigenschappen.
Nu moet men wel beseffen
dat het Wilde Westen, waar tus
sen de jaren 1845 en 1885 de
misdaad welig tierde en waar
vrijwel geen gezagshandhaving
bestond, het oord was waarheen,
uit alle andere Amerikaanse ge
bieden, een ,,keür" van bandie
ten, oplichters, vogelvrijver-
klaarden, avonturiers, spelers,
prfostituées, kontom misdadigers
van alle slag, een heenkomen
had gezocht. Daar immers kon
den zij ongedwongen hun gang
gaan en daar ook konden zij
straffen, die elders wachtten,
ontlopen.
NATUUR WERKT MEE
Dat het woeste landschap met
de vele schuilplaatsen die de
natuur bood, meewerkte aan
deze trek naar de West, behoeft s(ond uit ie Colt die men
w^estehj^e°deel van 52 W T
contingent, was in de macht van '-'ln otcsel-)
de misdaad. In de nationale ar-
chieven van de V.S. bevinden tf begrijpen tot welk
zich de duidelijke bewijzen van een willekeur en wreedheid
het feit dat dit gebied, nog in dit aanleiding werd! In 1880
ren althans) liefst 5000 opspo
ringsbevelen aan in het Zuid
westen (1877) en smeekten het
Congres in Washington toch op
te willen treden tegen Mexico,
dat Amerikaanse bandieten be
schermde tegen de eigen ge
zagsdragers.
BLIKKEN SHERIFF
Het in talloze films veel ge
toonde beeld, waarin bepaalde
goede schutters, vrijwel tegen
hun zin, door de wanhopige be
volking van een „stad" gedwon.
gen werden het gezag in han
den te nemen (ze moesten dan
de befaamde ,,tin badge", de
blikken sheriffster gaan dra
gen), is een waar beeld.
Zo hevig zat men verlegen om
een bepaald gezag dat men elk
middel te baat nam om aan de
chaos en de wetteloosheid, die
woedden en die, op den duur,
ondraaglijk waren en elke op
bouw tot een normale samen
leving onmogelijk maakten, een
einde te maken.
WET IN EICEN HAND
Het is bekend dat Dodge
City in de dagen van haar
ontstaan, in de vorige eeuw,
wettelijke bijstand kon krij
gen uit de Noordelijker gele
gen vestiging Hays City, die
liefst 160 kilometer verwij
derd was! Het gevolg was (zo
beschrijven tijdgenoten dat
dan ook) dat men genood
zaakt was zelf de wet in han
den te nemen en die wet be-
1877, geheel in handen was van
misdadigers van allerlei soort.
Noordelijk Texas en Kansas
(waar'immers zoveel filmverha
len spelen) waren de meest
woeste gebieden in dit opzicht.
In één jaar tijds plakten de au
toriteiten (voorzover ze er wa-
was de misdadigheid in het
Westen zo groot dat men rus
tig zei„Er is geen zondag
ten westen van Newton en
geen god ten westen van
Pueblo". Dit tekende de situa
tie wel heel duidelijk!
Men had -bovendien waargeno
men hoe de welvaart van de jonge
staat geremd werd door de trein-
overvallen: het bleek dat men in
het Oosten, afgeschrikt door deze
overvallen, geen lust meer had in
contacten met Missouri en ook de
immigratie staakte.
Men schakelde toen de merk
waardige misdaadbestrijder, Wil
liam A. Pinkerton in, de
stichter van het beroemde Pinker
ton Agency, een man die de
misdaad op wetenschappelijke wij-
gize ging bestrijden met kaartsyste
men en uitgebreide signalementen
van verdachten etc. Hij werd, met
.zijn „detectives," de schrik van de
schurken in het Wilde Westen en
rekende verscheidene bendeleden
in. Maar een aantal van zijn man
nen sneuvelde in de strijd tegen
de misdaad. Er werd 10.000 dol
lar ter beschikking gesteld voor de
organisatie, die de misdaad zou
gaan bestrijden; het was duide-
dat men eindelijk van het geweld
afwilde.
In de winter van 1875 overviel
Pinkerton met een groep inwoners
de boerderij van de ouders van
Jesse en zijn broer; er werd een
bom naar binnen gegooid
Jesses moeder verloor er een arm
door en zijn stiefbroer het leven;
verder had de overval geen succes.
Dit maakte „the boys" zoals de
broers werden genoemd, weer heel
populair: „Zie je nu wel dat ze
gemeen vervolgd worden", was de
algemene opinie, die zo dikwijls
de zijde kiest van wie de zwakste
lijkt. Hoe het ook zij: de gebroe
ders James en hun gezellen, de
gebroeders Younger (ook een no-
toor stel schurken) hadden vrij
spel in het gebied waar zij toen
verbleven, Clay County. dat
15.000 inwoners had. Geen „detecti
ve" van Pinkerton durfde er bin
nen te komen.
Ondertussen woedden Jesse en
zijn kornuiten door het land en
overvielen treinen, postkoetsen en
banken. Jesse werkte meestal met
slechts een kleine groep; elke man
kende hij nauwkeurig. Het wa#en
alle goede ruiters en ze kenden de
juiste manier om een stad te over
vallen.
IJDELHEID
MAN die Jesse James doodde:
d, een neef van de broers.
uit het feit dat zijn broer Frank,
die zichzelf aan kwam geven na
de dood van Jesse, vrijgesproken
werd door een machteloos gerecht
voor de dubbele moord op een
treinconducteur en een passagier,
begaan tijdens een der laatste over
vallen. Over voorgaande moorden
werd niet eens gesproken.
Hij werd met gejuich begroet
toen hij de rechtszaal verliet. Na,
als bezienswaardigheid te hebben
gefungeerd bij een Wild-West
show, werd hij employé van een
renbaan en stierf in 1915, 72 jaar
oud. Ongestraft voor zijn aandeel
in de ergste moordepisode van het
Westen.
En de sluipmoordenaar Ford?
TONEELSPELER
zwaar gewond en werden gevan
gen genomen; twee maanden later
zat een ander drietal, voor le
venslang veroordeeld, in de gevan
genis van Stillwater. De zaken had
den een keer genomen.
LAATSTE JAREN
Ook hier kenmerkten twee ty
pische misdadigerstrekken de ge
broeders James: ze waren ij del en
wreed. Een mensenleven had geen
betekenis; moorden was de ge
woonste zaak van de wereld. Toen
ze de stad St.-Genviève hadden
overvallen en de bank hadden be
roofd, sloeg het paard van Jesse,
dat te zwaar beladen werd, op hol.
Een passerende Duits-Amerikaanse
boer werd gedwongen, op de punt
van een revolver, het paard te van
gen.
'Ich pack der horse,' zei de
man in moeilijk Engels, 'und was
kann Ich dan exspect?' (Wat ge
ven jullie me als ik het paard
vang?)
'Your life, je leven, boy,' zei
Jesse in hetzelfde gebroken En
gels, 'Wass exspect you anders?'
(Wat had je anders verwacht?).
Tijdens een treinoverval (het
was de 'Iron Mountains Railroads
Little Rock Express') rukte Jesse
een eerste klas-rijtuig open- Daar
in gaf een der inzittenden hem
toen zijn zilveren horloge. Jesse
gooide het hem minachtend terug,
het was niet waardevol genoeg. 'Je
zit in de verkeerde klas, kerel;
d'eruit naar waar je hoort.'
Twee zuidelijke reizigers kregen
hun horloge terug met de opmer
king: 'We vallen eigen mensen
niet lastig; er zitten genoeg Yan
kees (noordelijken) in de trein om
de zaak te steunen.'
Men ziet hieruit dat Jesse en
zijn kameraden nog steeds de
reeds lang voorbije oorlog bleven
doorvoeren. Dat was althans hun
diefstal. Toen de trein beroofd was
en weer op gang kwam, reed Jesse
nog even met de locomotief mee
en wierp een briefje in de cabine
van de machinist; het bevatte het
bericht van de overval en was
Jesse en Frank waren ontkomen
aan een groots- opgezette drijfjacht
waaraan duizend man deelnamen;
ze hielden zich enige tijd gedekt.
In de herfst van 1879 echter
verschenen zij opnieuw in Missou
ri en overvielen een trein en maak
ten 35.000 dollar buit. In 1881 'na
men' zij «en postkoets, een bank
en twee treinen: Jesse doodde hier
bij» twee man en broertje Frank
(vier jaar ouder dan Jesse) dood
de een reiziger en een conducteur.
A
De autoriteiten zwoeren ze te
zullen krijgen! Het einde was na
bij. In begin september 1881 hiel
den zij hun laatste trein op; daarna
gingen zij uit elkaar- De boog van
de kameraadschap van de broers
(die elkaar trouwens ook al wel
eens met revolverschoten te lijf
waren gegaan) was te lang gespan
nen geweest. Dat was ook het ge
val met de bendeleden. Men leek
te voorvoelen dat de zaak einde
lijk wel eens verkeerd kon aflo
pen; de kruik was zolang te water
geweest, dat zij nu wel moest bre
ken.
Jesse ging te paard in de rich
ting van Missouri. Hij was verge
zeld van een bendelid Miller; hij
schoot deze onderweg dood! Ande
re bendeleden ging het niet beter:
Wood Hite, een van Jesses man
nen, begon, ondermijnd door een
leven van moorden, aan vervol
gingswaanzin te lijden en knalde,
verblind door waanideeën, eerst
een neger neer die naar hem keek,
zoals hij zei en werd;, toen hij
hetzelfde meende waar te nemen
bij twee van zijn bendevrienden
en opnieuw naar zijn colt greep,
neergeschoten.
Een ander bendelid, getuige van
dit tafereeltje, trok er tussenuit en
schreef later zijn memoires over
de mooie dagen in het Wilde
Westen; zijn naam was Jim Cum-
mings. Een vierde man die aanwe
zig was, was Bob Ford. Hij zou
het einde van Jesse James' leven
betekenen.
OVERLOPEN
Deze Bob Ford bendelid van
Jesse en Frank, was naar de gou
verneur van de staat toe gegaan
(een zekere Crittenden) en had
gevraagd of het waar was dat er
Deze haalde het jaar 1892. maar
op weinig-glorieuze wijze. Hij, die
een neef van de broers James was
en die Jesse lafhartig neerschoot
(want dat was het!), leefde zijn
verdere leven onder de schaduw
van zijn daad. Hij en zijn broer
ontvingen de uitgeloofde 10.000 dol
lar, maar hij werd vrijwel meteen
aangeklaagd voor de moord op de
ongelukkige schurk Wood Hite;
hij werd schuldig geoordeeld.
Maar de gouverneur hielp de
verklikker cn wist hem vrij te
krijgen. Hij trok daarna rusteloos
rond; overal echter ontving men
hem met minachting en afschuw.
Hij snoefde graag op zijn daad.
Vervolgens ging hij optreden op
het toneel. Hij speelde de hoofdrol
in de een-ader „The Outlaws of
Missouri", de vogelvrijen van Mis
souri, waarin hij zijn moord avond
-aan-avond herhaalde voor de
zaal. Het publiek jouwde hem
meestal uit. Hij trouwde met een
meisje van de planken, trad op in
Barnum en Baily's grote circus
(weer in de ról van moordenaar)
en hij dronk hevig. Hij begon een
kroeg in Las Vegas en trok vervol
gens naar de zilverstad Creede in
Colorado, waar hij een saloon
opende en voortging op zijn daad
te pochen. Tijdens een ruzie met
een kamergenoot, werd hij neer
geschoten en stierf. Dat was elf
jaar nadat hij Jesse James had
gedood. Hij was ternauwernood
dertig jaar oud.... Zijn moordenaar
kreeg twintig jaar gevangenisstraf.
Tenslotte: hoezeer de legende
van Jesse James de Amerikanen
van zijn tijd in haar greep kreeg,
bewijst wel het feit dat, na zijn
dood, verscheidene warhoofden
zich voor hem uitgaven. Tot in
1948 toe hield bijv. de toen 101 -
jarige Dalton vol dat hij Jesse
James was. En dat ondanks het
feit, dat hij een gave vinger had
op de plaats waar Jesse eens
slechts een stompje had beze
ten
Kleuren hebben, in de cultuur
van de mensheid, altijd een gro
te rol gespeeld. De symbolische
betekenis wisselt nogal eens met
het volk dat ze toepast; zij zijn
voorts vaak een uitdrukking van
de tijd. waarin ze vertoond wor
den. Rood is altijd een belangrij
ke. voorname kleur geweest. Zo
wel kerkelijke als wereldlijke
vorsten tooiden zich ermee; dat
begon al bij de Romeinse hoog-
waardigen (en eerder). In de
vijftiende eeuw gingen ook de
artsen in rood gekleed. Bij op
standen in latere eeuwen, was
een der eisen van de rebellen
dat ook zij rood zouden mogen
dragen. Geel is, in vele nuancen,
altijd een geliefde kleur voor
kleding geweest. De kleur heeft
soms een andere betekenis; in de
mode uit de tijd dat Bourgondië
de toon aangaf, was geel de kleur
van de bedienden en de pages.
In Oost-Azië echter was het de
kleur van de heersende klasse;
het volk mocht de kleur niet dra
gen. Bij ons geldt geel als de
kleur van de afgunst. Blauw is
van oudsher, de kleur van de
trouw en de standvastigheid. Het
was voorts ook de kleur, die men
het eerst wasecht kon toepassen.
Daarom werd vooral de werkkle
ding in die kleur geverfd. Zo is
dat eigenlijk nog. Groen: bete
kent hoop maar ook onrijpheid,
groenheid. De voorname lieden
en de rijken in de middeleeuwen,
droegen deze kleur graag en dan
in combinatie met een andere
helle kleur. Sombere, gedekte
tinten waren bestemd voor het
volk. In de 13e en 14e eeuw
was de toepassing van kleuren
zo hevig dat het te vergelijken
is met ons huidige beat-straat-
beeld. Zwart: overal de kleur
van de rouw. Aan het Engelse
hof is trouwens de kleur lila of
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliu
violet de rouwkleur; vaak is het
ook wit rin klederdrachten). In
de 17e eeuw waren Nederlandse
en vooral Spaanse invloeden oor
zaak van voorliefde voor donkere
kalme kleuren. Zwart domineer
de. Zwart is nu zowel rouwkleur
als gala-kleur (voor feestelijke
uren). Wit: de onschuld, de rein
heid. Het witte bruidskleed met
krans en sluier (al sinds onge
veer 200 jaar in gebruik). In de
18e eeuw werd het wit als
bruidskleur in adellijke kringen
in Duitsland ingevoerd om van-
daaruit heel Europa te verove
ren. De boerse bruidskleding bleef
kleurig.
EEN DER GROOTSTE verzame
laars van boeken was Karei
van Hulthem, een Belgische
notabele figuur die leefde van
1764 tot 1832. Toen hij stierf, om
vatte de verzameling gedrukte
werken en handschriften die hij
had en waarmee hij op zijn negen
de was begonnen, liefst 64000
exemplaren.
Men heeft ontdekt dat, tussen
de jaren 1820 en 1830, de huis
knecht van Van Hulthem ongeveer
driehonderd keer van Gent naar
Brussel is gereisd om boeken te
laten binden. In die tien jaar
werd voor 70.000 oude goudfran-
ken ingebonden!
Voor een kleine 300.000 franken
heeft de Belgische'staat in 1836,
de enorme boekenschat gekocht;
deze is nu ondergebracht in de
Koninklijke Bibliotheek.
Hij werd van boekenliefhebber
ten slotte iboekengek; zijn
huis was geheel gevuld met boe
ken. Hij had ternauwernood
plaats om te eten- Er mocht niet
gestookt worden uit angst voor
brand of rook.
In bed dekte hij zich toe
met perkamenten folianten. Vier
uur voor zijn dood kocht hij zijn
laatste boek: een verhandeling
over de morele en politieke
toestand in Europa.
DE N V. Rubberfabrieken in
Heveadorp aan de Rijn hebben
ons gemeld dat zij erin
geslaagd zijn een rubber-
handschoen te ontwikkelen die
voldoet aan alle door de
huisvrouw te stellen eisen. De
handschoen heet „Hevealine"
en ze wordt gebracht in twee
pasteltinten, t.w. roze en zacht
groen en dan in drie maten:
small: 7Va; medium: 8 en large
8Mt; ze zijn verpakt in een
lustig doosje.
Het gaat bij deze Hevealines
om de voering, een textielbe-
vlokking die het aan- en uit
trekken van de handschoenen
vergemakkelijkt- Voorts wordt
gewezen op de sterke
elastische boord die uitscheu
ren voorkomt.
Wie, teneinde de eigen poot
jes te beschermen, rubberpoot
jes wil hebben om mee te wer
ken, doet er goed aan eens aan
Hevealine te denken. Met de
innerlijke textielbevlokking, ja.
Het beeld van vandaag: lange,
strenggelijnde jas met militante
accenten, voorzien van de mo
dieuze Danton-kraagsluiting
met verborgen rits, gedragen op
ofwel bijpassende rok ofwel an
ders gekleurde. Dit fraaie model
is tan RODIERhet heet
JWaestroen het komt in liefst
negen kleuren. Erg chic!
Of het nu een runderrollade be
treft of een prachtige rosbief,
dan wel een malse biefstuk of
een boterzachte ossehaas, alle
rundvlees smaakt voortreffelijk
met perziken op de volgfende ma
nier klaargemaakt
Neem een blik van die prach
tige Californische perziken en
laat ze uitlekken (het sap is een
heerlijk drankje voor de kinde
ren).
Bij de apotheker fl j
hebt u van tevoren x J
een zakje met wat
„cremortart" gehaald f-
en u hebt gezorgd f A
voor een potje met ge-
raspte mierikwortel.
U droogt de perzikhelften met
een doekje heel zorgvuldig en
daarna klopt u een eiwit zéér
stijf met een snuifje van die
„cremortart". Vervolgens roert u
daar voorzichtig een kwart kop
mayonaise door. In de holte van
iedere halve perzik legt u een
half theelepeltje van de pittige
mierikwortel. Daarop deponeert
u een royale hoeveelheid van het
eiwit-mengsel. Zet de aldus ge
vulde perzikhelften op een met
boter besmeerd bakblik en bak
ze in de oven gedurende tien mi
nuten bij een temperatuur van
400° (heet).
Serveer het rundvlees omringd
met de perziken, verder met
aardappelen in de schil gekookt
en de vleesjus apart
EXCLUSIEVE AH-T1IEE
UIT ENGELAND
Amerika komt dit
najaar met eeu pop die,
in tegenstelling met de
geslachtsloze zoeterds
van voorheen, duidelijk
zichtbaar van het man
nelijke gedacht is. Het
is een produkt van
Creative Playthings,
een dochteronderne
ming van Columbia
Broadcasting System
(waar die zich al niet
mee bezighoudt). In de
V.S. meent men dat de
ze „Little Brother" een
succes zal worden en
waarom ook niet? Men
gaat ervan uit, dat de
natuur nimmer aan
stootgevend kan zjjn en
meent, dat dit kleine
broertje een gezonde
stap voorwaarts is op
de weg naar een betere
seksuele opvoeding. De
psychologen zeggen
„Natuurlijk is er geen
gevaar dat de kinderen
geschokt wordenzy
vinden zoiets heel nor
maal. En dat is het
immer? ook! Kinderen
z\jn heel wat onbedor-
vener dan volwassenen
Er is in tie AH-filialen een nieuwe aanwinst op thee-
gebied bijgekomen: de Avondale tea. een pakje van 113
gram (Engels quarter pound) van de vermaarde theefir
ma „Twinings of London'', die al op een eeuwenlange
thee-ervaring kan terugblikken sinds het jaar 1706.
Het is een krachtige-aromatische theesoort („vol van
af schenk" zoals kenners dat noemen). Een Engelse me
lange van India- en Ceylon-theesoorten.
De blaadjes zijn fijn van structuur wat het aroma zeer
ten goede komt.
De prijs van deze bijzondere kwaliteit is opvallend
laag, namelijk slechts 1.25 per pakje.